Edebiyat sevgisini çok çeşitli yollarla paylaşan, on parmağında on marifet biri Eylül Görmüş. Tuğçe Arslan Üçer ile beraber “şey”lerin izini kitaplar ve filmlerde aradığı 1 Kitap 1 Film başlıklı bir podcast serisi kaydediyor; BloombergHT’de yayımlanan Pandora’nın Merakı programında, konuklarının hayatında iz bırakmış objelerin hikâyelerine eşlik ediyor. K24’e yazar röportajları, KAFA dergisine kitap yazıları yazıyor. gather-in platformunda her ayın ilk haftası Kitap Kulübü’nü topluyor. Web tasarımcı olarak, kendi markası mare.design çatısı altında üretimlerini sürdürüyor bir yandan da.

Dinledikleri, izledikleri, gezip gördükleriyle buyrunuz Eylül Görmüş 2023 Z Raporu’na.

2023’ü üç kelimeyle özetle.

Bir hile yapıp üç kelimelik bir kitap ismiyle yanıtlasam bu soruyu? Varolmanın Dayanılmaz Hafifliği demek istiyorum. Varoluşumuzun pek çok anlamda sınandığı bir seneydi, hem yerel hem evrensel düzeyde. Afetler, savaşlar… Bir yandan da kendi küçük hayatımda son yıllarda geçirdiğim en hafif seneydi. Tuhaf, çelişkili bir durum – ama yaşamak tam da böyle bir şey sanırım. 

2023’ten içinde kalan bir şey?

Seçim sonuçları elbette!

2023’ten yeniden yaşamak isteyeceğin bir gün / an?

Paris’te bir tam günü tek başıma çok sevdiğim yazarların izlerinin olduğu sokakları dolaşıp, ardından da Marcel Proust’tan Carlos Fuentes’e, Marguerite Duras’dan Julio Cortazar’a; beni biçimlendirmiş, dönüştürmüş pek çok yazarın mezarlarını ziyaret edip, turuncu laleler bırakarak teşekkür ettiğim o gün.

2023’te en çok dinlediğin albümler?

Timber Timbre’nin yeni albümü Lovage’ı döndüre döndüre dinledim. Bayıldığım bir proje Timber Timbre. Lovage’ı bu kadar sevince, çok sevdiğim eski albümlerini de yeniden dinlerken buldum kendimi. Hot Dreams ve Sincerely, Future Pollution albümlerini de tekrar tekrar dinledim. Bayılıyorum kendilerine!

2023’te en çok dinlediğin şarkılar?

Spotify diyor ki en çok Sezen Aksu’nun “Yaz” şarkısını dinlemişim. Şaşırmadım çünkü bu yazı çok coşkulu, çok doya doya yaşadım; ondan olsa gerek!

2023’te izlediğin filmlerden favorilerin?

Wim Wenders’in Perfect Days’i, Jonathan Glazer’ın The Zone of Interest’i ve Christian Petzold’un Afire’ı.

2023’te izlediğin çok iyi bir belgesel?

Mark Cousins’ın, İstanbul Film Festivali’nde izleme şansı bulduğum Marcia su Roma / Roma’ya Yürüyüş belgeseli. 1922’de İtalya’da faşistlerin hükümeti devirmek amacıyla yaptıkları ve Benito Mussolini’nin iktidara gelmesiyle sonuçlanan meşhur gösteri ve yürüyüşten adını alan, alışık olduklarımızdan farklı, epeyce deneysel bir belgesel. Metinleri muhteşem yazılmıştı, özellikle korkunun dinamiklerine dair müthiş tespitleri vardı. Çok etkilendim.

2023’te keşfettiğin harika bir yönetmen?

Bu sene benim için Christian Petzold senesi oldu. Yeni keşfetmedim ama bu sene daha önce ıskaladığım filmlerini de izledim. Yaşayan en heyecan verici yönetmenlerden biri bence.

2023’te seni en çok etkileyen oyunculuk performansı?

Koji Yakusho’nun Perfect Days’teki performansı, nitekim Cannes’da da En İyi Erkek Oyuncu ödülünü de çok hak ederek aldı. Her bakışı, her susuşu, her kelimesiyle içime işledi, kusursuzdu.

Bu yıl öğrendiğin bir kelime?

Anakronizm. Bu sene çok fazla Borges ve Alberto Manguel okudum, ikisi de pek bayılıyor bu kelimeye, aklıma soktular. Kişi, nesne veya olayların kendi gerçek zaman ve mekânlarından koparılıp, farklı bir çerçeveye oturtulması anlamına geliyormuş. Aslında edebiyatta ve sinemada çok karşılaştığımız bir şey ama adını bilmiyordum, öğrenmiş oldum.

Bu yıl çektiklerin arasında en sevdiğin fotoğraf?

Ben çekmedim ama çekilmesi için yönlendirdim; sayılır umarım. 1951’de Paris’te çekilmiş, Julio Cortazar’ın Pont Neuf’ta oturduğu ikonik bir fotoğrafı vardır. Aynı noktada bir fotoğrafım oldu bu sene, hayatta en sevdiğim fotoğraflarımdan biri olacak, biliyorum. “O sayılmaz, senin çekmiş olman lazım” derseniz de bir temmuz günü sabah 05.10’da, Kumlubük’te gün doğarken çektiğim deniz fotoğrafını söylerim.

Bu yıl en çok vakit geçirdiğin kitap?

Dante’nin İlahi Komedya’sı. Senelerdir cesaretimi toplayıp başlamayı bekliyordum; başladım, bitirdim. Epey uzun sürdü; ağır ağır, sindire sindire okumaya çalıştım. Ancak hayatımın bir noktasında mutlaka yeniden okuyacağımı biliyorum. 

Bu yıl yaptığın en iyi yolculuk? Anlatır mısın?

Bu sene hayatımda en çok seyahat ettiğim sene oldu, şanslıydım. Yurt dışında daha önce görmediğim şehirler görebilmiş olmama rağmen sanırım yazın büyük bir bölümünü geçirdiğim Çanakkale seyahatlerim en çok iz bırakanlar oldu; 2023’te bu şehirle çok acayip bir bağ kurdum. Bu sene Çanakkale’ye ilk ayak bastığım yolculuğumu söyleyebilirim. Henüz sezon başlamamışken Gökçeada’da birkaç gün geçirdik. Bu seyahat aynı zamanda hayatımda yeni bir sayfanın da başlangıcına işaret ettiği için benim için çok başka bir yerde duruyor. Bir de tabii mayıs başında Bodrum’da Fedon’la beraber denize girip sezonu açtığım seyahati de unutamam!

2024 seni neden heyecanlandırıyor?

2023, hayatımda büyük kırılmaların olduğu bir yıl oldu; başı ve sonu arasındaki farka bakınca şaşakalıyorum. Çok şey değişti, yeniden tanımlandı, bir büyük viraj aldım, belki hâlâ alıyorum. Her ne kadar dünyanın hâli herkes gibi bende de büyük bir umutsuzluk yaratsa da elimde olmadan bir heyecan duyuyorum 2024 için. Sanki senelerdir yaptığım her şey şimdi anlam kazanıp zemin bulacak gibi bir his.