Bant Mag. No:30'dan // İktidarın anatomisi

İktidar denen melaneti onu farklı açılardan tanımlayan çeşitli alıntılarla faş ediyoruz.

Anatomi Dersi

…Rembrandt’ın resminde ölüyü parçalama işleminin açıkça görülebilen törenselliği ve işlem tamamlandıktan sonra kutlama yapmak üzere bir anlamda simgesel bir şölen düzenlenmiş olması, Amsterdam’daki anatomi seminerinde insan bedenindeki iç organlar hakkında daha ayrıntılı bilgi edinmekten fazlasının amaçlandığının kanıtıdır.

Bedenin bir yandan açıkça sergilenmesine karşın, öte yandan tuhaf bir biçimde tecrit ediliyor olması, gerçekliğe benzemesinden dolayı övgüler alan, bugün Mauritshuis Müzesi’nde bulunan neredeyse iki buçuk metrelik Rembrandt resmi “Anatomi Dersi”nin, daha yakından bakıldığında yalnızca görünüşte gerçekçi olduğunu gösterir. İzlediğimiz otopsi, her zaman yapılanın aksine karnın alt kısmı açılarak ve en kolay çürüyen iç organlar alınarak değil, cezalandırılmayı hak eden elin teşhir edilmesiyle başlamıştır (ve bu da büyük olasılıkla, işlenen suçun karşılığında ödenmesi gereken bedele işaret etmektedir). Üstelik söz konusu elin hiç görülmemiş bir özelliği vardır. Resme bakanlara daha yakın duran öbür elle karşılaştırıldığında bu elin tuhaf bir biçimde yanlış oranlara sahip olması bir yana, el anatomik olarak tümüyle ters durmaktadır…

Rembrandt’ın çizimde hata yapmış olması tahmin edileceği üzere mümkün değildir. Resmin bütünlüğündeki bu kırılma daha çok bilinçli olarak yapılmış gibi geliyor bana. Bu biçimsiz el, Aris Kindt’e uygulandığı görmezden gelinen şiddetin göstergesidir. Ressam kendisine sipariş veren loncaya değil, kurbanla özdeşleşmektedir. Yalnızca onun bakışı donup kalmış kartezyen bir bakış değildir, yalnızca o, mosmor kesilmiş cansız bedenin algılamakta ve yalnızca o, ölümün yarı açık ağzına ve gözlerine düşen gölgeyi görmektedir.

W.G. Sebald, “Satürn’ün Halkaları”

Şifre: Bonoparte kime benziyor?

…Louis Bonoparte ve taraftarları, artık olsa olsa birkaç yıl daha yiyeceği malların sayımını yapan cimriye İtalyan Kartuzyen’in seslendiği gibi seslenirler birbirlerine her gün: “Mallarını sayıyorsun, ondan önce yıllarını saymalısın.” Yılların hesabını karıştırmamak için, dakikaları sayıyorlar. Saraya, bakanlıklara, idarenin ve ordunun başına bir yığın herif çöküyor…

…Louis Bonoparte’nin sarayına ve avenesine bakıp da Naiplik Dönemini veya XV. Louis’yi hatırlamak haksızlıktır. Zira “Fransa birçok kere metresler hükümetine tanık olmuştu, fakat bir hommes entretenus (züppe erkekler) hükümetine asla….

…Durumun birbiriyle çelişkili talepleri tarafından kovalanan, aynı zamanda tıpkı bir üçkâğıtçı gibi, topluluğu sürekli şaşırtmak ve gözlerin Napoleon’un ikamesi sıfatıyla hep kendine dikilmesini sağlamak mecburiyetinde olan, yani günbegün minyatür bir darbe yapmaya mecbur bulunan Bonoparte…

…dokunulmaz denilen her şeye, her şeye el atar, birilerini devrimi tahammüle ötekileri devrim arzusuna sevk eder, düzen adına anarşi yaratır, diğer yandan da tüm devlet aygıtını kutsal görünüşünden sıyırır, onu dünyevileştirir, aynı zamanda tiksinç ve gülünç hâle getirir…

Karl Marx, “Louise Bonaparte’ın On Sekiz Brumaire’i”

Toplumsal sınıfların ortaya çıkışı

Açlığın hüküm sürdüğü o ilk zamanlarda, güneş ışınları arkasından girdiğinde toprağı eşelemekte olan ilk kadındı. Bunun üzerinden çok fazla zaman geçmeden bir yaratık doğdu.

Güneşin bu davranışı Tanrı Pachacamac’ın hiç hoşuna gitmedi ve yeni doğmuş canlıyı paramparça etti. Ölen yavrucuğun parçalarından ilk bitkiler filizlendiler. Dişleri mısır tanelerine, kemikleri yukalara, etleriyse patates, yerelması ve kabağa dönüştü.

Güneşin buna öfkesi hiç gecikmedi. Işınlarını Peru kıyısını kavurdu ve sonsuza dek kuruttu. Ve güneş bu topraklara üç tane yumurta bıraktığında intikamı zirveye çıktı.

Altın yumurtadan senyörler çıktılar.
Gümüş yumurtadan senyörlerin kadınları çıktılar.
Ve bakır yumurtadan onlara çalışanlar çıktılar.

Eduardo Galeano, “Aynalar”

Hazırlayan: Ulus Atayurt, Kolaj: Volkan Şenozan

Yazının tamamını okumak için buraya tıklayarak Bant Mag. No:30’a ulaşabilirsiniz.