Müziğin görsel kimlikleri: Hayali karakterler ve maskotlar

Iron Maiden’ın Eddie the Head’inden Mr. Oizo’nun Flat Eric’ine, müzik tarihinde yer etmiş karakterlerden bir seçki.

Yazı: Cem Kayıran, İllüstrasyon: Tolga Tarhan

Mr. Oizo’nun asıl ismi olan Quentin Dupieux imzasıyla çektiği 2013 tarihli filmi Wrong Cops’ta, büyük bir hit yaptığı illüzyonuyla bir plak şirketinin kapısını çalan Rough karakterine neden başarılı olamayacaklarını anlatan prodüktörün sözleri, abartılı olsa da maalesef modern müzik piyasasını doğru bir şekilde yansıtıyor: “Görünüşünüzü sevdim. İlgi çekici bir dış görünüş işin yüzde 95’i demektir, ama yüzde 5’lik çok önemli bir detayı atlamışsınız: YETENEK!” Tabii ki durumun her zaman bu kadar vahim olmadığı aşikâr. Abartılı ya da iddialı makyajlar, kostümler ya da müzisyenlerin kendileri için yarattığı karakterler her zaman “başarıyı” beraberinde getirmiyor.

1900’lü yılların ikinci yarısıyla birlikte, birçok müzik grubu ya da müzisyen en az kendisi kadar popüler olan karakterler ya da maskotlarla birlikte karşımıza çıktı. Özellikle heavy metal ve punk gruplarının hayalî karakterlerini grup tişörtlerine, albüm kapaklarına, video kliplerine taşıdığı 1980’li ve 90’lı yılların ardından, 2000’lerde daha ana akım üretimlerde de bu tür çalışmalara denk gelmeye başladık. İlk çizgi grup Gorillaz (tabii The Mongollar’ın maalesef albüm yayınlamadığını düşünürsek!), zekice altından kalkılmış bir proje olarak geride kalan 10-15 yılın en ilginç hikâyelerinden biri oldu örneğin. Grupların kendi müzikleriyle aynı doğrultuda özellikler barındıran karakterler yaratarak, satacakları ürünleri ya da koleksiyon malzemelerini arttırdıklarını da düşündüğümüz zaman, bu tür fikirlerin ve aynı şekilde istikrarın günümüzde ne kadar kıymetli hâle geldiğini görebiliriz.

Bu dosyamızda birçok farklı türden müzisyen ya da grubun albüm kapaklarında, posterlerinde, video kliplerinde, tişörtlerinde ya da sahne dekorlarında görmeye alıştığımız, hattâ bir kısmını grup üyelerinden bile daha iyi tanıdığımız bazı karakterleri Tolga Tarhan’ın illüstrasyonlarıyla hatırlıyoruz.

Eddie the Head

Müzik piyasasında maskotlar ve hayalî karakterleri konuşuyorsak, muhtemelen vurgulanması gereken ilk karakter Eddie the Head’dir. Iron Maiden’ın bugüne kadar yayınladığı tüm albümlerin kapaklarında karşımıza çıkan Eddie the Head, Derek Higgs tarafından yaratılmış. Albümlerin genel konseptlerine göre farklı görünüşlere bürünebilen Eddie’nin muhtemelen en akılda kalan görünüşü Killers albümünün kapağında elinde kanlı balta tutan korku saçan hâlidir. Ayrıca Eddie’yi çeşitli kapaklarda akıl hastanesinde bir hasta, mumya ya da savaş alanında elinde bayrak tutan bir karakter olarak da gördük. Iron Maiden hayranlarının Eddie’yi bu kadar sahiplenmesini sağlayan unsurların başında muhtemelen bu konseptlerle müzikten izleri yansıtabilmesi gelir. Grup birçok büyük turnesinde sahne dekorunda Eddie’yi merkeze alan prodüksiyonlara da imza atmıştı. Eddie the Head, kendine ait bir bilgisayar oyununa (Ed Hunter) sahip olmasının yanısıra, ünlü kaykay oyunu Tony Hawk’s Pro Skater 4’da bir karakter olarak da yer almıştı.

Buffalo Man

Jamiroquai isminin telaffuz edildiği o ünlü halk röportajı videosunun bir benzerini bu kez Jamiroquai’ın nasıl gözüktüğünü sorarak yapsak, muhtemelen tanıdığını söyleyen kişilerin büyük kısmı Buffalo Man siluetini tarif eder. Aslında çok da haksız sayılmazlar. Zira Jay Kay’in kendi çizimi olan Buffalo Man, kendisinin bir tür bufalo şapkası taktığı bir silueti. 1992 tarihli Jamiroquai single’ı “When You Gonna Learn”ün kapağında ilk kez kullanılan Buffalo Man, zaman içinde albüm kapaklarından tişörtlere, kahve fincanlarından iç çamaşırlarına kadar birçok yerde kullanıldı. Duruşu hiç değişmeden bugüne kadar gelen Buffalo Man, üzerine eklenen desenler, renkler ve figürün kullanıldığı yerlerle çeşitlendirildi. “Canned Heat” single’ının kapağında bir teneke içeceğin üzerine işlenmiş olarak gördüğümüz Buffalo Man’i, “Virtual Insanity”nin kapağında da Jay Kay’in spor araba sevdasına gönderme yapan Ferrari logosunda görmüştük.

Gorillaz

Damon Albarn’ın İngiliz çizgi roman sanatçısı Jamie Hewlett’le birlikte hayata geçirdiği projesi Gorillaz, ikilinin birlikte yarattığı dört hayalî üyeden oluşan bir müzik grubu. Grubun solisti ve vokalisti 2D, Damon Albarn’ın Blur’ün erken dönemindeki hâl ve tavırlarını andıran bir karakter. Şarkılar dışındaki materyallerde Nelson De Freitas tarafından seslendirilen 2D, birer Massive Attack ve Nathan Haines şarkısında da vokalleriyle yer aldı. Grubun en asi üyesi olan basçı Murdoc’sa Keith Richards’ın gençliğinden ilham alınarak hazırlanmış. Pek konuşmayan ve çeşitli klip ve tanıtım videolarında tekinsiz hâlleriyle karşımıza çıkan Murdoc’ı da Phil Cornwell seslendiriyor. Grubun en genç üyesi olan Noodle da Japon bir gitarist. İlk başta gittiği her yere gitarını da taşıyan 17 yaşında bir kız olarak hayal edilen Noodle, Albarn’ın tavsiyesiyle önce 10 yaşında, sonra 13 yaşında bir karakter olarak karşımıza çıktı. Noodle her yeni albümde daha yaşlanmış olarak karşımıza çıkmayı sürdürüyor. Gorillaz’ın hip hop tarafını yansıtması amacıyla kurgulanan davulcu Russel Hobbs, ilk Gorillaz albümünde “Del the Ghost Rapper” tarafından vücudu ele geçirilerek kontrol ediliyordu. Grubun en geri planda duran üyesi gibi gözüken Russel Hobbs, nerve.com tarafından yapılan oylamada, tüm zamanların en seksî üçüncü çizgi müzisyeni seçilmişti! Gorillaz karakterlerinin maceralarını kimi zaman Bruce Willis gibi konukların da yer aldığı video kliplerden takip edebilirsiniz! Gorillaz konserleri uzun süreler boyunca orkestranın karanlıkta kaldığı ve konserler için özel olarak hazırlanan, hayalî grubun çalıyor gibi gözüktüğü animasyonlarla sahnelenmişti. Fakat Plastic Beach albümüyle birlikte Damon Albarn ve arkadaşları, bu fikri biraz geriye atıp sahnede daha “görünür” olmaya başladı.

Flat Eric

İlk olarak Fransız elektronik müzik sahnesinin en yaratıcı isimlerinden Mr. Oizo’nun hit şarkısı “Flat Beat” klibinde karşımıza çıkan Flat Eric, sarı renkli, tüylü bir kukla. Şarkının klibinde ofisinde masasının başında “Flat Beat” eşliğinde kafasıyla ritim tutarken, çeşitli imza işlerini hâllederken ve puro içerken gördüğümüz Flat Eric, şarkının da etkisiyle bir anda popüler oldu. Şarkının kullanıldığı kot pantolon reklamlarından, çeşitli dergi kapaklarına birçok yerde karşımıza çıkan Flat Eric, Mr. Oizo’nun daha önceki kliplerinde karşımıza çıkan Stephane isimli bir başka kukladan ilham alınarak hazırlanmış. Flat Eric zaman içinde Mr. Oizo’nun maskotu olmaktan çok daha fazlasına dönüşüp ve bağımsız bir figüre hâlini aldı. BBC’nin The Office dizisinde de sıklıkla karşımıza çıkan Flat Eric’in yasal hakları hâlen Mr. Oizo’da.

Yazının tamamını okumak için buraya tıklayarak Bant Mag. No:45’e ulaşabilirsiniz.