Asghar Farhadi intihal gerekçesiyle hukuki yaptırımlarla karşı karşıya
Duygusal ve ahlaki çıkmazları didiklerken güçlü karakter çatışmaları sunan filmleriyle nam salan, günümüz İran sinemasının yıldız yönetmenlerinden Asghar Farhadi; Darbareye Elly’den (Elly Hakkında) Jodaeiye Nader az Simin’e (Bir Ayrılık), Le passé’den (Geçmiş) Forushande’ye (Satıcı) uzanan, bol ödüllü bir filmografiye sahip. Karışık eleştirilerle karşılanan Todos lo saben’den sonra İran topraklarına geri dönmüş, Ghahreman / A Hero isimli son filmiyle geçtiğimiz Cannes Film Festivali’nde Jüri Büyük Ödülü’ne lâyık görülmüştü. Son gelişmelerle, Ghahreman senaryosunun çıkış noktasının Farhadi’nin bir öğrencisine ait olduğu ve intihal yaptığı gerekçesiyle yönetmene dair hukuki süreç başladığı ortaya çıktı.
Yine ahlaki bir ikilem ortaya koyarken vicdan mefhumunu işleyen filmin merkezinde, ödeyemediği bir borç yüzünden hapis cezası çeken Rahim yer alıyor. Borcunu tahsil etmeyi planladığı iki günlük izin sırasında, alacaklısını şikayetini geri çekmesi için ikna etme ve böylece serbest kalabilme fırsatı doğuyor. Bu esnada kız arkadaşı yüklü miktarda altın dolu bir çanta buluyor. Rahim önce özgürlüğünü güvence altına almak için altınları almayı düşünüyor, sonra daha karmaşık bir plan yapıyor: Çantayı kendisi bulmuş ve gerçek sahibine iade etmiş süsü vererek, cezasını hafifletmeyi umuyor. Bu davranışı ile Şiraz’da “kahraman” olarak anılmaya başlasa da işler iyice içinden çıkılmaz bir hâle bürünüyor.
İki Oscarlı yönetmen, yılın başında BBC’ye verdiği bir röportajda, senaryonun çıkış noktasını tam olarak hatırlayamasa da bir dönem yerel gazeteleri taradığını ve öğrencileriyle birlikte bu gibi öyküleri araştırdığını söylemişti. Farhadi’nin eski bir öğrencisi olan Azadeh Masihzadeh ise aynı konu üzerinde 2014’te yönetmenden aldığı bir belgesel yapım atölyesi sırasında çalıştığını ve fikrin 2018’de gösterime giren filmi All Winners All Losers’dan çalındığını duyurmuştu. İntihal gerekçesiyle İran adaletine başvuran Masihzadeh’in delilleri geçerli bulundu ve Farhadi ifade vermek üzere mahkemeye çağrıldı. Farhadi, Masihzadeh’i hakaret ile suçlayarak karşı dava açmış olsa da bu talebi mahkeme tarafından reddedilmiş durumda.
Öte yandan Asghar Farhadi’nin avukatları, Masihzadeh’in belgeseline ilham veren eski mahkûm Mohammad Reza Shokri’nin yaşadıklarının yıllar öncesine dayanıp basında geniş yer tuttuğunu, dolayısıyla aynı konunun işlenmiş olmasının bir suç unsuru taşımadığını söylüyor. Ayrıca bu olayın filmin sadece çıkış noktası olduğunu ve kalanının Farhadi’nin “özgün eseri” kabul edilmesi gerektiğini iddia ediyorlar.
Bahsi geçen eski mahkûm Shokri de karalama suçlamasıyla Farhadi’ye dava açmak için yakın zamanda mahkemeye başvurmuş fakat talebi kabul edilmemişti.
