Orman yangınlarının bölgedeki su altı habitatına nasıl etkileri olur? Gökçe Coşkun yanıtlıyor

Türkiye’nin dört bir yanında günlerdir tanıklık etmekte olduğumuz orman yangınlarının tekrar hatırlattıklarıyla aydınlanma ve anlamaya çalışma çabalarımız sürerken ilgili alanlarda çalışmalar yürüten kişi ve oluşumların kapılarını çalıp, bazı sorularımıza cevaplar arıyoruz.

Uzman veteriner hekim, kuş gözlemcisi, doğa fotoğrafçısı ve yazar Gökçe Coşkun’a sorduk:

Yanmış arazilere yakın sulak alanlarda, kimi balıklar geçici süreliğine bölgeyi terk ediyor. Su omurgasızlarında toplu ölümler görüldüğü biliniyor. Orman yangınlarının bölgedeki su altı habitatına kısa ve uzun vadede nasıl etkileri olur?

Gökçe Coşkun: Bu etkileri genelde sazlık sulak alan yangınlarında daha fazla görüyoruz. Ancak bu tür orman yangını olaylarında da orman altında biriken partiküller, yağmurun etkisi ile yakındaki akarsuya karışmakta. Bu durum, akarsu içerisinde veya akarsuyun bağlantılı olduğu göl/gölet gibi sulak alanlarda etkiler meydana getiriyor. Bunlar; balıkların solungaçlarının tıkanması, su altındaki bitki ve alg çeşitliliğinin değişmesi (algler 1-2 yıl sonra tekrar açığa çıkıyor) gibi etkiler meydana getiriyor. Bununla ilgili çeşitli araştırmalar dünya genelinde hâlâ sürüyor. Özellikle sıcaklığa bağlı değişimler ve balıkların üreme kabiliyetleri konusunda. 

Bu kül artıkları ne yazık ki hızlı olarak balıkların popülasyonunda azalma meydana getirmekte. Bunun için o bölgelerdeki akarsular üzerindeki stres azaltılmalı. Atık bırakılmamalı, suyun akışı sekteye uğratılmamalı. Önünde baraj vs varsa düzenli olarak birikim artmaması için salınımlar yapılmalı.

Bunun yanında kimi yangın söndürme için kullanılan yangın önleyici kimyasal bileşikler de su içindeki balıklara zarar vermekte. Bu genel bozukluk ancak 5 yıl gibi uzun bir sürede kendini toplayabilir.

Giriş fotoğrafı: Oliver Laurent (The Washington Post)