Hayao Miyazaki emeklilikte bu kez kararlı

Studio Ghibli’nin kurucusu; yarattığı büyülü atmosferler, karakterler, manzaralar ve hikâyelerle birçok yaştan insanın kalbini kazanmış auteur Hayao Miyazaki hâlâ ilk günkü disipliniyle çalışmaya devam ediyor. Boro the Caterpillar isimli kısa metrajı saymazsak, son olarak dönem anlatısı Kaze tachinu / The Wind Rises’ı (2010) karşımıza getiren yaşayan efsane; geçtiğimiz günlerde –adeti olmayan bir şekilde– Japonya dışı bir yayın organına, The New York Times’a konuştu. Hâlihazırda üzerinde çalıştığı bir projeyi tamamladıktan sonra emekli olacağını duyurması, bu kapsamlı röportajın en dikkat çeken tarafı.

İnanması zor olsa da Miyazaki 90’ların sonundan bu yana emekli olma niyetinde aslında. Aldığı bu kararı Sen to Chihiro no kamikakushi / Spirited Away ile bozup bir başyapıtı külliyatına eklemiş, kimilerine göre kariyerinin en iyi filmini çekmişti. 34 yılda 11 film yönetmesinin ardından 2013’te bir kez daha emekli olduğunu açıkladı fakat son birkaç yıldır üzerinde çalıştığı How Do You Live?‘le kararını yine bozdu. İşte bu film, Miyazaki’ye göre kariyerinin son işi olacak.

Yapımcı ve Studio Ghibli’nin kurucu ortağı Toshio Suzuki, projeyi “geniş ölçekte bir fantezi” olarak nitelendirmekte. Kaynak materyal, Genzaburo Yoshino’nun yazdığı, Japonya okullarında temel eser olarak okutulan, 1937 tarihli aynı isimli roman. Miyazaki’nin favori çocuk kitaplarından biriymiş. Babası yakın zamanda vefat eden 15 yaşındaki Junichi “Koperu” Honda, Tokyo’da varoluşsal bir kriz yaşıyor. Röportajda filmin adına (Nasıl yaşıyorsun?) ithafta bulunulduğunda, “Bu filmi yapıyorum çünkü buna bir cevabım yok” diyor auteur sinemacı. Sıklıkla filmlerinde işlediği çocukluktan gençliğe evrilme, aile ilişkileri gibi temalar üzerine kurulacak olsa da alamet-i farikası fantastik öğelerin de enjekte edileceğinden şüphe yok.

“Bir animasyon sanatçısının aracının kurşun kalem olduğuna inanıyorum.”

Studio Ghibli’nin son filmi olan, Hayao Miyazaki’nin oğlu Gorō Miyazaki tarafından çekilen ve CGI teknolojisi kullanmasıyla stüdyonun diğer işleri arasında oldukça ayrıksı bir yerde duran Âya to majo / Earwig and the Witch, köklü elle çizim geleneği kullanılmaması nedeniyle birçoklarınca temkinle karşılanmıştı. Her ne kadar Ghibli cephesi daha ılımlı yaklaşıyor gibi gözükse de Hayao Miyazaki’nin CGI mevzusunda sert tavır aldığı, How Do You Live?’in prodüksiyon sürecinin de bu nedenle uzadığı biliniyor.

2016’da yayımlanan NHK Special: Hayao Miyazaki – The One Who Never Ends belgesel serisinde “Bu şeyi kim yarattıysa, acının ne olduğu hakkında hiçbir fikri yok. CGI’dan tamamen tiksiniyorum. (…) Bu teknolojiyi asla işime dâhil etmek istemem. Hayatın kendisine bir hakaret olduğunu kuvvetle hissediyorum.” dediği dün gibi akıllarda. 2020’de yapılan bir açıklamada ise How Do You Live?’in bir dakikasının bir aylık emek sonucu ortaya çıkabildiği, dolayısıyla tamamlanmasının üç yılı bulabileceği itiraf edilmişti.