Gurbette Hasret, kadın göçmenlerin öykülerini şarkılarla anlatıyor

Ladies On Records projesiyle tanıdığımız antropolog, kürator ve müzik araştırmacısı Kornelia Binicewicz ve illüstrasyon sanatçısı Gizem Winter’ın ortaklığıyla yaratılan Gurbette Hasret sergisi, 17-31 Aralık’ta KOLİ Art Space’de, her gün 13.00-18.00 aralığında ziyaret edilebilir. 25 Aralık saat 19.00’da da Ladies on Records ve DJ İpek eşliğinde Sound Talk ve “dinleme partisi” var.

Binicewicz’in Aysel Aycan Aktaş ile yaptığı röportajlarla Türkiye’den Almanya’ya göç eden kadınların hikâyelerini ve duygusal yaşantılarını dinleyerek oluşturduğu Gurbette Hasret anlatısının, Gizem Winter tarafından çizgiye aktarılmasıyla meydana gelen sergi ve bu projeye eşlik eden etkinlikler, Goethe Institut İstanbul ve Tarabya Cultural Academy ile birlikte Türkiye’den Almanya’ya işçi göçünün 60. yılı anısına düzenleniyor. 

Bu gurbet hikâyelerinin, Gizem Winter’ın Türkiyeli göçmenlerin aile fotoğraflarından esinlenerek tasarladığı görsellerin; bu öykülerin rengi ve tesellisi olmuş şarkıların oluşturduğu multimedya sergisi, kadın göçünün anlamlı anlarını yakalamaya çalışan kayıtlardan oluşuyor. Aynı zamanda Ergun Çağatay’ın Biz Buralıyız: Türk-Alman Yaşamı 1990 Ergun Çağatay Fotoğrafları sergisi ile birlikte yaratılan bu anlatılar bütünü; kişisel hikâyeler, şarkılardan mâl olmuş popüler anlatılar ve yakın zamanda yapılmış antropolojik araştırmalarla üç anlatı biçiminde inceleniyor. Ladies on Records, serginin ardındaki motivasyonu şu şekilde anlatıyor:

“Dünyada on yıllardır göç alanında yapılan çalışmalar, kadın göçü söz konusu olduğunda yetersiz kalmıştır. Bunun yanı sıra Türkiyeli kadınların göçü de önemsenmemiştir. Erkek işçilerin göçünün Almanya’daki Gastarbeiter (misafir işçi) olgusunu oluşturduğuna ve bu olguyu tamamıyla tanımladığına dair varsayım, kadınların geçmişinin önemli ölçüde göz ardı edilmesine sebep oldu. Kadınların, esas olarak gelin, eş ve anne sosyal rolleri tarafından şekillendirilmiş bireyler olarak ele alınması, araştırmacıların, bu kadınların kişisel kararlarını, arzularını ve hedeflerini görmezden gelmesine yol açtı. Toplum düşünce olarak, kadınların ataerkinin kurbanları olduğuna odaklanmıştır. Fakat bu yaklaşım, hikâyelerini paylaşan gözü pek kadınlar tarafından ters yüz edildi.”

Gurbette Hasret sergisine eşlik eden iki de soundtrack miksteyp var. Bu çalma listeleri; Almanya’ya taşınmış ve orada yaşamış, göç öyküleri aktarmış ve röportaj yapılan kadınlara yaşadıkları süreç esnasında müzikleriyle eşlik etmiş Yüksel Özkasap, Asuman Çevikkalp, Gülcan Opel, Selda Bağcan, Neşe Karaböcek, Müslüm Gürses ve Ferdi Tayfur gibi müzisyenlerin şarkılarını kapsıyor.

Yazı: Zeynep Naz Günsal