“Empatiye Dönüş”: 5. İstanbul Tasarım Bienali başlıyor

5. İstanbul Tasarım Bienali, Empatiye Dönüş: birden fazlası için tasarım başlığıyla 15 Ekim’de başlıyor. Bienal bu sene sergiler, kamusal alanda yer alan açık hava yerleştirmeleri ve dijital video serileri olmak üzere üç farklı formatta izleyiciyle buluşacak. Küratörlüğünü Mariana Pestana’nın Sumitra Upham ve Billie Muraben ile birlikte yürüttüğü bienal, tasarıma empati odaklı yeni bir rol biçen fikir ve projeleri bir araya getirmeyi amaçlıyor. Hassas, dikkatli, kimi zaman da iyileştirici yaklaşımlar benimseyen tasarımcılar, bizi birbirimizle, aynı zamanda da dünyayla, diğer türlerle, mikroorganizmalarla, toprakla, suyla, hatta evrenle bir araya getirmeyi hedefliyor. İklim krizi, ekonomik krizler, toplumsal mahrumiyet hâllerini ve tükenmeye yüz tutmuş küresel sanayi modelini dikkate alan bienal, insanlara alternatif yollar da sunuyor.  Bienal, tüm mekânlarda ücretsiz takip edilebilir.

5. İstanbul Tasarım Bienali’nin bölümleri

Bienalin dijital ortamda gerçekleşecek bölümü Eleştirel Yemek Programı, her hafta bir bölümü yayımlanacak videolardan oluşuyor. Her hafta farklı bir uygulamacı ya da düşünürün ağırlanacağı bölümler tedariki ve tüketiminin günümüz kültürünü etkileyen ekolojik, ekonomik ve jeopolitik koşullarla nasıl ilişkili olduğunu sorguluyor. Mutfaktaki mikroplardan tarımın değiştirdiği peyzajlara, bireysel el hareketlerinden yemek masalarındaki toplu buluşmalara dek uzanan farklı konuları irdeleyecek videolar, İKSV YouTube kanalından ya da İstanbul Tasarım Bienali web sitesinden izlenebilecek.

Bienalin Kara ve Deniz Kütüphanesi başlığıyla ARK Kültür’de sergilenecek seçkisi, bölgedeki ekonomik ve çevresel direnç için yeni araç ve sistemler oluşturmak adına Akdeniz havzasında araştırmalar yapan tasarımcılar ve düşünürlerin projelerinden oluşuyor. Araştırma, özen ve aktivizmden yola çıkan bu pratikler, gıda üretiminin daha az göz önünde olan ağlarına dikkat çekerek toprak ve suyla kurduğumuz ilişki ışığında yetki alanlarını yeniden düşünmek için tasarımı kullanıyor. Kara ve Deniz Kütüphanesi kapsamındaki projeler, 15 Ekim – 15 Kasım 2020 tarihleri arasında sergilenecek ve 2021 yılı boyunca dönüşerek devam edecek. Pazartesi günleri hariç her gün 10.00-18.00 arasında açık olan mekânı ziyaret edebilmek için buradan rezervasyon yaptırmanız gerekiyor.

Bienalin İstanbul’un farklı yerlerinde, farklı zamanlarda gerçekleşecek bölümü Yeni Yurttaşlık Ritüelleri; rastlaşmaların yeni türlerini araştıran, farklı toplulukların ev sahipliğinde gerçekleştirilecek müdahalelerden oluşuyor. Ortak yemek pişirme araçlarından bahçelere ve oyun alanlarına uzanan, kent ve sakinleri için güvenle bir arada olmayı, yeniden bağ kurmayı, özen göstermeyi öne çıkaran deneyimler sunan bu projelerin onarıcı bir yanı olması hedefleniyor. İstanbul Anadolu yakasında Kalamış Parkı, Moda Sahil Parkı, Fenerbahçe Parkı Topluluk Bahçesi, Kuzguncuk Şehir Bahçesi ve Kuzguncuk İskelesi; Avrupa yakasında ise Beşiktaş İskelesi ve Karaköy İskelesi ile Pera Müzesi’nde sergilenecek olan projeler, 15 Ekim 2020 – 30 Nisan 2021 arasında farklı zaman ve farklı sürelerde yerleştirilecek. İstanbul’da yaşayan genç küratörlerden oluşan, temaya yerel bir bağlam kazandırmaktan sorumlu Genç Küratörler Grubu’yla birlikte gerçekleştirilecek olan bölümde tasarlanmış öğünler, etkinlikler ve kamusal münazaralar aracılığıyla temaya yerel bir bağlam kazandırılıyor.

Bienal kapsamında empati kavramını genişleten Empati Seansları başlıklı ücretsiz film seçkisi de Pera Müzesi’nde izleyicilerle buluşacak. Her perşembe ve pazar saat 13.00’te gösterilecek filmler, seyircileri yeryüzünden okyanusların derinliklerine kadar farklı bakış açılarını benimsemeye (suyun, kaplumbağanın, hatta bir bakterinin bakış açısı) ve dijital âlemdeki çok sayıda alanı keşfetmeye davet ediyor.

İKSV Alt Kat ve Pera Müzesi Öğrenme Programları, 5. İstanbul Tasarım Bienali’ne paralel olarak 20 Ekim – 14 Kasım 2020 tarihleri arasında, 7-12 yaş aralığındaki katılımcılara yönelik birbirinden renkli çevrimiçi atölyeler düzenliyor. Canlılar ve yaşam, yemek kültürü, ekoloji, iklim değişikliği gibi konu başlıkları üzerinde duran atölyeler Zoom uygulaması üzerinden ücretsiz olarak gerçekleştirilecek.

5. İstanbul Tasarım Bienali farklı sosyal medya ve podcast serileri ile de dijital ortama taşınacak. Tasarım Bienali Sohbetleri adlı podcast serisinde bienalin önceki edisyonlarının küratörleri ve katılımcılarıyla gerçekleştirilen sohbetlerde, günümüzde hâlâ güncelliğini koruyan sergi ve projeler bugünden yorumlayacak. 

Yazı: Ezgi Karaarslan