Doğal yaşamı sorgulayan aktivist sanat projesi: Splash & Burn

Splash & Burn, Endonezya’daki kontrolsüz tarım sebebiyle hayvan türlerini yok olmaya sürükleyen uygulamalara dikkat çeken bir sanat projesi. Geçtiğimiz şubat ayından bu yana faaliyet gösteren proje, ormanların tahrip edilmesi, hayvanların doğal yaşam alanlarından edilerek farklı coğrafyalarda yaşamaya zorlanması gibi hayati önem taşıyan konulara karşı direnişindeki gücünü dünyanın her yerinden destek veren birçok sanatçıdan alıyor.

Yazı: Gizem Kayar

Proje, Litvanyalı sanatçı Ernest Zacharevic’in konuyla ilgili yaptığı iki yıllık araştırması sonunda şekillenmiş. Zacharevic, araştırma sürecinde bölgeyi sıkça ziyaret etmiş, tahribatın gerçekleştiğini düşündüğü bölgelerde saha araştırması ve izcilik yapmış, alanında uzman kişilerden destek almış. Proje için gerekli bütçe, bahsi geçen ön araştırma süreci sonlanırken sınırlı sayıda yapılan Splash & Burn baskısıyla elde edilmiş. Çevre konusu üzerine çalışmalar yürüten birçok sivil toplum kuruluşu devreye bu noktada girmiş. İngiliz SOS, Endonezyalı NGO OIC projenin yayılmasına, kamuoyunda tanınır hale gelmesinde destek sağlamış. Böylelikle dünyanın farklı yerlerinden birçok sanatçı projeye rağbet göstermiş ve proje için zaman ve emeğini cömertçe ayırarak Splash & Burn’ün bir parçası olmuş.

Splash & Burn’ü projeye dahil olan sanatçıları ve işlerini mercek altına aldık.

Ernest Zacharevic
Projenin yaratıcısı Ernest Zacharevic, güzel sanat tekniklerini açıkhava tutkusuyla birleştiren Litvanyalı bir sanatçı. Çizgisini “denemek” özelinde şekillendiren sanatçının işlerinde değişmeyen tek tavır kendini sürekli olarak yeniliyor olması. Üretiminde disiplinler arası geçiş kullanarak artistik sınırları zorlamayı tercih eden Zach; mural, illüstrasyon, heykel gibi anlatım yollarını kullanıyor. İşlerinde daha çok mimari düzenleme, çevre ve kültür konuları üzerinde durmayı tercih ediyor. Splash & Burn’ü de bu konular özelinde şekillendirmeye başlıyor. Proje bazında resmettiği mural işleriyle doğal habitatı dışında yaşamak zorunda bırakılan Sumatran fillerine, zorunlu göç ettirilen hayvanlara dikkat çekiyor.  

Alexandre Farto aka VHILS
Eşsiz bir görsel dile sahip olan Portekizli sanatçı, kimlik üzerinde sembolik yansımalar kurmayı hedefliyor; kentsel bağlamda yaşam, zamanın geçişi, insanlar ve çevre arasındaki karşılıklı bağımlılık ilişkisi üzerine çalışmalar gerçekleştiriyor.

Sanatçı Splash & Burn projesi özelinde işini insan ve doğa ilişkisi üzerine kuruyor. Küreselleşmenin karanlık kısımlarını sorgulayarak konfor bağlamında insanlığın daha ne kadar ileri gidebileceğini araştırıyor. Proje için henüz geçen sene varlığından haberdar olunduğu halde, habitatında yeni bir baraj inşası olması sebebiyle tükenme tehlikesi altında olan Tapanuli orangutanını resmediyor.

Axel Void
Gerçek yaşam tecrübelerinden ilham alan Amerikalı sanatçı daha çok çoğul ortam üzerinde çalışmayı tercih ediyor. Void, çalıştığı konularda kutuplaşmaya odaklanıyor ve ekstrem bir anlatım sunuyor. Rahatsız edici doğrunun içgüdüsel gerçekliğini ve nostaljinin puslu tadını gazetecilere özgü sorgulayıcı bakış açısıyla araştırıyor.

Axel Void, Splash & Burn için ürettiği işte palmiye tarımının yapıldığı bölgede yaşayan yerel halkın yaşayış biçimleri üzerine yoğunlaşıyor. Resmettiği hikâyeler, zaruri olarak kurulan finansal bir bağı, yerel halkın döngüyü yaymak için alternatif seçeneklerinin olmayışını ve bu büyük işletmelerin ailelerini desteklemeye çalışan insanlardan oluştuğunu hatırlatıyor.

Bibichun
Malezyalı sanatçı Khor Zew Wey, ya da kendi kullandığı ismi ile Bibichun, popüler kültürü hiciv kullanarak resmetmeyi tercih eden bir sokak sanatçısı. Sanatçı Splash & Burn projesi kapsamında üçüncü dünya ülkelerinin neo-kolonyalizme karşı tezahürlerini anlatıyor. Küreselleşmenin sosyopolitik ve ekonomik manzaraya olan yansımasını gözlemliyor.

Gabriel Pitcher
İngiliz sanatçı üretim serüveninde yaşamın sıradan anlarında saklı olan evrensel doğruyu arıyor. Bilinçaltı ve algı ile ilgilenen işlerini, ağırlıklı olarak duvarlara ve video enstalasyonlarına yansıtıyor.

Gabriel Pitcher, Splash & Burn için hazırladığı işiyle kapitalizmin toplum üzerindeki etkisine dikkat çekiyor. Kendi köyüne küçük penceresi ve kör gözlerinin arkasından bakan yaşlı bir kadının portresiyle yerel halkın ne içinde yaşadığı köyü ne köyün maruz kaldığı değişimi ne de bu köyde tecrübe ettikleri yaşamsal değişiklikleri göremediklerini anlatıyor.  

Isaac Cordal
Bağlam ve içerik arasındaki ilişkiyi kurguladığı minyatür işlerle araştıran İspanyol heykeltıraş ve fotoğraf sanatçısı Cordal, politik ve ekonomik ifadeleri zekice yansıtabilmek adına karakterlerini kentsel manzaraya yerleştirmeyi tercih ediyor.

Cordal , Splash & Burn için hazırladığı çalışmada varoluşun saçmalığına dikkat çekiyor. Kentsel peyzaj üzerine izlenimlerini, yanan tarlalara yerleştirdiği ikonik karakterleriyle hicivli bir dille anlatıyor.

Mark Jenkins
Mark Jenkins, kendi bedenini belirlediği nesneler arasında konumlandırarak sıradan ve gerçek algılarını değiştirmeyi amaçlayan Amerikalı bir heykeltıraş ve enstalasyon sanatçısı.

Mark, Splash & Burn’e ürettiği işi ile tarımsal temizleme yöntemlerinden yayılan zehirli dumanın hayata yayılışını görselleştiriyor.

Pixel Pancho
Robotların ve araçların insanların ölümsüz düşlerine ulaşmaktaki önemini sorgulayan Pixel Pancho, geçtiğimiz yıllarda Muralİstanbul festivaline de konuk olmuştu.

İtalyan sanatçı Splash & Burn için ürettiği işle, Endonezya’daki doğal yaşam alanlarını ve hayvanların yaşamları üzerinde kapitalist çıkarlara öncelik verildiğine inandığı bürokrasiyi sorguluyor.

STRØK aka Anders Gjennestad
Norveçli stensil sanatçısı STRØK , Splash & Burn için, insan-yaban hayat çatışmasında yakalanan orangutanların yeniden konumlandırılması sürecinden esinleniyor. Çalışmasıyla hayvanların doğal habitatlarından koparılmadan önceki yakalanış süreçlerini irdeliyor.