İstanbul'un kalbi atmaya devam ediyor: Beyoğlu'nda 3 yeni mekan
Yıllardır Beyoğlu’nun geçirdiği çeşitli değişimler nedeniyle İstanbul’un kültür, sanat ve eğlence hayatının kalbi olarak bildiğimiz bu semtin yaşadığı dramatik erozyonu konuşuyoruz. Ancak son dönemlerde açılan çeşitli mekanlar rüzgarın yönünün tekrar değiştiğini, yüzyıllardır yaratıcılığa ve özgürlüğe kucak açan Beyoğlu’nun kolay kolay pes etmeyeceğini gösteriyor.
Yeşilçam Sineması’nı çok yönlü ve katmanlı bir kültür merkezine dönüştüren Vault34, kuir buluşmaların ve müziğin eski-yeni mabedi Şahika ve Indigo’nun yerini ‘‘Çok Ses Çok Renk’’ sloganıyla devralan Anahit Sahne’de neler dönüyor ve yolunuz Beyoğlu’na düştüğünde neden bu mekanlara uğramalısınız? Bu soruların cevabı ve fazlası için okumaya devam edin.
VAULT34
Ne zaman açıldı?
Tarihi Yeşilçam Sineması’nın içine konumlanan Vault34 22 Kasım 2018’dan bu yana aktif.
İsmi nereden geliyor?
34, malum İstanbul’un plaka numarası. ‘Vault’ kelimesi ise burada ‘sığınak’ anlamında kullanılıyor. İsim, kurgusuyla ve hikayesiyle efsaneleşmiş post-apokaliptik bir bilgisayar oyunu olan Fallout’tan geliyor. Oyun, büyük savaşlar sonunda tahrip olmuş bir dünyada, medeniyetin harabeleri içinde geçiyor. Savaşlardan önce kıyameti sezen (belki de kıyameti planlayan) Vault-Tec şirketi yeraltına yüzlerce sığınak inşa edip bunları vatandaşlara pazarlar. Şirketin gizli bir ajandası da vardır. Aslında bu sığınakların her biri birbirinden farklı toplumsal ya da bilimsel deneyler için kullanılacaktır. Vault’ların sığınak ve deney alanı olma durumu mekanın isminin altında yatan temel nedenler, zira Vault34 bir sığınak ve aynı zamanda bir deney alanı.
Ne amaçla açıldı?
Bu konuda kendilerini bir ‘‘Sığınak Eylemi’’ olarak tanımlayan Vault34’ün manifestosuna kulak vermekte fayda var:
”Vault34, deneyimlediğimiz ve eylemlendirdiğimiz her şeyin saklandığı bir sığınak. Çokluk değil kalabalık içinde sesini duyur(a)mayan hareket, eylemlilik, deney ve arzuya açık, kültürel hegemonyanın dışında durmak isteyen, canlı ve güncellenen bir bellek mekânı. Bu mekânda, ol(a)mayacağı ve yapıl(a)mayacağı düşünülen şeylerin olabileceğine ve yapılabileceğine inanıyoruz ve başkalarının hobi olarak addettiği uğraşlara hayatlarını vakfeden, kendi gündemini kendi belirlemenin peşindeki kişi ve kolektiflere hem zaman geçirebilecekleri hem de etkinlik yapabilecekleri bir alan açmak istiyoruz. Üretimin farklı biçimlerde yapılabileceği fikrinden güç alarak hareket ediyoruz. Sadece ortaya çıkan son ürün değil, işin yapım aşaması yani süreç de bizde merak uyandırıyor. Mecrası ne olursa olsun üretimde kullanılan malzemenin ham hâlinin de peşindeyiz.
Vault34’ün mekânsal işlevinden (bir sinema salonu) ötürü sinema ile güçlü bir bağı var. Belli kürasyonlarla yapılan ve ana akımda yer bulamayan ya da festivallerde yer almayan film gösterimlerinin yanı sıra, yönetmenlerin de dahil olacağı oturumlar düzenleyerek üreten ve tüketen arasında bir bağ kurmak, katılımcının pasif izleyici/tüketici konumundan çıkma olanağını yaratmak istiyoruz.
Müzik ve sesle de meselesi olan Vault 34 tayfası olarak, diğer kültürel çıktılar gibi müziğin de bir tüketim unsurundan çok daha fazlası olduğunu düşünüyoruz. Tartışma alanı yaratıp fikirleri çoğaltmak ve derinlemesine çözümlemeler yapmak istiyoruz. Sanat üretiminin kolektif bir eylem olduğu fikrini destekleyecek her tür karşılaşmayı önemli buluyoruz.
Çeşitliliği barındıran bir öğrenme alanı ihtiyacını karşılamak üzere müfredatın katılımcılar tarafından oluşturulup geliştirildiği seminerler ve alanlarında bilgi sahibi olan kişilerin başı çekeceği atölyeler düzenleyerek, tartışma ve eleştiri imkanının ortadan kalktığı bu zamanlarda bilginin serbest üretim ve dolaşımına, biriktirilmesine ve sorgulanmasına da katkıda bulunmayı amaçlıyoruz.
Yapılacak konserler, film gösterimleri, seminerler ve bu gibi etkinlikler vasıtasıyla bir araya gelen insanların oluşturacağı eylemlilik halinin ve yapacağı bilgi paylaşımının, burayı bir ‘infoshop’a dönüştürmesini ve mekânın açık bir atölyeye dönüşmesini umuyoruz.
Vault34, parçalanma ve kendi alanlarımıza kapatılmanın had safhada olduğu bu zamanlarda tekinsizlik ve endişe hissiyle mücadele etmek için sosyal ve kültürel alanda birlikteliklerin kurulmasını amaçlayan karşı duruşun mekânsal bir tezahürü olarak da düşünülebilir. Kültürel bir bombardıman altındayız ve burası kendimizi bu bombardımandan koruyacağımız yer.”
Vault34’de neler oluyor?
İlk etkinlik olarak İstanbul Uluslararası Deneysel Film Festivali’ni gerçekleştiren yapan Vault34, gösterimler, festivaller, tematik etkinlikler, atölyeler, seminerler, tartışmalar, söyleşiler ve konserlere ev sahipliği yapacak. Mekanın detaylı programı için vault34.org adresini takibe alın.
ŞAHİKA
Ne zaman açıldı?
Aslında Beyoğlu’nun Nevizade bölgesinin en eski mekanlarından biri olan Şahika, yeni olmaktan ziyade yakın geçmişte önemli bir dönüşüm geçiren bir mekan. Şahika’nın işletmeci Üzüm Derin Solak’ın vizyonuyla dönüşen hali ise 17 Ağustos 2018’den bu yana faaliyet gösteriyor.
İsmi nereden geliyor?
Şahika Arapça ‘‘zirve’’ anlamına geliyor. Eski bir konağın içine konumlanan Şahika’nın 90’lardan bu yana popüler olan müthiş manzaralı terası ise ismin arkasında yatan öykünün nereden çıktığına dair fikir veriyor.
Ne amaçla açıldı?
Üzüm Derin Solak’ın daha önceleri açtığı kendi mekanı Üzüm Pub & Bar’ın ülke sınırlarını aşan ünü ve mekan kapasitesini zorlayan müdavimleri Şahika ile yeni bir mekana devroldu. Solak eski mekanından Şahika’nın tarihi ve özel dokusuna taşıdığı vizyonu şu şekilde anlatıyor:
‘‘Şahika öncelikle kuir bir mekan ve bu özelliğini her zaman koruyacak. Beyoğlu’nda garsonlukla başlayan ve bugünlere gelen kariyerimde beni ve mekanlarımı takip eden kitleyi çok seviyorum ve onlara özen gösteriyorum. Herkesin eşit ve adil bir şekilde eğlenebileceği, sınıfsal, etnik, cinsel yönelim ve sosyo-kültürel dinamiklerin farklılıklarına rağmen insanların birbirine rahatlıkla temas edebileceği bir alan yaratıyorum. Çünkü böyle bir alanın çok özgürleştirici olduğunu düşünüyorum.’’
Şahika’da neler oluyor?
Salı’dan cumartesi’ye haftanın 5 günü açık olan Şahika, Üzüm Derin Solak’ın vizyonuyla şekillenen bir programa sahip. Haftaiçi gecelerinde daha soft müziklerin çalındığı mekanın haftasonu programı ise daha çok house, funk, deephouse ve nu disco türlerine yer veriyor. Zaman zaman tamamen Türkçe müzik gecelerinin de düzenlendiği Şahika’da bazı çarşambalar ise arabesk gecelerine denk gelebilirsiniz. Kuir sahnenin özel isimlerinin sık sık kabin başına geçtiği mekanın piyasa koşullarına kıyasla makul bir fiyat politikası var. Yemek servisinin de bulunduğu Şahika’nın menüsünde vejetaryen ve vegan seçenekler mevcut. Mekanın programıyla ilgili gelişmeler için Facebook veya Instagram hesaplarını takip edebilirsiniz.
ANAHİT SAHNE
Ne zaman açıldı?
Son bir kaç senedir kapalı olan İndigo kulübünün mekanını dönüştürerek tekrar kullanıma açan Anahit Sahne 19 Ekim 2018’den bu yana faaliyet gösteriyor.
İsmi nereden geliyor?
Anahit kelimesi iyiliğin, mutluluğun, bereketin nefesi/rüzgârı anlamına geliyor. Ermeni Mitolojisi’nde Aramazt ve Vahakn’la beraber kadim Ermenistan’ın üç koruyucusundan biri olan Ardvi Sura Anahita; bereket, doğurganlık, doğum, güzellik ve su tanrıçası.
Ancak Anahit Sahne’nin ismi aslında mitolojiden ziyade Beyoğlu’nun kültürel hafızasında önemli bir yeri olan, semtin simgelerinden Anahit Yulanda Varan, yani Madam Anahit’ten geliyor. 18 yaşında eline aldığı akordeon’u ömrünün sonuna kadar bırakmayan Madam Anahit müziğini 40 yıldan uzun bir süre Çiçek Pasajı’nda eğlenen insanlarla paylaştı. Kırmızı ruju, yakasındaki gülü, gözlükleri ve akordeonuyla Beyoğlu’nun simgesi olan Madam Anahit, 2003 yılında aramızdan ayrıldı. Ancak anısı pek çok kişinin hafızasında ve Anahit Sahne’nin isminde yaşamaya devam ediyor.
Ne amaçla açıldı?
Beyoğlu’nun çok kültürlü dokusunu temsil etmeyi, farklı sesleri bünyesinde barındırmayı ve bir kültür-sanat alanı yaratmayı amaçlayan Anahit Sahne, Beyoğlu’nun kalbi Tomtom Sokak’ta farklı kültürleri ve disiplinleri bir araya getiriyor. Çok Ses, Çok Renk sloganıyla yola çıkan mekan müzikten tiyatroya, sahne performanslarından film ve edebiyat festivallerine hatta enstalasyonlara ev sahipliği yapacak.
Anahit Sahne’de neler oluyor?
Açıldığı günden bu yana Neşet Ertaş’ı anma gecesinden ‘coming out’ partisine çok sesli etkinlikler düzenleyen ve çok renkli birlikteliklere ev sahipliği yapan Anahit Sahne’nin Ocak programı da epey zengin. Cümbüş Cemaat, Debdebe, Melike Şahin, Akustik Kabare, Vomank, Tuğçe Şenoğul ve Hedonutopia gibi isimlerin bulunduğu programın detayları için Anahit Sahne’nin Instagram hesabını takibe alabilirsiniz.
