1953 İran darbesinin bilinmeyenleri

1953 yılındaki İran darbesinin on yıllardır tozlu raflarda kalmış bilinmeyen hikâyelerini ortaya çıkaran Coup 53 belgeselinin fragmanı geçtiğimiz günlerde Amirani Media tarafından paylaşıldı. Belgesel geçen sene Telluride Film Festivali’nde prömiyerini yapmış, daha sonra Londra Film Festivali’nde de gösterilmiş ve bolca övgü toplamıştı. 

Ajax Operasyonu olarak da bilinen, ABD’nin Muhammed Musaddık’ı devirmek amacıyla gizli olarak yürüttüğü ve esasen İran petrollerini kontrol etme mücadelesinin sonucunda ortaya çıkan, batı eli değmiş İran 1953 darbesi hakkındaki belgeselde birlikte çalışan yönetmen Taghi Amirani ve editör Walter Murch, birçok ilginç belgeyi keşfedip bulundukları arşivlerden çıkarıyor. Bulunan görüntüler ve belgeler tüm detaylarıyla İran hükümetinin devrilme hikâyesini anlatmakla kalmıyor, aynı zamanda 67 senedir saklı tutulmuş kayıtlarla gerçeklerin peşinde de koşuyor. 

Animasyonlaştırılmış sahneler eşliğinde aydınlatıcı bir araştırma sunan belgeselde tanıdık bir sima da var. Ralph Fiennes kaybolmuş ve gizli kalmış belgelerin su yüzüne çıkarılmasına yardım ediyor. Ünlü oyuncunun da yapıma dâhil olmasıyla belgesel canlı bir soruşturma havasına bürünüyor. Belgeselin yönetmeni Taghi Amirani ise daha önceden İran İslam Devrimini konu alan Red Lines and Deadlines belgeselinin yönetmenliğini üstlenmişti. Belgesel, 19 Ağustos’tan itibaren çevrimiçi platformlarda izlenebilecek.

Yazı: Ceren Kulkul