Adalet Ağaoğlu (1929-2020)

20. yüzyıl Türkiye edebiyatının en önemli romancılarından biri olarak anılan Adalet Ağaoğlu, 91 yaşında hayatını kaybetti. Ağaoğlu, edebiyat alanında kalıcı izler bırakan üretimlerinin yanı sıra İnsan Hakları Derneği’nin de kurucularından biriydi.

Yazarlığa 1946 yılında Ulus gazetesinde tiyatro eleştirileriyle adım atan Ağaoğlu, 1948-1950 arasında da Kaynak Dergisi’nde şiirlerini yayımlamıştı. 1950’lerle birlikte Ankara Radyosu ve TRT’de çeşitli görevler üstlendi. Ankara Radyosu’nda göreve başladığı yıl olan 1951’de ilk radyo oyunu Aşk Şarkısı’nı yazdı. 1970’te başkanlığını üstlendiği TRT Radyo Dairesi’nden istifa etti. Sebebi kurumun özerkliğini yitirmiş olmasıydı. 

Radyoda çalıştığı yıllarda, birçokları tarafından Türkiye’nin ilk özel tiyatrosu olarak gösterilen, Ankara’daki Meydan Sahnesi’ni Kartal Tibet, Üner İlsever, Çetin Köroğlu ve Nur Sabuncu ile kurdu ve Meydan Sahne Dergisi’ni hayata geçirdi. 60’lar ve 70’lerde ülkenin sayılı tiyatro yazarlarından biriydi. 

İlk romanı Ölmeye Yatmak’ı 1973’te yayımlayan Ağaoğlu, övgüler toplayan bu romanı; Bir Düğün Gecesi (1979) ve Hayır’la (1989) üçlemeye dönüştürdü. Bir Düğün Gecesi, 1980 yılında üç büyük edebiyat ödülüne layık görüldü. İkinci romanı olan 1976 tarihli Fikrimin İnce Gülü ise dördüncü basımında toplatıldı ve hakkında askeri kuvvetleri tahkir ve tezyif suçlamasıyla açılan dava iki yılın ardından Ağaoğlu’nun aklanmasıyla sonuçlandı.

Eserlerinde iç konuşmalar ve ince alaylarla toplumsal sorunların bireyler üzerindeki etkilerine eğilen Ağaoğlu; öykü kitapları, roman, anı, denemeler yazdı. 1991’de uzun bir aranın ardından Çok Uzak Fazla Yakın’la oyun yazarlığına döndü. Ağaoğlu’nun son romanı, 18 yıl aranın ardından yazdığı; Dar Zamanlar serisinin son halkası olan Dert Dinleme Uzmanı 2014’te Everest Yayınları’ndan yayımlanmıştı.