DMX (1970-2021)

“Doğru – yanlış, iyi – kötü, cennet – cehennem. Sanırım hayatımın teması bu. Dürüst bir şekilde birini seçebilmek için, ikisinin de nasıl olduğunu bilmeniz gerekir. Ben sınırın iki tarafına da fazlasıyla aşinayım.”

Geçirdiği kalp krizi nedeniyle bir haftadır yoğun bakımda olan New York’un rap ikonlarından DMX ya da gerçek ismiyle Earl Simmons, 50 yaşında hayatını kaybetti. DMX’in 1980’lerde adımını attığı müzik dünyasında, hızla zirveyi bulan serüveninden satır başlarını hatırlayalım.

Simmons 18 Aralık 1970’de 18 yaşlarındaki bir çiftin ikinci çocuğu olarak Mount Vernon, New York’ta dünyaya geldi, Yonkers’ta büyüdü. Çocukluk yıllarında kimi sağlık sorunlarıyla mücadele ettikten sonra geçirdiği bir trafik kazası, hayatının ilk dönüm noktalarından biri oldu. Yehova Şahitleri inanışlarına göre yetiştirilen Earl Simmons, sarhoş bir sürücünün kendisine çarptığı kazanın ardından; annesinin dini inanışları sebebiyle şoförden şikayetçi olmamasıyla, yaşantısını sorgulamaya başladı.

Yonkers’taki çocukluğunda hem annesi hem de annesinin erkek arkadaşları tarafından şiddet gören Simmons, ailesi zoruyla gönderildiği bir yatılı okulda hip hop kültürüyle tanıştı. 80’lerin başlarında beatbox yapmaya başlayan ve burada tanıştığı arkadaşlarının desteğiyle bu işi ciddiye almaya başlayan Earl Simmons, o dönemde kurcaladığı Oberheim DMX davul makinesinden ilhamla sahne ismi olarak DMX’i seçti. Daha sonra DMX’i “Dark Man X” olarak anlamlandıracaktı.

Hip hop kariyerinin ilk adımları

1984’te Yonkers’ta yaşayan rapçi Ready Ron’la çalışmaya başladı. Performanslarında beatbox yaparak ona eşlik eden DMX, kısa süreli hapishane deneyimleri esnasında şarkı sözleri yazma alışkanlığı geliştirdi. 1980’lerin sonlarında başka şarkıların enstrümantal versiyonları üzerine kendi sözlerini okuduğu kayıtları sokakta satmaya koyuldu ve bir rapçi olarak dikkat çekti. Dönemin gözde hip hop yayını The Source tarafından övgülere boğulduğu 1991 tarihli bir makalenin ardından Columbia Records’ın alt etiketi Ruff Ryders’la anlaştı ve ilk resmî teklisi “Born Loser”ı yayımladı. 1990’ların ilk yarısını çeşitli single’larla geçiren DMX; Jay-Z, Ja Rule, Mic Geronimo üçlüsüyle yeraltı hip hop klasiği “Time to Build” için güçlerini birleştirdi.

Hip hop sahnesinin köklü etiketi Def Jam’e transfer olmasının ardından kariyeri büyük bir ivme kazandı. LL Cool J ve Mase’le yaptığı düetlerin ardından büyük beklentiler oluşan ilk albümü It’s Dark and Hell Is Hot, Def Jam ve Ruff Ryders ortaklığıyla 1998 baharında yayımlandı. 19 şarkılık albümde “Ruff Ryders’ Anthem”, “Stop Being Greedy” ve “Get at Me Dog” gibi erken dönem hitleri var. “Beklenti”nin hakkını fazlasıyla verdi bu ilk albüm. Billboard listelerine 1 numaradan giriş yaptı; ABD’de 5 milyon kopya sattı. Döneminin ışıltılı, temiz duyulan ve fiyakalı hip hop yıldızlarının arasından; öfkeli, kaba ve gerçek duyulan bir vokal stiliyle sıyrılıyordu.

Yıl bitmeden bir başka albümle yine Billboard listelerinin zirvesindeydi. İkinci albümü Flesh of My Flesh, Blood of My Blood; 3 hafta boyunca liste başı konumunda kaldı. Aynı yıl içinde iki albümle Billboard listelerinde tepeye çıkan ikinci hip hop sanatçısı oldu. Bunu ilk kez 1996 yılında TuPac Shakur başarmıştı.

DMX denince akla gelen birçok şarkıyı içinde barındıran efsanevi albüm … And Then There Was X, milenyuma günler kala, 21 Aralık 1999’da raflara çıktı. Müzisyene ilk Grammy adaylıklarını getiren albümde “Party Up (Up In Here)”, “What’s My Name” ve Regina Belle düeti “Angel” gibi klasikler mevcut. 

90’ları kapatmadan önce değinmemiz gereken bir diğer konu da Murder Inc. grubu. 1995’te “Time To Build” için birlikte stüdyoya giren Jay-Z, Ja Rule ve DMX üçlüsü; hip hop gruplarında Murder Inc. ismini verdi ve birlikte üretmeye koyuldu. Fakat bu iş birliği yaratıcı farklılıklar sebebiyle kısa ömürlü oldu. Murder Inc.’in dağılmasının ardından DMX ve Ja Rule arasında kimi röportajlar ve şarkılardaki disslerle alevlenen bir atışma başladı. Ja Rule’un özgün olmadığı ve bir kopyacı olduğu yönündeki düşüncelerini sıklıkla dillendiren DMX, imzası olan “kaba” söyleyiş stilini Ja Rule’un kendisinden arakladığını iddia etmekteydi. İkilinin çalkantılı ilişkisi, 2009’da VH1’ın Hip Hop Honors töreninde bir araya gelene kadar devam etti.

2000’ler, geri dönüşler ve plak şirketi krizleri

Dördüncü ve beşinci albümleri The Great Depression ve Grand Champ’le Billboard listelerine bir numaradan girme geleneğine devam etti. 2003 çıkışlı Grand Champ’in ardından müzikle işinin bittiği ve artık emekli olduğu yönünde söylentiler gündemdeydi. Nitekim yeni bir albüm için ilk kez bu kadar uzun bir ara vermişti. Üç yılın ardından geri döndüğünde artık Def Jam’le çalışmıyor; Columbia Records’ın majör kataloğunun yıldızlarından biri gibi görünüyordu.

Year of the Dog… Again isimli altıncı albümü, kişisel hayatında yaşadığı problemlerle başa çıkmak amacıyla yazılmış şarkılardan oluşuyor. Busta Rhymes, Swizz Beatz ve Jadakiss gibilerini ağırladığı albüm, güçlü bir dönüş albümü olsa da kariyerinin ilk yıllarında yakaladığı liste başarısını yakalayamadı.

2009’da bir kez daha emeklilik kararıyla konuşuldu. Bu kez niyeti vaiz olmak ve İncil’i öğrenmekti. Bir yandan prodüktörlük yapmaya devam edeceğini söylüyordu. Mesajlarını kilisede vaiz kürsüsünde vermeye karar vermişti. Bu dönemde bir Gospel albümü tamamladı.

2011 sonbaharında BET Hip Hop Awards töreninde sahne alarak sahalara döndü. Yedinci albümü için gece gündüz çalıştığını söylüyordu. Önce The Weigh In isimli bir EP, Eylül 2012’de ise yedinci albüm Undisputed yayımlandı. Bu kez Seven Arts Music etiketiyle. Maalesef bu albüme gelen eleştiriler pek olumlu olmadı. Birçok müzik yayını, 2012 değerlendirmelerinde Undisputed için “yılın en büyük hayal kırıklıklarından biri” yorumunu yaptı. 

Üç yıl sonra bir albüm haberi daha geldi. Seven Arts Music, 2015’in ilk günlerinde, DMX’in yeni albümü Redemption of the Beast’in bir hafta sonra piyasada olacağını duyurdu. Bu açıklamanın ardından ortalık karıştı. DMX ve uzun yıllardır birlikte çalıştığı Swizz Beatz, bu haberlerin asılsız olduğunu; albümün henüz final aşamasına gelmediğini söyledi. DMX’ten onay almayan versiyonuyla, plak şirketinin kafasına göre hazırladığı bir kapak görseliyle birlikte 15 Ocak 2015’te yayımlandı Redemption of the Beast. Tabii ki peşinden uzun süren bir hukuki süreç başladı. 

Plak şirketinin âdeta bir kumpas çevirerek yayımladığı Redemption of the Beast’in, aslında Seven Arts Music’in hayatta kalma çabası olduğu ortaya çıktı. DMX’in menajeri ve erkek kardeşi Montana, etiketin sahiplerinin içine battıkları borçları ödeyebilmek için bu albümü hızlı bir şekilde paketleyip yayımladığını ve içine üç yıl önceki albümün hazırlıkları sırasında kaydedilmiş şarkıların da eklendiğini açıkladı. Ne yazık ki bu tatsız girişim, DMX’in görkemli kariyerinin son albümüne dönüştü.

Def Jam’e dönüş 

2019 sonlarında, 16 yılın ardından Def Jam’le yeni bir sözleşme imzaladı DMX. Şubat 2021’de bir podcast’e konuk olan DMX, yeni albümünün sinyallerini verdi. Konuklar arasında Lil Wayne, Snoop Dogg, Alicia Keys, Usher ve Bono gibilerinin olduğundan bahsetti.

Doz aşımı sebebiyle kalp krizi geçirdikten sonra bir hafta boyunca yoğun bakımda kalan DMX’in 9 Nisan Cuma günü ölümünden saatler önce yeni bir şarkısı yayımlandı. “X Moves” isimli yeni DMX şarkısında iddialı bir orkestra kendisine eşlik ediyor: Funkadelic basçısı Bootsy Collins, Yes gitaristi Steve Howe ve Deep Purple davulcusu Ian Paice. “X Moves”un DMX’in bahsettiği yeni albüm parçalarından biri olup olmadığı henüz bilinmiyor.