Björk, gezegenin rahmine bakarak söylüyor: Sorrowful Soil

Björk, tüm üretimlerine sinen avangart yaklaşımı, öngörülemez müziği, ikonik mertebesine erişen stili ve daha fazlasıyla çoktan efsaneleşmiş biri. 2017’ye tarihlenen son uzunçaları Utopia, flüt ve yaylı aranjmanlarının inşa ettiği, baskın elementi hava olan uçucu bir atmosferde aşk ve kutsallıktan içinde bulunduğumuz politik çıkmazlar ve ekolojik krize kadar pek çok temaya uzanıyor; dünyaya bulutların arasındaki bir adadan bakıyordu. 30 Eylül’de yayımlanan 10. uzunçaları Fossora’da ise yeni keşifler yapmak üzere kanatlarının varlığını unutup yeryüzüne ulaşmaya hatta gezegenin derisinin altına inmeye karar vermişti müzisyen. Bu kez albümde yer alan “Sorrowful Soil” parçasına çekilmiş bir kliple karşımızda.

Formunu rastgele doğaçlamaların düzenlenmesiyle alan şarkı hakkında Björk, geleneksel İzlanda naatına anaerkil bir yorum getirmeye çalıştığını söylüyor. “Sorrowful Soil”, Björk’ün Fossora’daki cenaze müziği, bitmiş bir hayatın kutlaması olarak adlandırdığı “Ancestress” ile birlikte, müzisyenin annesine yazdığı iki şarkıdan biri. Ortaya çıkışı iki yıl geriye, henüz annesini kaybetmeden önceye dayanan şarkının fitilini, Björk’ün İzlandalı Hamrahlid Korosu ile çalıştığı dönemde, onlara hak ettiği parçayı verme arzusu ateşlemiş. 

Müzisyen hikâyeyi, “Bu niyetle bilmeden, orkestra şefi Þorgerður Ingólfsdóttir’in, seslendirdikleri en zor parça olduğunu söylediği şeyi yazdım.” sözleriyle anlatıyor. “Sorrowful Soil”in vokal partisyonları duymaya alışkın olduğumuz gibi soprano, alto, tenor ve bas olmak üzere dört temel ses türünden oluşmuyor; tam dokuz ayrı ses aralığı için bestelenmiş. Hâliyle koro, şarkıyı çıkarabilmek için yaz akşamlarını provada geçirmiş.

“Sorrowful Soil”in temasını, “anneliğe bir övgü girişimi” olarak tanımlayan Björk, çoğu kız çocuğunun 400 yumurtayla doğduğu gerçeği gibi birtakım biyolojik veriler ve onların sağladığı olasılıkları kutlamak istediğini anlatıyor. Viðar Logi tarafından çekilen büyüleyici klipte ise yakın zamanda patlamış bir volkana karşı söylüyor şarkısını. Bir bebeğin ilk yuvası olan rahmi, bir annenin yaşam gücüyle dokunmuş duygusal bir kumaş olarak tasvir ediyor; patlayan lavların yürüdüğü kanallara; bir kadının kendi bedeniyle kolaylıkla bağ kurabileceği, devasa boyuttaki bir başka organizmaya, bir başka çekirdeğe, koca bir gezegenin rahmine bakarak… 

Ölmek üzere olan birilerinin, geride bırakmakta oldukları çocuklarından öğrenmek istedikleri mutlak bir soru olduğunu düşünüyor Björk: “İyi miydim?” Bazı hikâyeler kayıpların ardından, başka formlarda yeniden hayat bularak tamamlanıyor. Şarkının dinleyene sevgiyle sarılan son sözleri, buna yanıt olarak yazılmış: “İyiydin”.