31 Mayıs 2013’te Gezi Parkı’na üçüncü polis müdahalesinin ardından bütün ülkede patlak veren olayların anısı henüz çok taze, ülke demokrasisi açısından sonuçlarının görünmesi içinse henüz çok erken. Peki ne oldu da 31 Mayıs günü milyonlarca insan sokağa döküldü? Neye tepki veriyorlardı? Bir kısım çevrelerin komplo teorilerinin ciddiye alınacak tarafı olmadığı açık. Bu yüzden Taksim Meydanı’nda 15 gün boyunca doğrudan demokrasi yaşanılan o günlere gelirken ülkede neler olduğunu bir hatırlayalım istedik.
Karşınızda ana akım medyanın manşetlerinden, ilk sayfalarından derlememizle Mayıs 2013.
1 Mayıs Çarşamba
İstanbul’da Emek ve Dayanışma Günü önlemi olarak deniz ve karadaki toplu ulaşım hatlarının çoğu iptal edildi, Taksim Meydanı ile Galata ve Unkapanı köprüleri tamamen kapatıldı. Resmî açıklamalara göre 76 kişi gözaltına alındı, aralarında başına gaz kapsülü isabet eden ve biri gözünü kaybeden üç kişinin de olduğu 50 kişi yaralandı.
2 Mayıs Perşembe
Başbakan Yardımcısı Arınç, televizyonlardaki dizilerde içilen alkolü ve okul dizilerindeki öğrencilerin etek boylarıyla kravatlarını eleştirdi.
3 Mayıs Cuma
Dünya Basın Özürlüğü Günü’nde açıklanan raporda Türkiye üç sıra daha gerileyerek basın özgürlüğünde 120. sıraya düştü. Nisan ayında Türkiye çapında aralarında polis ve orduevlerinin de bulunduğu 44 bin 451 işletmenin alkol ruhsatının yenilenmediği açıklandı. İstanbul’a üçüncü havalimanı projesinin ihalesi 47 milyon, Sinop’taki nükleer santralin ihalesi 22 milyon dolara verildi.
6 Mayıs Pazartesi
TEDAŞ’ın özelleştirilen 10 dağıtım şirketinin kasasında neredeyse 4 milyon lira unutulduğu, dağıtım şirketlerini satın alanların daha ilk günden kâra geçtiği belirlendi.
7 Mayıs Salı
Çağlayan Adliyesi önünde basın açıklaması yapmak İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yasaklandı. Kütahya’daki 14 Yaşaltı Türkiye Futbol Şampiyonası’nda bir maçta çıkan tartışmaya çevik kuvvet biber gazıyla müdahale etti.
8 Mayıs Perşembe
Milletvekillerine ömür boyu statü ve ayrıcalık sağlayan yasa tasarısı TBMM Plan Bütçe Komisyonu’nda görüşmeye alındı.
10 Mayıs Cuma
CHP, MHP ve BDP, milletvekillerine yaşam boyu ayrıcalık sağlayacak yasa teklifinden imzasını çekti. AKP milletvekilleri alkol reklamının ve alkol firmalarının sponsorluklarının yasaklanması, restoranlarda içilen içkinin dışarıdan görülmemesi teklifini torba yasaya soktu.
11 Mayıs Cumartesi
Hatay Reyhanlı’da kent meydanında havaya uçan iki patlayıcı yüklü araç 52 kişinin ölümüne sebep oldu. Bu olay Türkiye tarihinde bir seferde en çok kişinin öldüğü eylemdi. Hükümet Suriye rejimini, muhalefet Esad muhalifi El Nusra’yı suçladı. İnönü Stadyumu’ndaki son Beşiktaş maçında taraftarlar polis tarafından gazlandı.
12 Mayıs Pazar
Basına Reyhanlı haberleri yasağı getirildi. Denizli’de alkol satışı yapan yerlerin şehir dışına taşınma kararı protesto edildi.
14 Mayıs Salı
Başbakan Erdoğan resmî ziyaret için ABD’ye gitti. Reyhanlı’da ölenlerin sayısının açıklananın çok üzerinde olduğu iddia edildi.
15 Mayıs Çarşamba
Reyhanlı olayını protesto için Dışişleri Bakanlığı’na yürümek isteyen ODTÜ öğrencileri ve İstanbul Dolmabahçe’de yürümek isteyen öğrenciler gazlandı.
18 Mayıs Cumartesi
Başbakan Erdoğan, stadyum ve üniversitelerde özel güvenlik yerine polisin görev alacağını açıkladı. Reyhanlı’da bombalı eylemleri protesto etmek isteyen 3 bin kadar kişiye kişi gaz ve plastik mermi müdahalesi yapıldı. TKP/ML kurucusu İbrahim Kaypakkaya’yı öldürülüşünün 40. yılında anmak isteyenlere Taksim’de ve memleketi Çorum’da gazla müdahale edildi.
21 Mayıs Salı
RedHack, Reyhanlı saldırısı öncesi El Nusra’nın Türkiye’de bombalı eylem düzenleme hazırlığında olduğuna dair jandarma istihbarat raporlarını açıkladı.
22 Mayıs Çarşamba
Alkol satışına sınırlama ve reklamlarına yasak getiren yasa tasarısı meclis alt komisyonundan geçti, saat 22:00’den sonra içki satılmamasına dair madde son anda tasarıya girdi.
24 Mayıs Perşembe
Başbakan Erdoğan “Gece gündüz kafa kıyak dolaşan bir nesil istemiyoruz” dedi. Torba yasa tasarısında Yeşilay’ın vergiden muaf, Sağlık Bakanlığı’ndan yardım alan, yönetim kurulunda iktidara yakın isimlerin yer aldığı bir vakfa dönüştürülmesi öngörüldü.
25 Mayıs Cuma
Torba yasada, ÖSYM’nin düzenlediği sınavların soru ve cevaplar Anayasa’daki bilgi edinme hakkı kapsamının dışına alındı. Ankara metrosunda yapılan “ahlak kurallarına uygun hareket ediniz” anonsu öpüşme eylemiyle protesto edildi, protestoculara bıçaklı saldırı düzenlendi. Taksim’deki gösteri yürüyüşü yasağını protesto edenlere gaz ve plastik mermiyle müdahale edildi, Cihangir’de bir çocuk parkı gazlandı.
28 Mayıs Salı
Alkolle ilgili düzenlemenin de olduğu torba yasada “ertesi gün hapı”nın reçeteye bağlandığı, Beşiktaş’taki vapur iskelesinin Başbakanlık Ofisi’nin yanında yapılan otele satıldığı ortaya çıktı. Başbakan’ın AVM yapılacağını ilan ettiği Gezi Parkı’nın duvarında yıkım yapılmaya başlanıp beş ağaç sökülünce 24 saat nöbet eylemi başladı, polis biber gazıyla müdahale etti. Meclis’te alkol yasaklarıyla ilgili konuşan Başbakan, “iki ayyaşın yaptığı yasa sizin için muteber oluyor da inancın emrettiği bir gerçek niçin reddedilmesi gereken bir olay hâlini alıyor” dedi, evde içilen alkole karşı olmadığını açıkladı. Türkiye, 34 OECD ülkesinde yapılan yaşam kalitesi araştırmasında sonuncu oldu.
29 Mayıs Çarşamba
Üçüncü Boğaz köprüsünün temeli atıldı, Cumhurbaşkanı Gül köprünün isminin tarihte hilafeti Osmanlı’ya getirmesi ve Alevi katliamıyla tanınan Yavuz Sultan Selim olduğunu açıkladı. Başbakan, Gezi Parkı ile ilgili sorulan bir soruya “Ne yaparsanız yapın, biz kararımızı verdik, verdiğimiz gibi bunu işleyeceğiz” dedi.
30 Mayıs Perşembe
Sabah saat 5:00’te Gezi Parkı’na operasyon düzenlendi, kimliği belirsiz kişiler polisin önünde çadırları yaktı. Yaklaşık 5 bin kişi Gezi Parkı’nda eylem düzenledi. Anayasa Mahkemesi Başkanı Kılıç, katıldığı TÜSİAD toplantısında “Bazı kesimlerin hayat tarzına yapılan müdahale vicdanları yoruyor” dedi.
31 Mayıs Cuma
Sabah saat 5:00’te yine polis müdahalesi yaşandı. BDP milletvekili Sırrı Süreyya Önder kolundan, muhabirler Ahmet Şık ve Osman Örsal ile protestoculardan Lobna Allami başlarından gaz kapsülleriyle yaralandı. 48 ildeki 90’dan fazla gösteride 939 kişi gözaltına alındı.
