Japonca metinlerde ünlem ve soru işareti kullanımı artık serbest

Japonca adıyla kouyoubun sakusei no youryou, yani Resmî Metinler için Yönergeler, Japonya devletinin hazırladığı, devlet belgeleri ve resmi duyurular için geçerli olan bir kurallar bütünü. 70 yıl sonra ilk defa Eğitim, Kültür, Spor, Bilim ve Teknoloji Bakanlığı’ndan gelen kararlar doğrultusunda yönergede yapılan bir yenilikle, devlet çalışanları artık hazırladıkları dökümanlarda ünlem ve soru işareti kullanabilecek. 

Bakanlığın kültürel işler biriminin hazırladığı öneri geçtiğimiz hafta onaylandı. Yönergeye en son 1952’de bir revize gelmiş, Japonya’da metinlerin dikey yerine yatay yazılmasına resmî olarak izin verilmişti. 

Şu ana kadar yönergede ünlem ve soru işaretinin bahsinin geçmemesi, iki noktalama işaretinin de kullanımının yasak olduğunu gösteriyordu. Bu kural Hint- Avrupa dil ailesi veya Türki dillere aşina (bizim gibi) topluluklar için oldukça kafa karıştırıcı olsa da aslında iki işaret de Japon dillerine özgü olmadığından anlamlarını karşılayacak alternatifler var tabii.

Soru anlamı içeren cümlelerin sonuna Latin alfabesindeki haliyle ka, Japoncanın Hiragana alfabesindeki haliyle か hecesini eklemek bunlardan biri. Farklı dil ailelerine ait olmalarına rağmen Japonca yazılı dilde ağırlıkla Çince karakterler kullanılıyor ve sözcük dağarcığının çoğunluğu da Çinceden geliyor. Kompleks bir yapıya sahip olan Japonca yazı sisteminde de başta Hiragana ve Katakana olmak üzere iki hece alfabesine ve nadiren Latin alfabesine başvuruluyor.

Dilin bu kendine has yapısı ve noktalama işaretlerine sunduğu alternatiflere rağmen, yönergeye getirilen güncellemeyle bazı durumlarda ünlem veya soru işaretinin kullanımının cümlenin anlamını veya duygusunu okura daha iyi geçirebileceğine karar verilmiş. Yani bir süredir zaten metinlere küçük küçük sızmakta olan işaretlerin artık resmî belgeler, tebligatlar, reklam kampanyaları ve halkı bilinçlendirmeye yönelik kampanyalarında kullanılmasına izin çıktı. 

Yazı: Elif Öz