Eiichi Yamamoto (1940-2021)

En çok 1973 tarihli, kült statüsündeki Kanashimi no beradonna (Belladonna of Sadness) ile tanınan, animasyon alanındaki üretimleriyle çığır açmış Japon yönetmen ve senarist Eiichi Yamamoto’nun aramızdan ayrıldığını öğrendik. Haber, Belladonna of Sadness’ın Tokyo’da düzenlenen bir gösterimi esnasında, etkinliğin organizatörleri tarafından duyuruldu.

Kalp yetmezliği sebebiyle 7 Eylül’de vefat eden yönetmenin cenaze töreni 12 Eylül’de, sadece yakın akrabalarının katılımıyla gerçekleşmiş. 80 yaşında hayatını kaybeden Yamamoto’nun son birkaç senedir hasta olduğu fakat yine de çalışmaları için heyecanını yitirmediği ise söylenenler arasında.

11 Kasım 1940’da Kyoto’da dünyaya gelen Eiichi Yamamoto, lise yıllarından hemen sonra Ryuichi Yokoyama’nın anime stüdyosu Otogi Production’a katıldı. 1960’da yolları Osamu Tezuka ile kesişince Mushi Production’a transfer oldu. Ve burada stüdyonun ilk projesi olan kısa film Aru Machikado No Monogatari’de (Tales of the Street Corner) Yusaku Sakamoto ile birlikte çalıştılar.

Kariyerinin ilk yıllarından itibaren üretmeye ara vermeyen Yamamoto, 1963-1966 yılları arasında yayımlanan ve Japonya’daki ilk anime dizi olma özelliğini taşıyan Astro Boy’da tam 4 bölümün altına yönetmen olarak imzasını attı. Aynı dönemlerde yayında olan anime dizisi Janguru Taitei’de (Kimba the White Lion) ise hem senarist hem de yönetmen olarak çalıştı. Ayrıca diziden uyarlanan aynı isimli uzun metraj anime filmi için de yönetmen koltuğuna oturdu. 

Animerama Üçlemesi; 1960’larda sinema dünyasındaki değişimlere ayak uydurmakta zorlanan, maddi açıdan sıkıntıya giren Mushi Production’ın zararlarını telafi etmek amacıyla Osamu Tezuka tarafından tasarlanmıştı. Bu üçleme, Yamamoto’yu stüdyo için vazgeçilmez bir isim hâline getirdi. Üçlemenin ilk 2 filmi Senya Ichiya Monogatari (A Thousand and One Nights) ve Kureopatora (Cleopatra) genellikle Tezuka’nın adıyla anılsa da Yamamoto yönetmen koltuğuna oturan isimdi. Bu 2 yapıma ayrılan bütçedeki maliyet aşımı, stüdyonun Belladonna of Sadness’ı finanse etmesini zorlaştırdı. Bu noktada Yamamoto inisiyatif alarak zorlu bir süreçten sonra 1973’te filmi bitirmeyi başardı. Böylelikle kült mertebesine erişen ve barındırdığı deneysel estetikle çığır açan bir animasyon klasiğini dünyayla buluşturmuş oldu.

Mushi Production’ın iflasını açıklamasından sonra, Eiichi Yamamoto 2010 yılında kaybettiğimiz film yapımcısı Yoshinobu Nishizaki için çalışmaya başladı. 1974’te yayın hayatına başlayan ve anime dizilerin en iyilerinden biri olarak adından söz ettiren Uchû senkan Yamato (Space Battleship Yamato) serisinin yaratıcı kadrosunda hem yazar hem yönetmen olarak yerini aldı. 1980’lerde ise anime filmi Odin: Koshi Hobune Staraito (Odin: Photon Sailer Starlight) ve serinin devamı olan Space Battleship Yamato III televizyon projesinde Eiichi Yamamoto adına rastladık.

1980’lerin sonlarından itibaren anime kariyerini sonlandıran (2019’da, Gisaburô Sugii ile çektiği Kataude isimli kısa metrajı saymazsak) yönetmenin, adından en çok söz ettirdiği projelerinden biri de muhakkak yarı otobiyografik kitabı The Rise and Fall of Mushi Pro: The Youth of Ani Meita. Kitapta anime sektöründe hayatta kalmaya çalışan Ani Meita karakteri üzerinden Mushi Pro stüdyosunu ve 60’ların anime sektörünü tabir-i caizse ifşa etti Yamamoto. Ani Meita’nın hayatının genel olarak kurmaca olduğunu söylese de stüdyoya dair detayların tamamının gerçeğe dayandığını da ifade etti.

Eiichi Yamamoto, şüphesiz ki anime dünyası için önemli ve dönüştürücü bir figürdü. Geride bıraktığı ve ardından seneler geçse bile etkisini yitirmeyen çalışmalarıyla, hep öyle kalacak gibi görünüyor. 

Belladonna of Sadness

Yazı: Zeynep Kıymacı