Hayao Miyazaki'nin büyülü dünyasında kahraman olmak
Los Angeles’daki Academy Museum of Motion Pictures ilk sergisi için Hayao Miyazaki’yi ağırlıyor. Yönetmenin çalışmaları, Japonya dışında ilk kez sergileniyor. Yarattığı karakterler, manzaralar ve hikâyelerle birçok yaştan insanın kalbini kazanmış auteurün filmografisi, animasyonların barındırdığı büyülü atmosfer korunarak kapsamlı retrospektifte bir araya getirildi.
Akademi başkanı David Rubin’in sözlerine göre yönetmen bu sergiye onay vermeden önce epey temkinli davranmış. Daha önce çalışmalarını ABD’de sergilememiş, hatta Japonya dışına bile çıkarmamış olan Miyazaki, kariyerinin hakkıyla onurlandırılacağına ikna olmuş olsa ki proje hayata geçebilmiş. Küratörlüğü üstlenen Jessica Niebel, materyallerin bir araya getirilmesi sürecinde Studio Ghibli ve Ghibli Müzesi ile yakın temas içinde olduklarının altını çiziyor. Serginin amacı, Miyazaki’nin insan doğası ile ilgili çok şey anlatan kahramanlarının atıldıkları maceralara benzer bir deneyimi ziyaretçilere sunmak.
30 Eylül’de kapılarını açan Akademi Müzesi’nin ilk konuğu olarak Miyazaki’yi tercih etmesinin sebebini ise müzenin sanat ve program baş sorumlusu Jacqueline Stewart, yönetmenin her yaştan insana eşit bir tutkuyla hitap etmesi ve onun eşsiz işleriyle dünya çapında bir etkiye sahip olmasından bahsederek açıklıyor. Müze, Hayao Miyazaki’nin büyülü dünyasını yansıtabilmek için animasyonlarda sıklıkla rastladığımız motiflere yer vererek titiz bir çalışma yapmış.
11 bin metre karelik müze; uçan kaleler, ağaç evler, ormanları ve yaratıklarıyla My Neighbor Totoro’daki ormanın mistik ruhlar ve gerçek dünya arasında bir portal görevi gören tünel şekilinde tasarlanmış bir enstalasyonuyla karşılıyor ziyaretçilerini. Tünel, Miyazaki’nin 11 filminden seçilmiş sahnelerin müze duvarlarına yansıtıldığı bir odaya çıkıyor. Müzede yönetmenin karakter çizimleri ve Princess Mononoke, Kiki’s Delivery Service, Spirited Away gibi filmlerinden storyboardlar da yer alıyor. Ayrıca yönetmenin 2003’te Spirited Away ile En İyi Animasyon Film kategorisinde kazandığı ve 2015’de Onur Ödülü olarak takdim edilen iki Oscar heykelciği de sergilenmekte.
Sergide Miyazaki filmlerinin vazgeçilmez unsuru olan ağaçların bir temsili olarak yer alan fiber cam şeritleri ve ahşap bir gövdeden oluşan dev ağaç The Mother Tree ise dikkati çeken çalışmalardan bir diğeri. Neon yeşil bir ışıklandırmaya sihirli bir görünüm kazandırılmış dev ağacın hemen yanındaki duvarda ise Princess Mononoke’den hatırladığımız ışıkla belirip kaybolan orman ruhları var.
Kiki’s Delivery Service’de Kiki’nin macera dolu yolculuğuna çıkmaya karar vermeden önce çimlerde uzanarak gökyüzünü izlediği sahnenin bir benzerini ziyaretçilerine deneyimleten bir enstalasyon da var, ismi Skyview. Yeşil halılarla kaplı bir platform ve platformun hemen üzerine sabitlenmiş bir gökyüzü tasarlanmış. Ziyaretçiler bu platforma uzanarak bulutları izleyebiliyor ve tıpkı Miyazaki kahramanları gibi kendi kendilerine kalarak doğayı deneyimleyebiliyor. Bu çalışmayla Miyazaki filmlerinin yoğun duyusallığına dikkat çekmek istediklerini söylüyor Niebel.
Serginin sonunda ise (aynı başlangıcında olduğu gibi) bir ağaç tüneli yer alıyor. Magical Forest adını alan enstalasyon Spirited Away’de Chihiro’nun ruhların diyarından gerçek dünyaya geçiş yaptığı karanlık koridoru temsil etmekte. Bu koridorun sonunda ise filmde yer alan ve Chihiro’ya macerasında şans dileyerek yolcu eden Two-faced Stone Spirit var. Niebel, böylelikle ziyaretçilerine serginin sonuna gelinse bile yolculuğun sonlanmaması gerektiğini hatırlatmayı amaçladıklarını söylüyor: “Öyleyse yolculuğa devam edin. Hayao Miyazaki filmlerinden ve belki de bu sergiden ilham alarak.”
En son 2018’de animasyon kısası Boro the Caterpillar ile karşımıza çıkan Hayao Miyazaki’nin 2016’dan beridir de uzun metrajı How Do You Live? üzerinde çalıştığı biliniyor. Yapım süreci tahmin edilenden yavaş ilerleyen filmin gösterimi için ise henüz bir yayın takvimi belirlenmiş değil.
Yazı: Zeynep Kıymacı
