Beden ve bilinç üzerinden kadınlığa dair bir bilim kurgu: “Uzaktan Kumandalı Kız”

1967 senesinde James Tiptree Jr. mahlasıyla ciddi anlamda yazarlığı benimsemeden önce; çocuk kitabı illüstratörü, ressam, sanat eleştirmeni, deneysel klinik psikoloji araştırma görevlisi, ordu ve CIA mensubu gibi akıl almaz bir kariyer geçmişine sahip olan Alice B. Sheldon’ın 1973 tarihli ve Hugo ödüllü kısa romanı Uzaktan Kumandalı Kız (The Girl Who Was Plugged In) İthaki etiketiyle 25 Mayıs’ta kitapçıların raflarında yerini aldı.

Edebiyat kariyerinin ilk on senesini James Tiptree Jr. mahlasıyla, kendini bir erkek yazar gibi tanıtarak geçiren Alice Bradley Sheldon, hem bir bilim kurgu yazarı olarak kaleme aldığı öykü ve romanları hem de dönemin toplumsal cinsiyet normlarının çok ötesine uzanmayı başaran yaşamıyla bilim kurgu edebiyatının ilham verici ve şaşırtıcı figürlerinden bir tanesi. Kitaplarında yabancılaşma, ben – öteki, biyolojik ve çevre determinizmi gibi temaları ele alan Sheldon özellikle de feminist düşünce ve tartışmaları zamanının ötesine taşıyan öyküleri ile tanınıyor. Hatta Sheldon’ın vefatından sonra geriye bıraktığı miraslarından bir tanesi de 1991 senesi itibariyle toplumsal cinsiyet kavramı üzerine tartışmalara yer veren bilim kurgu ve fantezi kitapları arasından seçilen bir kitaba verilen bir James Tiptree Jr. Ödülü…

Uzaktan Kumandalı Kız romanında tamamen kurumsal şirketler tarafından yönetilen fakat reklamların ‘‘yasaklandığı’’ distopik bir geleceği tasvir eden Sheldon, fiziksel bir deformasyon nedeniyle toplumun dışına itilmiş ve kendisinden yabancılaşmış P.Burke isimli kadın karakterinin eline beyinsiz bir embriyodan geliştirilmiş Delphi isimli, uzaktan yönetilebilen güzel yıldızın kontrolünü vererek kadın bedeni ve bu bedenin kapitalist düzendeki performansı üzerinden derin bir toplumsal cinsiyet tartışmasını ortaya koyuyor.

Sheldon’ı ilk olarak Tiptree mahlasıyla tanıyan ve hayatı boyunca mektup arkadaşlığı yapan, geçtiğimiz aylarda kaybettiğimiz usta yazar Ursula LeGuin’in önsözüyle yayınlanan Uzaktan Kumandalı Kız ile Türkçe’ye henüz pek çevrilmemiş bu cevheri memleketin bilim kurgu külliyatına kazandıran İthaki’ye de ayrıca teşekkür ediyoruz.

Sözü geçmişken, 2016 yılında Arwen Curry’nin bir Kickstarter projesi olarak başlattığı Worlds of Ursula K. Le Guin belgeseli nihayet 10 Haziran’da galasını gerçekleştireceğinin müjdesini de verelim. Belgeselde yazarın hayat hikâyesi, Le Guin’in son dönemde verdiği röportajların arşiv görüntülerine ve başka ünlü yazarların Le Guin hakkında verdiği röportajlara yer verilerek anlatılıyor. Belgesel hakkında ipuçları veren fragmanı da aşağıya bırakıyoruz.