“Yeni bir paralel gerçeklik”: Wax Poetic, Demet Evgar, Biz10 Murat ve Irmak Altıner’in “Cihangir”i

Çok yönlü müzik insanı İlhan Erşahin’in uzun soluklu projelerinden Wax Poetic’in 2007 çıkışlı albümü İstanbul, nadir Türkçe sözlü trip-hop albümlerinin erken örneklerinden biri. Wax Poetic’in İstanbul’una konuk olan sesler arasında Demet Evgar ve Siya Siyabend solisti Biz10 Murat da var.

Evgar ve Biz10’un birlikte söylediği “Cihangir”, albümün en özel parçalarından şüphesiz. Hatta Evgar’ı şarkıcı kimliğiyle dinlediğimiz ilk kayıt olarak hafızalara yerleşti. Şarkı, kaydedilişinin üzerinden 14 yıl geçtikten sonra Irmak Altıner yönetmenliğinde bir kliple yeniden dirildi. Dinleyicisini Pera’da bir gece yürüyüşüne çıkaran klip, 8mm formatında çekilmiş. Zamanlar ötesi bu buluşmanın fertlerini bir de Bant Mag. sayfalarında kesiştirmek istedik. İlhan Erşahin, Demet Evgar, Biz10 Murat ve Irmak Altıner, birbirlerine birer soru yönelterek şarkının ortaya çıktığı zaman ve bugün arasında mekik dokuyan bir muhabbet çevirdi.

İLHAN ERŞAHİN CEVAPLIYOR:

Irmak Altıner: Demet, Biz10 ve ben nasıl bir sentez?
Benim hayatım hep âni karşılaşmalardan ibaret. Kayıtlarımın birçoğu planlanmış şeyler değildi; (Hüsnü Şenlendirici, U-Roy, Norah Jones, Jane Birkin, Gilberto Gil vs.) öyle oluverdiler, ve hâlâ oluveriyorlar. Açtığım gece kulüpleri bile bir seçimle degil; şansa oldu. O kaydı yaptığımız zaman Demet ve Biz10’la takıldığımız bir gecenin uzantısı gibiydi ve 14 yıl sonra senin dâhil olman aynı doğallıkta oluştu.

Demet Evgar: Parçada sana en çok dokunan cümle hangisi ve sen bir cümle eklesen ne olurdu?
Sözler ve mood’un kusursuz olduğunu düşünüyorum. Ekleyeceğim bir şey olmazdı. “Mavidir her şey mavidir” sözlerini çok seviyorum. İstanbul’a olan hislerimi yansıtıyor. Tarihi ve duygusuyla rüya gibi bir âlem. “İpek yolu üstündesiniz ya…” Bu cümleyi de seviyorum, tüm güzelliği, zorluğu, hüznü ve sevgiyi kapsıyor o cümle bence.

Bu akış için sözleri defalarca kurguladım. Stüdyoda çaldıktan sonra binlerce edit yapıldı tüm şarkılar son hâline ulaşana dek. Bu sırada cümlelerle zaten oynadım, bazılarını tekrar ettirdim. Yani zaten seçimleri yaptım ben. Yakın gelecekte de fazlasını yapmayı istiyorum.

Biz10 Murat: Tam zamanında gelen kim? Mal mülk neden yalan?
Tam zamanında gelen biziz. Sen, ben, Demet, Irmak ve diğer gerçek sanatçılar tam zamanında gelirler. Servet zihni çürütür, hepsi bu. Tam bu yüzden dünya şu an bulunduğu vaziyette.

DEMET EVGAR CEVAPLIYOR:

Irmak Altıner: Neden mavidir?
Dipsizdir, aydınlığa mahkûmdur, tanıdığım ama tatmadığım bir özgürlük vaat eder bana. Maviye baktıkça, her şey bittiğindeki evime bakıyormuş gibi olurum. Biz ona baktıkça, mavi da bize bakar gibi gelir. O gün stüdyoda çok yoğun bir his vardı. Koyu, sisli… Samimi bir “acı”… Bir an boğuluyormuşum gibi hissettiğimi hatırlıyorum. Gözlerimi kapattım mikrofonun başında ve biraz aydınlık çağırdım. “Mavi” geldi. 

Biz10 Murat: İnsan bulanla uyurgezer nerede, ne için yarışır?
Uyurgezer uyumazken, hiçbir yerde gezmezken yani, dururken öyle yol ortasında, ararken gerçek rüyasını ama uzakken uykudan, yahut hiç gelmemişken uykusu, kendini ararken, uykusuz uykuya girmeye çalışır. Kendi uykularında, uyumadan dolaşmaya… Bu bir insan bulanla uyurgezerin, uykuda uyanma yarışı mıdır?!! 

İlhan Erşahin: Stüdyoya girdik ve emprovize takıldık. Sen çok özgür ve çalışması kolaydın. Tabii kendi mesleğinde çok emprovize yapmaya alışkınsındır. Bunu benimle tekrar yapar mıydın?
Öncelikle iltifatların için çok teşekkür ederim. Beni bu projeye davetin de çok zarif ve samimiydi. Seninle yeni şeyler yapmayı istediğimizi zaten hep konuşuyoruz. Umarım daha birçok kez bir araya geliyor ve yeni şeyler deniyor, deneyimliyor oluruz İlhan’cığım. Sen ilham dolu bir insansın. 

BİZ10 MURAT CEVAPLIYOR:

Irmak Altıner:  Kırabilirsen aynalarda geçmişinde olanları, sonra ne olur?
Geçmişinle yüzleşirsen, dirilirsin.

Demet Evgar soruyor: Issızlıklar kimin işine gelir? Peki kalabalıkların kime ne faydası var?
Issızlıklar düzenin işine gelir, kalabalıkların faydası da düzene yarar.

İlhan Erşahin: Seninle İstanbul’da takılırdık. Eski Babylon zamanları çalarken seni de sahneye davet ederdim, bizimle performans sergilerdin. Her zaman çok zevkliydi. Bu albüm için 6 gün stüdyodaydık, bir sürü şey yarattık. Hatta Siya Siyabend için de hiç yayımlanmamış bir albüm kaydettik. O zamanlar galiba biraz hassastı ve kararlar alınmamıştı. Şimdi hazır mısın müziğin geleceğine? Bir de merak ediyorum, birlikte kaydettiğimiz o güzel albümü yayımlayalım mı?
O albümü yayımlamakla ilgili sorun şu; bana yaptığın kayıtların ham hallerini yaptıktan 2 hafta sonra yollayacağın sözünü verdin. Sözünü tutmak bir yana 2 yıl 8 ay haber bile vermedin. 6 saat doğaçlama kayıt yaptık, üzerinde çalışmak istediğim işler vardı. Sana tek tek anlattım, “Ok” dedin fakat kayıtları götürüp klişe bir sound yapan teknisyene editlettin. Ardından 3 yıl daha senden haber alamadıktan sonra Reha’yla (Öztunalı) haber yolladın; hazırız, hadi başlayalım, diye. O zaman özellikle ama özellikle bunları anlatmama rağmen yine bildiğini okuduğun için ve sözünde durmadığın için albümün çıkmasına izin vermedim. Olay budur İlhancım. Seni seviyorum, sana bir garezim yok. Avangart bir müzik yapıcısın, yaratıcısın ancak kötü bir idarecisin dostum.

IRMAK ALTINER CEVAPLIYOR:

İlhan Erşahin: Sen bana zaten anlattın ama okuyucu için de ilginç olur diye düşünüyorum. Neden Cihangir’i Karaköy’de çektin?
Cihangir 15. yüzyıl sonlarından itibaren Konstantiniyye’nin öne çıkan semtlerinden. Osmanlı İmparatorluğu Dönemi’nde Sultan Süleyman’ın en küçük oğlu Şehzade Cihangir’in Topkapı Sarayı’na karşıdan bakan bu bölgede okuyarak, araştırarak uzun vakitler geçirmesi ve bölgeye olan gönül bağı sebebiyle vefatının ardından Mimar Sinan tarafından adına buraya camii inşa ediliyor ve bu cami etrafında şekillenen semt Cihangir ismini alıyor. İsmi Cihangir olsa da şarkının duygusunun sadece o mahalleyi değil Haliç’e bakan tüm eski sureti kapsayan Pera bölgesini temsil ettiğini düşünüyorum. Bu yüzden sadece Cihangir’i değil tüm bölgeyi görüyoruz.

Demet Evgar: Bu şarkıyı dinlediğinde hangi his seni klibi çekmen için harekete geçirdi? Şarkıyı ilk dinlediğindeki etkisiyle, çektikten sonraki etkisi arasında bir fark oldu mu?
İlhan “Cihangir”e bir şeyler çekmemi istediğinde seni ve Murat’ı bir araya getiren fikre bir de benim eklenmem fikri absürt ve güzel geldi. Dördümüz de oldukça farklı tipleriz, eğlenceli buluyorum böyle sentezleri. Beni harekete geçiren bu. Parçanın zamansız yapısı sizin orjinalliğinizle birlikte avangart bir işitsel deneyim sunuyor. Seslerinize 14 sene sonra görüntü alarak zamanı kırıp, yeni bir paralel gerçeklik oluşturmuş olduk. Farkı bu. 

Biz10 Murat: Güzellikten payını alanlar neden bize inanmaz?
İnanmayanların güzellikten bir şey aldığına inanır mı alamayanlar?