Avrupa’da yılın ağacı, direnişi simgeleyen bir saplı meşe

Altı Avrupa ülkesinin katılımıyla oluşan Environmental Partnership Association (EPA), 2011’den beri Yılın ağacı başlıklı bir yarışma düzenliyor. Bu seneki yarışma da geçtiğimiz günlerde sonuçlandı.

EPA’ya göre yılın en güzel ağacı arayışı; bilindik “güzellik yarışmaları” gibi en güzel görünen, en büyük ya da en uzun senedir hayatta kalan ağaca odaklanmıyor. Her yıl düzenlenen yarışmanın amacı, çevresel ve kültürel miras için ağaçlar ve içinde yaşadıkları topluluklar arasındaki ilişkinin önemini vurgulamak. Bu sebeple katılımcılardan ağaçların hikâyelerini de fotoğrafların altına iliştirmeleri isteniyor.

22 Mart’ta gerçekleşen ve canlı olarak YouTube’dan da yayımlanan ödül töreni sonucunda yarışmanın kazananı Polonya’dan 400 yıllık bir meşe ağacı oldu. Bialowieza ormanındaki saplı meşe, Avrupa’nın tarih öncesi çağlardan kalan son ağaçlarından biri. Çevrenin ekosistemi ve tarihi mirası için tartışılamaz öneminin yanında meşeyi öne çıkaran bir diğer nokta ise politik bir duruşun simgesi hâline gelmiş oluşu.

Bu yıl Bialowieza ormanında Belarus üzerinden Polonya’ya geçmek isteyen mültecileri engelleyecek bir duvarın yapımına başlanmış; yarışmaya adaylıkların gönderildiği şubat ayında ise saplı meşeyi bu duvara karşı duruşun sembollerinden birine dönüşmüş. Geçtiğimiz aylarda Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ardından da ağaç bir başka direnişin daha temsili olmuş gibi görünüyor. EPA organizatörlerinden Josef Jary’e göre bu ağaç, savaş yüzünden ülkelerini terk etmek zorunda kalanlara kapılarını açan Polonya ve Ukrayna arasındaki dayanışmayı simgeliyor.

İkinci sırada İspanya’dan Aydınlanma Çağı’na tanıklık etmiş 250 yaşında bir meşe ağacı ve üçüncü sırada da Portekiz’in Arrailos kasabasından bir mantar meşesi var. 

Yarışmaya dair dikkat çekici bir başka detay da Rusya’nın aday gösterdiği Turgenyev meşesi hakkında. EPA, edebiyatçı İvan Turgenyev tarafından 199 yıl önce ekildiği söylenen ağacı yarışmadan diskalifiye etmiş. Web sitesindeki açıklamalarında organizatörler, bu kararın Rusya halkına değil; Rusya yönetiminin işgalci tutumuna karşı olduğunu ve Turgenyev meşesinin diskalifiye edilmesinin de savaşı kınamaya yönelik atılan adımlardan biri olarak görülmesi gerektiğini belirtiyor.

Yarışmaya katılmış tüm ağaçların hikâyelerinin anlatıldığı birkaç dakikalık tanıtım videoları ve sonuçların açıklandığı ödül tören EPA YouTube kanalından izlenebiliyor.

Yazı: Eylül Başkaya