Russell Westbrook, basketbolla ırkçı bariyerleri yıkan Siyah Beşler'i onurlandırıyor
Bu sezon Los Angeles Lakers’ta performansıyla beklentilerin uzağında kalan ve birçok tartışmaya konu olan Russell Westbrook, kurucusu olduğu Zero World Media çatısı altında ilgi çekici bir belgesel için kolları sıvadı. ABD’de 20. yüzyılın ilk yarısında Siyah sporcuların basketbolla tanışması ve resmî liglere katılmak için yaklaşık yarım asır beklemeleri gerektiği dönemi masaya yatıracak Russ ve ekibi.
ABD’de Black Fives Era (Siyah Beşler Dönemi) olarak anılan bu zaman diliminin başlangıcı 1904 kabul ediliyor. Okullardaki Siyah öğrencilere basketbol eğitimi verilmeye başlanan yıl olması itibariyle bu başlangıç noktası belirlenmiş. Bir NBA takımı tarafından draft edilen ilk Siyah oyuncu Charles Chuck Cooper 1950’nin nisan ayında lige adım atarak tarihe geçmişti. Fakat bir NBA maçında sahaya çıkan ilk Siyah oyuncu 31 Ekim 1950’de Washington Capitols forması giyen Earl Lloyd olmuştu.
Russell Westbrook, Ben Silverman, Howard T. Owens ve The Black Fives Foundation ortaklığıyla hayata geçecek belgeselin odağında 1904-1950 aralığı var. Bu dönemde düzinelerce amatör Siyah takım kurulmuştu. Fakat ne kadar yetenekli olsalar da o dönem beyazların hâkimiyetindeki spor salonları ve kulüplere girmeleri yasak olduğu için profesyonelleşmelerinin önü kapatılmıştı. Siyah Beşler Dönemi takımlarının aralarındaki müsabakalar çeşitli kiliselerin bodrum katlarında, depolarda ya da dans ve toplantı salonlarında düzenlenmiş. Maçlardan önce ve sonra Siyah orkestraların müzikleri eşliğinde dans edilen etkinlikler düzenlenerek basketbol ekseninde buluşturan bir Siyah kültür yaratılmış. Nitekim günümüzde müzik ve basketbol arasındaki yakın temasın öncüsünün, Siyah Beşler Dönemi olduğu anlatılır. Hatta modern basketbolun temellerinin de bu spot ışıklarından uzak sistemde atıldığı konusunda tüm otoriteler hemfikir.
Henüz ismi olmayan bu belgesel projesi de Siyah Beşler Dönemi sporcularına, koçlarına ve aktivistlerine hak ettiği saygıyı sunmak niyetiyle hayata geçiyor. Bu hikâyelerin geniş kitleler tarafından duyulması gerektiğine inanan Russell Westbrook, Zero World Media ile bunu mümkün kılıyor olmaktan dolayı çok gururlu olduğunu söylüyor ve ekliyor: “Bu konu benim için birçok açıdan kişisel önem arz ediyor tabii ki. Bu takımlar ırkçı ve sosyal bariyerleri yıkarak, bugünkü basketbolun ve kapsayıcı NBA kültürünün yolunu açtı.”
Russell Westbrook tarafından kurulan Zero World Media, 2021 yapımı Tulsa Burning: The 1921 Race Massacre ile ABD’nin ırkçılık tarihinin kara lekelerinden biri olan, Oklahoma eyaletinin Tulsa kentinde beyaz isyancı grupların saldırıları sonucunda 300’e yakın Siyah kişinin hayatını kaybettiği katliamı mercek altına almıştı. Emmy’ye aday gösterilen belgeselin yönetmeni Marco Williams, Siyah Beşler Dönemi’ni konu edecek yeni belgeselde de aynı görevi üstlenecek.
Sahadaki performansıyla eleştiri oklarını üzerine çeken Russell Westbrook, yapımcı kimliğiyle zihin açıcı ve aydınlatıcı belgeseller üretmek konusunda hız kesmeyecek gibi görünüyor. ABD’de Siyah aktivizminin en belirgin olduğu alanlardan biri olan spor dünyasından tanınmış figürlerin, bu tür sorumlulukları almaktan çekinmemesi çok anlamlı.
