Haftalık gezegen ahvâli: 24 Şubat – 2 Mart 2014

Kiev’de hükümetin değişmesinden sonra Ukrayna’ya bağlı Kırım Özerk Devleti’nde Rusya yanlısı gösteriler düzenlendi, silahlı kişiler hükümet binalarını ve havaalanlarını ele geçirdi, Kırım parlamentosunda bölgenin durumu için 30 Mart’ta referanduma gitme kararı alındı. Rusya parlamentosu Ukrayna’da askeri güç kullanımına oybirliğiyle izin verdi, Ukrayna’da kısmî seferberlik ilan edildi. Rusya Dışişleri Bakanlığı, Ukrayna’nın yeni yönetiminin lağvettiği özel polis birliği “Berkut” mensuplarına Rusya pasaportu verme kararı aldı. Rusya’da ortaya çıkan Ukrayna eski Başkanı Yanukoviç “kaçmadım” dedi, Ukrayna parlamentosu, “toplu katliam” suçu işlediği gerekçesiyle hakkında tutuklama kararı çıkarılan Yanukoviç’in Uluslararası Ceza Mahkemesi’nde yargılanmasına karar verdi, Lviv kentinde polisler eski hükümeti destekledikleri için diz çöküp halktan özür diledi. Rusya’da 7 muhalif eylemciye verilen hapis cezasına karşı yapılan yürüyüşte yüzlerce kişi gözaltına alındı, Venezüella’da hükümeti protesto gösterilerinde ölenlerin sayısı 13’e çıktı. Çin’in güneyindeki Yünnan eyaletinde bıçaklı ve palalı bir grup tren istasyonunu basıp 29 kişiyi öldürdü, 130 kişiyi yaraladı. Nijerya’da Boko Haram militanları bir yatılı ortaokulu baskınında 59 öğrenciyi, çeşitli kasabalara yaptıkları baskınlarda da 97 kişiyi katletti. Irak’ta çeşitli şehirlerde patlayan bombalarda yaklaşık 80, Somali’de başkent Mogadişu’da bir bombalı arabanın patlamasında 12, Katar’da başkent Doha’daki bir Türk restoranındaki gaz patlamasında 11 kişi havaya uçtu.

Başbakan Erdoğan ve oğlu arasında geçtiği iddia edilen, evdeki milyonlar nasıl eritilir konulu konuşmalar yayınlandı, Başbakanlık konuşmaların “montaj, dublaj ve yalan” olduğunu, muhalefet “Ağrı Dağı kadar gerçek” olduğunu açıkladı, 17 Aralık yolsuzluk ve rüşvet operasyonunda tutuklu sayısı sıfırlandı. TBMM Genel Kurulu’nda “hırsız var” konuşması yapan CHP milletvekilinin evi soyuldu. ABD Dışişleri Bakanı’nın bizzat okuduğu geleneksel İnsan Hakları Raporu’nda Türkiye’ye ayrılan bölüm bu yıl 3 sayfa daha artıp 51 sayfaya ulaştı, 17 Aralık sonrası yaşananların “skandal” olduğu yazıldı. TMK Savcılarının “Selam Terör Örgütü” soruşturması altında 7 bin kişiyi dinlediği iddia edildi, TÜBİTAK dinlenemeyen telefon yapacak kuruluşlara 5 milyon lira destek vaat etti. Cumhurbaşkanı’nın Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nu neredeyse tamamen Adalet Bakanı’na bağlayan yasayı onaylamasıyla yaklaşık 1000 kişi işinden edildi, CHP’nin iptal başvurusu Anayasa Mahkemesi’nce eksik bulunup geri gönderildi, Anayasa Mahkemesi “kentsel dönüşüm” davalarında “yürütmeyi durdurma kararı” verilemeyeceği yönündeki düzenlemeyi iptal etti. CHP örgütlerine Başbakan Erdoğan’a “Başbakan” ve “Sayın” denmemesi tembihlendi, dershanelerin 2015 yılında kapatılmasına ilişkin tasarı TBMM’den geçti. Yıllardır ataması yapılmayan kimya öğretmeni Gamze Filiz, Sinop’ta; 2010 senesinde gözaltında işkence görünce bunalıma girerek yaşamına son veren Onur Yaser Can’ın annesi Hatice Can, Ankara’da intihar etti.

Son 5 yılda bankalarda unutulup zaman aşımına uğrayarak TMSF’ye devredilen paralar 480 milyon lirayı aştı. İstanbul’da bir gıda firmasına kendilerini özel harekâtçı olarak tanıtarak giren 6 kişi kasadaki paraları, Adana’da vinç kiralayıp sanayi sitesine giren 6 kişi 11 tane 2+1 prefabrik evi götürdü; Adana’da jandarmanın TIR’ların geçtiği transit yollar üzerindeki yetkileri kaldırıldı. Almanya’da Bavyera’da bir milletvekili, üvey oğlunu parlamentoda 2 ay yanında çalıştırdığı için 180 gün hapis cezasına çarptırıldı. Papa Francis, Vatikan’ın hesaplarını bağımsız denetçilere açtı, Dünya Bankası dünyada üretilen gıdaların yaklaşık yüzde 33’ünün yenmeden israf edildiğini hesapladı. Uganda’da Devlet Başkanı eşcinsel birlikteliklere ağır cezalar getiren yasa tasarısını onayladı, eşcinsel olduğu bilinenlerin ihbar edilmemesi suç kapsamına alındı. ABD’de Arizona’da işletme sahiplerinin dinî inançlarını gerekçe göstererek eşcinsel müşterileri geri çevirmesine izin veren yasa vali tarafından veto edildi. RTÜK lezbiyen ilişki görüntülerinin yer aldığı bir müzik klibinde “Tahrik edici dokunuşlar bulunduğu” için yayıncı kanala 11 bin lira ceza kesti. Norveç’te 3 bakanın birlikte açıkladığı raporda ülkede her 10 kadından birinin tecavüze uğradığı söylendi. İngiltere’de Londra’da bir erkek, genelevde kendisiyle ilişkiye girmeyi reddeden kadın çalışanı belediyeye şikâyet etti. Fransız yönetmen Alain Resnais 91, Flamenko gitaristi Paco De Lucia 66 yaşında hayatını kaybetti, Akademi Ödülleri’nin 86’ıncısı düzenlendi.

Doruk Yurdesin

Foto: Kiev, Ukrayna. Kiev’deki Bağımsızlık Meydanı’nda bir kadın. Bülent Kılıç – AFP/Getty Images