Elektronik müzik endüstrisindeki toplumsal cinsiyet temelli ayrımcılık üzerine yeni bir belgesel

Günümüz elektronik dans müziği sahnelerinin çeşitlilikten hâlâ son derece yoksun olduğu bir gerçek. Underplayed adlı yeni belgesel, sektördeki kadın ve LGBTİ+ DJ/prodüktörlerin sesine odaklanmak; toplumsal cinsiyet ve etnik köken temelli ayrımcılığı bangır bangır vurgulamak niyetinde.

2019 yazında çekilen belgesel; hikâyeyi Delia Derbyshire ve Suzanne Ciani gibi öncülerden alarak mikrofonun REZZ, Alison Wonderland, TOKIMONSTA, TYGAPAW, NERVO ve Anna Lunoe gibi güncel isimlere uzatıyor. Underplayed’in amacı dışlama üzerinden şekillenmiş bu endüstrinin kapsayıcı bir geleceğe taşınmasında kadın ve LGBTİ+ müzisyenlerin mücadelesine ortak olmak ve bugüne kadar bu konuda kat edilen yolu ölçmek. 

Belgesel, “Bu alanda üretimde bulunan ve listelerde ilk sıralara çıkan şarkılar yapan kadınlar, aynı alandaki erkek sanatçıların elde ettiği tanınırlığı elde edemiyor” diyen Yeni Zelandalı sinemacı Stacy Lee’nin ilk uzun metraj çalışması. Yapımcılığını Bud Light Canada, Director X ve Taj Crichlow’un üstlendiği belgesel, 19 Eylül’de Toronto Uluslararası Film Festivali’nde prömiyerini yapacak. Gösterimin ardından Kanadalı DJ ve prodöktör REZZ, festival katılımcıları için özel bir performans da sergileyecek.

Değişimi savunan ve ilham veren öncülerin, yeni nesil sanatçıların ve endüstri liderlerinin merceğinden kapsayıcılıkta mevcut durumunun bir portresini sunan Underplayed belgeselinin tanıtımlarında paylaşılan kimi güncel istatistikler şöyle:

*2019’da, dünyanın en iyi 100 DJ’i listesinde yalnızca 5 kadın vardı.

*Müzik endüstrisindeki teknik ve prodüksiyon içeren pozisyonların yüzde 3’ünden daha azında kadınlar var.

*Dünyanın en iyi 150 gece kulübü içerisinde kadın DJ’lerin yer aldığı sahnelerin oranı yüzde 6. 

Müzik sektöründe toplumsal cinsiyet temelli ayrımcılığa ışık tutan bazı diğer belgeseller:

Play Your Gender (2016)

Yönetmen: Stephanie Clattenburg
Neden önemli: Kanadalı müzisyen Kinnie Starr, dünya çapındaki prodüktörlerin neden sadece yüzde 5’inin kadın olduğunu sorguluyor. 

The Punk Singer

Yönetmen: Sini Anderson
Neden önemli: 90’ların en önemli feminist hareketlerinden biri olan “riot grrrl”ün öncüsü ve Bikini Kill solisti Kathleen Hana’nın kariyeri ve hayatı mercek altında.

The Go-Go’s

Yönetmen: Alison Ellwood
Neden önemli: Efsanevi grup The Go-Go’s’un Los Angeles punk sahnesindeki yükselişiyle  zamanın ruhunu nasıl değiştirdiği anlatılıyor.

Sound it Out: The Untitled LGBTQIA Music Documentary (2017) 

Yönetmen: Erix Arocha
Neden önemli: Mikrofon LGBTİ+ müzisyenlerde; açık olmanın ve müzikte toplumsal cinsiyet eşitliği politikalarının ne ifade ettiği, sosyal medyanın etkileri de kurcalanarak işleniyor. 

Tokyo Idols (2017) 

Yönetmen: Kyoko Miyake
Neden önemli: Japonya’da kadınlardan oluşan gruplar üzerinden, modern toplumların kadın-erkek dinamiklerindeki giderek artan mesafe ve bunun nedenleri inceleniyor.

What Happened, Miss Simone?

Yönetmen: Liz Garbus
Neden önemli: Efsanevi şarkıcı, piyanist, insan hakları savunucusu ve “Soul’un Başrahibesi” Nina Simone’un hayatını ve kariyerini en detaylı şekilde ele alıyor.

Stories from the She Punks

Yönetmen: Gina Birch, Helen Reddington
Neden önemli: 70’ler punk sahnesinde yer almış kadınların hikâyelerini dinlemeliyiz.

The Girls in the Band

Yönetmen: Judy Chaikin
Neden önemli: Müzik sektörüne olan katkıları yok sayılan ve emekleri göz ardı edilen kadın cazcıların, 30’lardan bu yana anlatılmamış hikâyeleri açığa çıkıyor. 

Her Sound, Her Story

Yönetmen: Claudia Sangiorgi Dalimore
Neden önemli: Beş jenerasyondan kırk farklı Avustralyalı kadın müzisyen, ülkenin müzik mirasına olan katkılarını ve sektördeki toplumsal cinsiyet temelli ayrımcılığın kariyerlerini nasıl etkilediğini anlatıyor. 

Pussy Riot: A Punk Prayer

Yönetmen: Mike Lerner, Maxim Pozdorovkin
Neden önemli: Moskova’da bir katedralin önünde yaptıkları bir protesto gösterisinden dolayı tutuklanan Pussy Riot üyesi üç sanatçının mahkemesi takip ediliyor. 

Not Bad For a Girl

Yönetmen: Lisa Rose Apramian
Neden önemli: 90’lar grunge, indie rock ve riot grrrl sahneleri; Bikini Kill, L7, Babes in Toyland gibi ilham verici gruplar mercek altında. 

Yazı: Ezgi Karaarslan, Cansu Çubukçu