Beatriz Ferreyra’nın eşsiz musique concrète mirası

Her sene kasım ayında Hollanda’nın Utrecht şehrinde düzenlenen Le Guess Who? festivali, dünyanın dört bir yanından keşifler sunan kürasyonuyla, günümüzün en özel müzik buluşmalarından biri. Bant Mag.’ın da uzun yıllardır medya partnerliğini sürdürdüğü ve çeşitli iş birliklerine gittiği Le Guess Who?’nun 11-14 Kasım tarihlerinde düzenlenecek 2021 edisyonu için bir dizi çizgi hikâye hazırladık.

Sırada Arjantinli elektronik müzik bestecisi Beatriz Ferreyra’nın ilham verici kariyeri var. Naz Tansel resimledi.

Elektronik müzik tarihinin en ilham verici figürlerinden biri olan Arjantinli besteci Beatriz Ferreyra, 21 Haziran 1937’de Cordoba’da dünyaya geldi. Buenos Aires’te piyano eğitimini tamamladıktan sonra elektronik müziğe duyduğu ilgiyi daha da derinleştirmek için 1960’larda Fransa’ya taşındı. Müzik ve teknolojinin onlarca farklı köşesine temas eden benzersiz mirası da burada şekillenmeye başladı.

Kısa süre sonra Office de Radiodiffusion Television Francaise’nin (ORTF) araştırma departmanında çalışmaya ve Pierre Schaeffer’in yönettiği teorik ve deneysel ekip Groupe de Recherches Musicales’e (GRM) katıldı. Sloganı “yap ve dinle” olan GRM, görsel işitsel iletişim, kompozisyon ve müzik teknolojilerine yönelik kapsamlı araştırmalar yapmak için bir platform yarattı. Beatriz Ferreyra’nın burada yaptığı üretimlerden bir seçki, 2015’te Viyanalı plak şirketi Editions Mego tarafından GRM Works ismiyle albümleştirildi.

Musique concrète akımının öncülerinden biri olan Ferreyra, kariyeri boyunca sinema, bale, televizyon, radyo ve sahne prodüksiyonları gibi birçok farklı disiplin için besteler yaptı. Bir yandan konservatuarda dersler verirken, müzikal terapi alanını keşfe çıkan işler yaptı. Çalışmaları kendi müzikal dillerini yaratıyor olsa da 1986’da ilk radyofonik işi olan ve ünlü bir çocuk masalından ilham alan Petit Poucet Magazine’de gerçek kelimelerle oynadı.

Bestelerinin temelinde algı biçimleri, hisler ve sezgiler yatıyor. 1963’ten 1997’ye kadar esas medyumu olarak manyetik bantları kullandı. Her şeyin elle kesildiği bu teknikte sese gerçek anlamıyla dokunuluyor. Yıllar içinde kullandığı ekipmanlar ve müzik yapma şekilleri değişse de bantlarla çalışmak sese karşı kişisel, her zaman aktif ve dönüşümcü bir yaklaşım geliştirmesini de beraberinde getirdi.

Beatriz Ferreyra bu yılın Le Guess Who? festivalinde Kolombiyalı ses kâşifi Lucrecia Dalt’ın küratörü olduğu program kapsamında çalacak. Aynı programda ayrıca Felix Kubin, Chúpame El Dedo, Tarta Relena ve Sea Urchin gibi isimler var. Ferreyra’nın Pierre Schaeffer’le çalışmak, bantları yerde bırakmanın riskleri gibi konuları detaylandırdığı, Lucrecia Dalt’ın radyo programı Pli’nin 7. bölümünü de buradan dinleyebilirsiniz. 

Yazı: Cem Kayıran – İllüstrasyon: Naz Tansel