Kolombiya ormanlarından ses manzaraları

The Vinyl Factory, Kolombiya’daki biyolojik çeşitliliğin küresel önemine dikkat çekmek amacıyla; kuşlar, yarasalar, kurbağalar gibi kimi canlı türlerinden ve onların yaşadıkları habitatlardan çıkan seslerin faklı biçimlerde duyulabileceği ve yorumlanabileceği olasılıkları araştıran Cucusonic isimli bir albüm yayımladı. Proje kapsamında, kaynağını doğadan alan çeşitli ses manzaraları ve biyo-akustik verilerden yararlanarak özgün müzikler tasarlandı. 

Manchester Üniversitesi Granada Görsel Antropoloji Merkezi ve In Place of War yardım kuruluşundan aldığı desteğin yanı sıra Kolombiyalı bilim insanları, antropologlar ve müzisyenleri buluşturan kolektif bir çalışmanın ürünü olan koleksiyona Brian Eno, Coldcut, Kate Simko, Laima Leyton, Martyn Ware ve Matthew Dear’ın da aralarında olduğu 19 müzisyen katkıda bulundu.

Yerel topluluklarla iş birliği hâlinde, Kolombiya Neotropik ormanlarından toplanan seslerin iletildiği müzisyenler ve prodüktörler, saha kayıtlarından parçalar oluşturmaya davet edildi. Bu yolla, bir çevrenin sağlığını ortaya çıkaran, hem yerel toplulukların kültürel hayal gücünün bir özelliği hem de yaratıcı bir kaynak olan ve sanatçılara üretim yapmaları için ilham veren biyoçeşitliliğin değeri vurgulandı. 2 plak olarak paylaşılan derlemenin fiziksel kopyaları, plak kılıfları da dâhil olmak üzere, karbon emisyonunu azaltmak niyetiyle yüzde 100 geri dönüştürülmüş materyallerden üretildi. 

Cucusonic’i, insan dışı canlılara ait olan ya da insanların biyolojik aktiviteleri esnasında çıkan seslerle ilgilenen deneysel bir tür olarak bio müzik çatısı altında görmek mümkün. Ekim 2013 tarihli Bant Mag. No: 23’te bu kavrama bir bakış attığımız Bio Müzik: Doğadan çıkan anlık kompozisyonlar dosyasına buradan ulaşabilirsiniz.

Kaynağını doğa seslerinden alan 5 albüm
Judy Collins – Whales & Nightingales (1970)

Balinalar eş seçimi, ekolokasyon (biyolojik sonar) veya belki de tamamen estetik zevk için, değişen frekanslarda bir dizi tekrarlayan ses üretiyor. Judy Collins 1970 tarihli Whales & Nightingales albümünde yer alan “Farewell to Tarwathie”de, ses mühendisi Frank Watlington ve biyolog Roger Payne sayesinde elde edilen balina şarkılarına bir deniz kızı edasıyla eşlik ediyor. Şarkının, ABD’de balina avcılığının yasaklanmasını sağlayan harekete ilham olduğu da biliniyor.

Roger Waters & Ron Geesin – Music From The Body (1970)

İnsan türünün de doğanın çocuğu olduğu hatırlatmasıyla… Roy Battersby’nin insan biyolojisini konu edinen 1970 tarihli belgesel The Body‘nin soundtrack albümü. Roger Waters ve aynı yıl Pink Floyd’un Atom Heart Mother’ı için de müzisyenle birlikte çalışan Ron Geensin’in elinden çıkan albüm; nefes, gülme, fısıltı, gaz çıkarma gibi insan vücudundan çıkan türlü seslerle gitar, piyano gibi enstrümanları buluşturan kompozisyonlardan oluşuyor. Kayıtlarda David Gilmour, Nick Mason ve Richard Wright’ın da parmağı var.

Tribes Of Neurot – Adaptation And Survival (2002) 

California çıkışlı post-metal grubu Neurosis’in yan projesi olan Tribes Of Neurot’un böceklere adanmış koleksiyonu. Biz insanlardan farklı bir duyusal âlemde yaşayan böcekler tarafından üretilmiş sesleri manipüle ederek onların dünyasını sezgisel bir süreçle keşfetmeye, ses yoluyla anlamaya çalışan bir sonik deney olarak tanımlanabilir. Albümdeki parçalar, birbirinden farklı kombinasyon, hız ve kaynaklardan aynı anda çalınacak biçimde tasarlanmış.

Field Works: Ultrasonic (2020)

Yarasalar, sahip oldukları bir tür hava sonarı sayesinde konum belirleyerek iletişim kurma özellikleriyle en dikkat çekici memeli türlerinden biri. Proje, öncüsü Stuart Hyatt’ın yaşadığı Indiana kırsalında bulunan ve nesli tükenmekte olan bir yarasa türünden alınan sesleri kompozisyonel kaynak materyal olarak kullanıyor. 20 – 20.000 Hz aralığını duyan insana 70.000 kHz’e kadar ses çıkarabilen bir canlıyı dinletmeyi, “karanlık odada ortaya çıkmalarını umarak görünmez birilerinin fotoğrafını çekmeye” benzeten Hyatt; topladığı sesleri insan işitme aralığına geri döndürmek ve müzikal niteliklerini anlamak için yeni teknikler geliştirmiş. Derlemede sanatçıya Mary Lattimore’dan Felicia Atkinson’a birçok müzisyen eşlik ediyor.

Monte – Mirla (2020)

Kolombiyalı trio Bomba Estéreo’nun kurucu ve basçısı Simón Mejía’nın Monte adını verdiği solo projesinden, Cucusonic ile aynı coğrafyadan toplanmış doğa seslerini elektronik müdahalelerle parlatan bir albüm. Adını Kolombiya ve Latin Amerika’nın diğer bölgelerinde yaygın olarak bulunan bir kuş türünden alan Mirla aynı zamanda müzisyeni her sabah ziyaret eden bir kuşun sesini barındıran ve koleksiyonun merkezi olan şarkıya da isim veriyor.

Yazı: İlayda Güler