Mülk: Ağır yaşanmışlıklar ve çok boyutlu bir anlatı
“Aile arasında tüm gerçeği dile getirmeye gerek yoktur ve bu yalan söylemek de sayılmaz.” cümlesiyle başlıyor bol ödüllü çizgi roman Mülk. Oğlunun ölümünün ardından torunu Mica’yı yanına alıp doğduğu topraklara, Varşova’ya dönüş yapan Regina; kaybedilmiş bir aile mülkünü almaya çalışmakta. Savaş ve soykırım gibi trajedilerle örtülü geçmişiyle birtakım sırlar saklasa da hasıraltı edilenler aşama aşama gün yüzüne çıkıyor, Mica buraya geliş sebeplerinin babaannesinin söylediğinden farklı olduğundan şüphelenmeye başlıyor.
İsrailli illüstratör ve çizgi roman sanatçısı Rutu Modan‘ın kendi deneyimlerinden hareketle hayata geçirdiği, ilk kez 2013’te yayımlanan uzun soluklu çalışması Mülk, Baobab Yayınları‘ndan çıktı. Türkçe çevirisi Doğan Şima’dan.
Savaş öncesi Avrupa’nın en kalabalık Yahudi nüfusuna sahip olan Polonya, Holokost’un yıkıcı etkilerinin en çok hissedildiği yerlerden. 1945’te Sovyet askerleri yaklaşırken Naziler Polonya’daki toplama kamplarını tahliye edip esirleri Almanya’ya yürüterek götürmüş, bu tahliye öncesi ve sırasında binlerce kişi hayatını kaybetmişti. Holokost ve izleri ilk andan itibaren Mülk’ün arka planında yer alırken; ağır yaşanmışlıklar yer yer eleştirel, çok boyutlu bir bakışla ele alınarak işleniyor.
Fotoğraf referansları ve “ligne claire” ekolü
Modan, Mülk’ü yaratırken fotoğraf referanslarından yararlandığını söylüyor. Kitabın sonunda yer alan listede görüleceği üzere anlatıdaki çoğu karakteri canlandırması için gerçek oyunculara, tanıdıklara, hatta çizgi roman dünyasından arkadaşlara başvurulmuş. Çizimlerde bu kostümlü fotoğraf çekimleri temel alınmış. Arka planı yaratmak için de Varşova’da fotoğraf çekimleri yaptığını ekleyelim.
Fransız-Belçika ekolünde “ligne claire”, yani temiz, net çizgi olarak bilinen bir tekniğe başvuran ve pastel renkler kullanan Rutu Modan, böylece çizgi romanında gereken akıcılığı sağlamış. Yüz ifadelerini ve jestleri vurgulayarak yarattığı çizgi diliyle, bu hassas konuya rağmen incelikle kullandığı mizahi anlatımı öne çıkarabilmiş.
ABD’nin en önemli çizgi roman ödülü Eisner’ı 2014’te En İyi Grafik Roman dalında kazanan, Fransa’nın en büyük çizgi roman festivali Angoulême’de Jüri Özel Ödülü’ne layık görülen Mülk; gerek ilgiye değer karakterleri ve ince ayrıntılarıyla, gerekse çok katmanlı hikâyesiyle keyifli bir okuma vadediyor.
