Kolektif amnezimize karşı hazırlanmış bir İstanbul rehberi: “Hatırlayan Şehir”

Bugün Gezi Parkı, Askerî Müze, Hilton ve Divan otellerinin bulunduğu bölgenin eskiden bir Ermeni mezarlığı olduğunu biliyor muydunuz? DEPO Program Koordinatörü Asena Günal ve Hafıza Merkezi Eş-Direktörü Murat Çelikkan’ın kaleme aldığı Hatırlayan Şehir çalışması, Taksim’den Sultanahmet’e uzanan bir rota üzerinde kentsel belleği güncellemeye yönelik duraklar yaparak okuyucuyu farklı bir İstanbul turuna çıkarıyor. Kitap ve internet sitesi olarak hazırlanan Hatırlayan Şehir, Gezi Parkı’ndan Hazzopulo Pasajı’na, Aras Yayıncılık’tan San(a)saryan Han’a 17 mekân, meydan ve binanın Osmanlı döneminden Cumhuriyet Türkiyesi’ne bastırılmış hikâyelerini anlatan bir şehir rehberi. Her gün önünden geçilen ya da ziyaret edilen bu mekânların ihlaller, travmalar, adaletsizlikler ve mücadeleler üzerinden biriktirdiği hafızayı, geçmişin sorumluluğunu alma, demokrasi ve toplumsal uzlaşı niyetiyle derleyerek kolektif amnezimize karşı hatırlatmalar yapıyor.

Kitabın Four Seasons Hotel İstanbul’a dair bölümünden bir alıntı:

“1992’de Sultanahmet Cezaevi’nin otel olması girişimleri başlatıldı. 1996’da Four Seasons Sultanahmet olarak açılan lüks otelin, bir zamanlar Türkiyeli aydın, sanatçı ve muhalifleri zorunlu olarak ağırlayan koğuş ve hücreleri ancak yüksek bir bedel ödenerek, o da yer varsa kalınabilecek duruma geldi. Böylece Türkiye geçmişle yüzleşme adına bir fırsatı daha kaçırmış oldu. Türkiye Cumhuriyeti tarihinin mücadeleler ve baskılar adına görkemli bir müzesi olabilecekken otele dönüşmesi, sadece bu fırsatın kaçması anlamına gelmiyordu. Aynı zamanda Sultanahmet Arkeoloji Parkı içinde, Bizans Sarayı’nın bugüne kadar korunabilmiş ve arkeolojik kazı sürdürülen bölümünde yapılan 50 yataklı ek binalar da büyük tartışmalara yol açtı. Sultanahmet Cezaevi’nin Osmanlı döneminde korunamayan Bizans Sarayı kalıntıları üzerine inşa edilmesi, Cumhuriyet döneminde çevresindeki arkeolojik alanın cezaevi bahçesi olarak gösterilerek otel arazisi olarak kiralanmasıyla yeni bir boyuta ulaştı. Four Seasons otelinin ek bölümlerinin inşaatı bazı bilim insanlarının ve politikacıların tüm engelleme çabalarına rağmen Danıştay’ın verdiği kararla durduruldu. Ancak bu karar dikkate alınmadı ve inşaat sürdü. Dönemin Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, yaklaşık bir ay sonra inşaat alanını ziyaret ederek inşaatın durdurulduğu duyurusunu yaptı. Fakat bu sürede Danıştay’ın kararına rağmen öngörülen üç bloktan ikisi inşa edilmişti.”

Hatırlayan Şehir interaktif haritasına buradan ulaşabilirsiniz. (Harita: Sadi Güran)