2022’de Nobel Edebiyat Ödülü’ne uzanan Annie Ernaux imzalı Olay, geçtiğimiz nisanda Siren İdemen’in çevirisi ve Can Yayınları etiketiyle Türkçede yayımlandı. İlk basımı 2000’e rastlayan roman, kişisel ve hâliyle politik olarak dönüştürücü bir olay yaşayan bir kadının cesur mücadelesine tanık ediyor okuyanı. 

Yazarın, oğlu David Ernaux-Briot ile birlikte vücuda getirdiği Les Années Super 8 / Super-8 Yılları, 42. İstanbul Film Festivali’nde gösterilmiş; takip eden soru-cevap oturumları şehirde bir heyecan dalgasına vesile olmuştu. Filme dair notlara göz atmak için Merdan Çaba Geçer’in “Annie Ernaux’nun büyübozumu: Les Années Super 8” başlıklı yazısına uğrayabilirsiniz.

Ne hakkında? Hikâye ne?  

Olay, Fransa’da 1963’te geçiyor. Üniversitede okuyan bir genç kadının henüz yasakken kürtaj olmak için verdiği cesur ve sürükleyici mücadeleyi samimiyetle aktarıyor. Hikâye boyunca kürtajın kanun kapsamında olmaması, sosyal sınıf farklılıkları, kadının yalnızlığı ve engeller karşısında yalnızlaştırılması gibi birçok faktör okuyucuya basit ve incelikli bir dille aktarılıyor.

Okumadan önce bilmemiz gerekenler 

Fransa’da kadınlara kürtaj hakkını yasallaştıran Veil yasası 1975’te yürürlüğe girdi. Bu hak, Fransa’daki feministlerin verdikleri emekler sayesinde kazanıldı. 1940-1942 yılları arasında Fransa’da kürtaj olan kadınlar idam edildi. Son idam cezası 1942’de gerçekleşmiş olsa da kürtaj 1970’lere kadar yasal değildi.

Kitaba dair en çok neyi sevdin? 

“Kürtaj” diye tek kelime ile anlatılan bir durumun sayfalarca, tüm ağırlığı ile anlatılmasına vesile olmasını; her satırda kadının cesurluğunu, vazgeçmeme dürtüsünü aktarmasını sevdim.  

Yazıma dair neler söyleyebilirsin? 

Annie Ernaux’nun yazımına dair ahkâm kesmek bana düşmez ama Olay her zamanki gibi hayranlık uyandıran sıradanlık ve gerçeklikte yazılmış.

Kısa sürede sürüklenerek mi okudun? Yoksa biraz sürünerek mi? 

Sürüklenerek; çaresizlik ve çözümsüzlük ile gerilerek okudum.

Okurken hiç Google’ladığın şeyler oldu mu?

Fransa’da kürtaj ne zaman yasal oldu? (Bu Google’lama sonucunda kürtajın 1970’lere kadar yasal olmadığını öğrendim)

Kitabın ismi hakkında ne düşünüyorsun?

Kitabın ismi, anlattığı hikâyeye okuyucuyu hazırlamayan sıradanlıkta. Hikâye, bir “olay”ın çok daha ötesinde bir feminist savaşı, genç bir kadının korkularını, sesini kaybetmesini ve çaresizliğini anlatıyor.

Bu kitabı seven şunları da sever 

Bu kitabı sevmek zor bir tabir; rahatsız olmak belki kitaba dair en nötr his olarak anılabilir. Bu kitabı okuyan; romanın uyarlaması olan, 2021’de Venedik’te Altın Aslan alan ve şu an MUBI’de yayımlanmakta olan Audrey Diwan imzalı L’événement’i izlemeli.

Bu kitabı ve Annie Ernaux’yu seven mutlaka Bir Kadın romanını da sever.