Tiyatro Eleştirmenleri Birliği’ne göre yılın oyunu 1984
Tiyatro Eleştirmenleri Birliği’nin bu yıl 30. kez dağıttığı Tiyatro Ödülleri sahiplerini buldu. 30. yıla yeniliklerle giren TEB, artık itibarıyla “oyuncu” kategorisinden kadın/erkek oyuncu ayrımını kaldırdığını duyurmuştu. Performans değerlendirmesini Yılın Oyuncuları olarak adlandırıp cinsiyet ayrımı gözetmeyen birlik bu sene ödüllere iki kategori eklendi: Yılın Yönetmeni ödülü ve Genç Ekip ödülü. Genç Ekip ödülü kendi imkân ve çabalarıyla tiyatro yapan, faaliyet süresi en fazla iki sene olan toplulukların işlerine dikkat çekme amacını taşıyor.
30. TEB Tiyatro Ödülleri bu yenilikler ışığında, 10 kişilik TEB jürisi tarafından belirlendi. Bu yılki TEB jürisi şu isimlerden oluşuyor: Erdoğan Mitrani, Tijen Savaşkan, Zerrin Yanıkkaya, Hasibe Kalkan, Tuba Aksu Şener, Handan Salta, Bahar Çuhadar, Gülin Dede Tekin, Mehmet Konuk, Eylem Ejder.
TEB Onur Ödülü: Ayla Algan
Tiyatro, sinema, televizyon ve müziği iç içe yaşayan, 62 yıl önce çıktığı ve hâlâ ayrılmadığı sahnede Hamlet’i oynayan dünyadaki sayılı kadın oyuncu arasında yer alan, yurt içinde ve dışında sayısız ödül kazanan, kurucularından olduğu Tiyatro Araştırma Laboratuvarı (TAL) ile pek çok deneysel projeye imza atarak genç tiyatro oyuncularının eğitimine katkıda bulunan, Yunus Emre’nin şiirlerini, Almanca, Fransızca ve İngilizce şiirli-şarkılı okuyarak tüm dünyaya tanıtan, buraya sığmayacak kadar çok üretimiyle tiyatromuzun durmaksızın çalışan yaşayan efsanesi, oyuncu, araştırmacı, eğitmen, oyuncu koçu Ayla Algan; geleneksel TEB Onur Ödülü’nün bu yılki sahibi.
Yılın Oyunu: 1984 / Nilüfer Kent Tiyatrosu
George Orwell’ın alegorik ve politik bilim kurgu romanından Robert Icke ile Duncan Macmillan’ın uyarladığı oyun; içerdiği soruları estetik, etkili ve çarpıcı bir biçimde sorma arayışında bize bütünlüklü ve sarsıcı bir atmosfer sunuyor. Yenilikçi buluşlarla zenginleşen sahne; dekor, kostüm, mask, ışık ve müzik uyumuna eşlik eden videolarla görsel ve işitsel şölene dönüşüyor. Zaman içinde gelişen distopik bir düşü aşarak içinde yaşamakta olduğumuz gerçekliğin çarpıtılmış yansımasına evriliyor. Yetkin oyunculuklar eşliğinde, en acımasız ceza olan ‘yokkişileştirme’nin mükemmel biçimde açık edilmesine tanık oluyoruz.
Yılın Yönetmeni: Gülhan Kadim (Bir Terennüm – Orchestra Theatre ve Tek Kullanımlık Hikâye – Kumbaracı50)
Firuze Engin’in tek mekânda, İstanbul’un iki farklı zamanında tek bir ailenin farklı kuşaklarından bireyleri arasında geçen Bir Terennüm oyununda zamandan zamana, karakterden karaktere geçişleri ustalıkla hissettiren; Volkan Çıkıntıoğlu’nun trajikomik bir “kanka” öyküsü olarak tasarladığı Tek Kullanımlık Hikâye’de kısmen tamamlanmış bir binanın terasında evleri, yolları ve hatta taşıtlarıyla tüm bir mahalleyi yaratarak oyuncularından etkileyici bir birliktelik elde eden Gülhan Kadim, 30. TEB Tiyatro Ödülleri’nde Yılın Yönetmeni seçildi.
Yılın Oyuncuları: Elif Ongan Tekçe (Nasıl Bilirdiniz – Yersiz Kumpanya) / Uğur Kanbay (REM – Sfrpztf) / Ulaş Akşit (Close Up – Hokuscorpus)
*Hem yazarı hem oyuncusu olduğu Nasıl Bilirdiniz?’deki performansıyla herkesin öldükten sonra “iyi bilindiği” bir toplumsal düzeni sorgulayan, çok sayıda kişinin hikâyesini anlatırken, dekorsuzluktan oluşmuş mekânsızlıkta hikâyelerdeki değişim ve atmosferi farklılaştıran, kullandığı sesi sahnede hem kaydederek hem de bu seslerin düzenlemesini de yine sahnede yaparak oyunu etkileyici kılan Elif Ongan Tekçe.
*Yazıp yönettiği ve oyuncu olarak da yer aldığı REM’deki performansıyla, bellekte kalan anılarını aktarırken modern bir meddah gibi kişiden kişiye ustalıkla geçerek, tüm oyun kişilerini, kimi zaman Pokemon karakterlerinin de yansımasıyla başarıyla ayrıştıran, tek başına kalabalık bir dünya yaratan Uğur Kanbay.
*Koffi Kwahule’nin modern insanlığın simgesi olarak gördüğü; yaşadığımız vahşet çağında sorumlu olduğu hiçbir suçtan yargılanmayan ataerkil erkek egemen sistemin ürünü, yaradılıştan bu yana erkeğin temsil ettiği bütün arketiplere, oyunun adıyla söylediği üzere Close Up yapıp, yakın mesafeden bakarak, sorguladığı çok girift oyun kişisi/varlığı/simgesi Ezekiel’e getirdiği yorum ve başarıyla hissettirdiği korku, şüphe, çaresizlik duygusu için Ulaş Akşit.
Yılın Oyun Metni: Hayat Seni Çok Seviyorum / İlhan Sami Çomak
İlhan Sami Çomak’ın kendi yaşam öyküsünden oyunlaştırdığı, adalet mücadelesi veren bir şairin 28 yıldır tutuklu bulunduğu cezaevinden hayata, umudun yitirilmesine izin vermeyen bir dirilikle bakışı; acıları ve haksızlıkları, öfkesi alınmış dingin bir dille ifade etmesinin getirdiği büyük dramatik etki ve tek kişilik yazılmış olmasına karşın hem dişil hem eril enerjiye sahip iki dilli, kalabalık metni Hayat Seni Çok Seviyorum, Yılın Oyun Metni seçildi.
Yılın Genç Ekibi: Arsız Kumpanya
Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Tiyatro Ana Sanat Dalı 2019 mezunu sekiz genç oyuncunun kurduğu; profesyonel yaşama Yiğit Sertdemir’in uyarlayıp yönettiği mezuniyet projeleri Faust ile başlayan, 2022’nin son günlerinde Şişli’de kolektif bir çalışma ile var ettikleri, tiyatroyu “görece” merkezden uzağa taşıdıkları yeni mekânlarında HooP Gitti Kafa ve Barazek‘le beraber her biri tiyatro aşkının ve tutkusunun ürünü üç oyun sahneleyen Arsız Kumpanya, bu yıl ilk kez verilen Yılın Genç Ekibi ödülüne layık görüldü.
TEB Özel Ödülü: Türkiye Tiyatro Vakfı
Belleksizliğin, unutma ve unutulmanın, değersizleştirilmenin makbul sayıldığı bir dönemde sözlü tarih görüşmeleri, belge-bilgi arşivleme ve literatür veri tabanı oluşturma çalışmalarıyla bellek ve değer yitiminin önüne geçerek Türkiye tiyatrosu belleğine ve toplumsal hafızaya kıymetli katkılarından dolayı TEB Özel Ödülü, Türkiye Tiyatro Vakfı’na sunulacak.
