Zadie Smith’in “eğlenceli ve ölümcül” sözleriyle betimlediği Haz, Siyah kadın edebiyatına taze bir soluk getirip birçok ödüle uzanan Raven Leilani’nin ilk romanı. Aslıhan Kuzucan’ın çevirisi ve İthaki Modern Serisi etiketiyle raflarda.

Zaman dilimi ve mekân

Z kuşağının etkileyici bir temsilini sunan ana karakterin, kendisi adına -kendisine dair- kurulan cümlelerde kulağına sıkça çalındığı hâliyle; “Aşkım sizin neslin sorunu bu, anında tatmin olmak.” Günümüz New York, Long Island City dolaylarından, tüm dünyaya (ya ya)…

Ne hakkında, hikâye ne?

Bir ajansın çocuk kitapları bölümünde yayın koordinatörü olarak görevini yürütürken birden kapı dışarı edilmesiyle, 20’li yaşlarının başında hayatta tökezlemeye başlayan genç bir Siyah sanatçı Edie. Konu, bütün varlığını bir arada tutabilmekse, aslolan düzensizliktir (!) mottosunu benimsemek durumunda kalmış Edie’nin hayatı, vasat bir apartman dairesinde, heteronormativite ve ırkçılığın cenderesine sıkışmışken; orta yaşlı, beyaz sevgilisi Eric ile tanışması ile iyice tepetaklak oluyor.

Belirledikleri kurallar çerçevesinde açık evlilik yaşayan Eric ve Rebecca çiftinin evlilik yıl dönümü partilerine bir talihsizlik sonucu davetsiz misafir olan Edie, zamanla çiftin Siyah evlatlık çocukları için fiili rol modeli ve bir süre bu evin sakini kaldığında, hikâye daha da ilginçleşiyor. Çiftin giderek gerginleşen ilişki dinamikleri, her anında, en az kitabın dili kadar açık ve tavizsiz olduğunu ortaya koyuyor.

Okumadan önce bilmemiz gerekenler

Leilani’nin ilk romanı Haz, yazarın ressam kimliğinin de etkisiyle otobiyografik ögeler içermesinin yanında, atomik fırça darbeleri ile ritmik vuruşların sonunda başka bir form yarattığı sanatının oluşum süreçlerini de gözler önüne seriyor.

HBO’nun Gaumont ve Viva Maude isimli film yapım şirketleriyle ilk iş birliğine işaret eden kitabın bir uyarlaması da yolda. Gaumont’tan Nicolas Atlan, “Heyecan duymanın ötesinde, inanılmaz yetenekli Leilani tarafından yazılan, çığır açıcı bu kitaba hayran kaldık ve ne kadar çabuk bir araya geldiğimize biz de şaşırdık!” diyor. Edie karakteri, için HBO ile bağı olan Tessa Thompson’ın (Westworld) adı anılsa da oyuncu kadrosunun henüz belli olmadığını eklemeli. 

Kitaba dair en çok neyi sevdin?

Haz, ziyadesiyle bir yaz sonu: Geçmekte olan mevsimin son demlerini hatırlatırcasına donuk tınlıyor, sesi soluğu kesilmiş bir sokakta yürürcesine tedirgin hissettiriyor ama her nasılsa inadına eğlendirmeyi başarıyor. Leilani, ebeveynleri ile yakın ilişki kuramamış, adına yetişkinlik denen meçhul dönemin hiçbir durağınında dur(a)mamış karakterini; içinde bulunduğu çağın kolektif deneyimleri ile sarmalıyor, üstelik bu gerçeği bir an bile unutmamıza imkân tanımıyor.

En az neyi sevdin?

Edie’nin bulunduğu yayınevinde çalışan insanların, gerçeklik düzleminde daha derinlikli bireyler olduklarını, dolayısıyla yazarın onlara biraz acımasız davrandığını umarak, minik bir sitem bırakıyorum.

Yazıma dair neler söyleyebilirsin?

Yazıma dair -buraya kadar- yeterince ipucu verilmediğini düşünen varsa, kitabı edinmelerini arzu etmekten başka seçenek kalmadı. Baştan sonra lineer bir akışı koruyan roman, bilinmezlik dolu gelecek tezahürleri ile vakit kaybetmediği gibi geçmiş yüzleşmeleri, bir kuşağın üzerinde boca edilmiş yükler olarak görüyor; sevginin, cinselliğin, kendin olmanın ihtişamını düzyazının farklı tonlarında dolaysızca sunuyor.

Kısa sürede sürüklenerek mi okudun? Yoksa biraz sürünerek mi?

İlk sayfalarda, afallatan ve biçim olarak biraz zorlayan bir dil ile karşılaştığım için kitabı iki parçaya böldüğümü ve orta bloktan sonra hız kazandığımı söyleyebilirim.

Okurken hiç Google’ladığın şeyler oldu mu?

Raven Leilani’nin Instagram hesabı.

Kitabın ismi hakkında ne düşünüyorsun?

Dolaysız derken neyden mi bahsediyordum?

Bu kitabı seven şunu da sever

Keşif için, son sürat Türkçeye yeni çeviriler kazandıran İthaki Modern Serisi’nin diğer kitaplarına bakmak iyi olabilir. Hissiyatı için, aklımı kaybederek okuduğum bir yerli edebiyat önerisi Gönül Çolak’tan Komi ve Kemikler. Siyah ve feminist aktivizmi için, Chimamanda Ngozi Adichie ve Maya Angelou elbette.