Müzik tarihine yön veren albüm, 1 Haziran’da 50. yaşını kutluyor!


Sayısız müzik yayını tarafından tüm zamanların en iyi albümleri listesinde zirvede kendine yer bulan Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Bandhem kompozisyon hem kayıt aşamasında sınırların zorlandığı efsanevi bir albüm. The Beatles’ın yarattığı bir alter ego grubun ürünüymüş gibi kurgulanan, sayısız konuk müzisyenin yer aldığı ve efsaneleşmiş birçok detayla birlikte anılan albüm, 1 Haziran 2017 günü tam 50. yaşına girecek. Aynı gün yayınlanacak It Was Fifty Years Ago Today! The Beatles: Sgt. Pepper & Beyond belgeseliyle de anılacak olan nefis albüme dair bilinmesi gerekenlerin bir kısmını, A’dan Z’ye derledik.

Adolf Hitler

Peter Blake ve Jann Haworth imzalı Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band kapağı, Bob Dylan’dan Edgar Allen Poe’ya, Karl Marx’tan Marlene Dietrich’e birçok ünlü ve ikonik ismi bir araya getiriyordu. Söz konusu kapakta kimlerin yer alacağı üzerine yapılan toplantılarda John Lennon’ın ısrarla gözükmesini istediği isimlerden biri de Adolf Hitler’miş. Diğer The Beatles üyelerinden olumlu tepkiler gelmese de kapak için hazırlanan ilk taslaklarda Hitler, Larry Bell’in hemen yanına yerleştirilmiş. Sonrasındaysa albüm kapağında yer almasının “saldırgan” bir mesaj vereceğine inanılarak, Hitler’in Sgt. Pepper’s kapağından çıkarılmasına karar verilmiş.

Being for the Benefit of Mr. Kite!

Albümün yedinci şarkısı olan “Being for the Benefit of Mr. Kite!”, John Lennon’ın 1967 yılının ocak ayında bir antikacıdan satın aldığı eski bir sirk posterinden ilham alınarak yazılmış. Pablo Fanque’ın öncülüğünde turlayan Circus Royal’ın Rochdale’de gerçekleşecek şovu için hazırlanan posterde kocaman puntolarla yazan “Being for the Benefit of Mr. Kite!” cümlesi, şarkının yola çıkmasına sebep olmuş. Birçok kaynakta şarkının yazarı John Lennon olarak gözükse de Paul McCartney birçok röportajında şarkıyı birlikte yazdıklarını; hatta şarkının kendi kendini yazdığını anlatıyor: “John’un evindeki oturma odasında bir akşamüstü bu postere bakıyorduk ve bu posterden bir şarkı çıkarmanın iyi olacağını düşündük. Yazıyı sesli şekilde okuduktan sonra devamı kendiliğinden geldi.”

Image

Cass Elliot

1 Haziran 1967 yılında yayınlanan ve tüm zamanların en iyi albümleri arasında gösterilen Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band albümünü, prodüksiyonu tamamlanmış şekilde ilk kez dinleyen şanslı insanlar, Chelsea’deki King’s Road’da oturan Cass Elliot’ın komşuları olmuş. Albüm yayınlanmadan hemen önce, asetat diskteki bir kopyasını aldığı gibi The Mamas & The Papas grubunun solisti Cass Elliot’ın evinde soluğu alan dörtlü, sabah saat 6 sularında albümü son seste ve evin tüm camları açık şekilde dinlemeye başlamış. Grubun bir dönem basın sorumlusu olan yakın arkadaşları Derek Taylor, evlerinin camlarına çıkan mahallelinin duyduğu şarkıların yeni The Beatles şarkıları olduğunu kısa sürede anladığını, kimsenin kızmadığını ve herkesin çok mutlu olduğunu dile getiriyor.

Image

Dilruba

George Harrison bestesi olan “Within You Without You”, müzisyenin aynı zamanda mentoru olan Ravi Shankar’dan Hint müziği üzerine eğitim aldığı altı haftalık yolculuğunun ardından yazdığı şarkılardan biri. Baştan sona klasik Hint müziği esintilerinin hissedildiği parçada Harrison’a, Asian Music Circle’dan müzisyenler eşlik ediyor. Harrison’ın vokallerinin yanı sıra akustik gitar, sitar ve tamburla eşlik ettiği parçada Hint müzisyenlerin çaldığı ve parçaya karakterini veren enstrümanlardan biri de dilruba. Şarkıda Harrison’ın özel isteği üzerine ağırlıklı olarak vokal melodisini takip eden dilruba, çeşitli bölümlerde de sitarla karşılıklı, sarmal bir melodik yapı oluşturuyor.

Easy Star All-Stars

New York’ta, Easy Star plak şirketinin kurucuları tarafından hayata geçirilen reggae kolektifi Easy Star All-Stars, söz konusu albümdeki tüm şarkıların reggae ve dub yorumlarının yer aldığı Easy Star’s Lonely Hearts Dub Band isimli albümü 2009 yılında yayınladı. Şimdiye dek sayısız saygı albümüyle onurlandırılan Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band için hazırlanan en karakteristik derlemelerden biri olan Easy Star All-Stars albümünde çeşitli şarkılarda Matisyahu, Frankie Paul ve Ranking Roger gibi isimler ekibe eşlik ediyor.

Fool
Seemon Posthuma and Marijke Koger’in kurucusu olduğu Hollandalı tasarım kolektifi The Fool, 1966-1967 yıllarında The Beatles’la çeşitli sahne kostüm ve dekorasyonu için çalışmıştı. Birçok ilki beraberinde getiren Sgt. Pepper’s albüm kapağının iç sayfalarının tasarımını da üstlenen ikili, o zamana dek yayınlanan tüm albüm kapaklarının aksine iç sayfalarda beyaz kâğıt kullanmaktan sakınmış ve müziğin sunduğu atmosfere uygun olarak sarı, kırmızı ve pembe gibi renkler tercih etmiş. Söz konusu albüm kapağının, tarihte şarkı sözlerinin basılı olarak yer aldığı ilk tasarıma sahip olduğunun da altını çizmekte fayda var.

Geoff Emerick

Yenilikçi yaklaşımlarıyla albümdeki karakteristik tınının mimarlarından olan kayıt mühendisi Geoff Emerick, Sgt. Pepper’s kaydedilirken yalnızca 21 yaşındaydı. Grupla özdeşleşen prodüktör George Martin’in sağ kolu olan Geoff Emerick, albüme dair sonraki yıllarda yaptığı açıklamalarda Sgt. Pepper’s’ın bir grup çalışmasından ziyade John Lennon ve Paul McCartney’nin eseri olduğunu ve albümün kayıt sürecine Ringo Starr ve George Harrison’ın çok fazla dahil olmadığını dile getirmişti. Albümde çok kritik bir rol oynayan Geoff Emerick’in ismi albüm kapağında yer almıyor.

Hunter Davies

Yazar Hunter Davies, Here We Go Round the Mulberry Bush isimli kitabının film uyarlamasının müzikleri üzerine konuşmak için Paul McCartney’le buluşmasının ardından grubun biyografisini yazmaya karar verir. McCartney’nin ortalıkta gruba dair gerçek dışı bilgilerin dolaşmasından ötürü kitaba sıcak bakmasıyla birlikte hızlanan süreç, Brian Epstein’ın da onayıyla Hunter Davies’in grupla uzun süreler bir arada olmasıyla devam eder. Sgt. Pepper’s kayıtlarının tamamını yerinde takip eden Davies’in 1968 yılında yayımlanan The Beatles isimli biyografisi, geçtiğimiz yıl Kara Plak Yayınları etiketiyle Doruk Yurdesin’in Türkçe çevirisiyle raflardaki yerini aldı. John Lennon, 1971 yılında verdiği bir röportajında, Davies’in kitabını “saçmalık” olarak tanımlamıştı.

Issy Bonn

Albüm kapağında Paul McCartney’nin hemen arkasında elini kaldırmış olarak görülen komedyen. Paul McCartney’nin aslında öldüğüne ve 1966 yılında kendisine çok benzeyen (!) birinin gruba katıldığına dair iddiaları savunanların teorisine göre, Issy Bonn’un albüm kapağında McCartney’nin başının üzerinde kaldırdığı eli bu tür bir mesaj içeriyor. Albümün kapağı ve kitapçığında grup üyeleri tarafından bilinçli olarak yerleştirildiği sanılan ve “Paul öldü” teorisiyle bir anlamda oyun oynayan çeşitli detaylar bulunuyor. Albüm için hazırlanan birçok farklı görselde, Paul McCartney’nin kafasının üzerinde bir elin gözükmesi, bir tür ölüm sembolü olarak yorumlanıyor.

Jimi Hendrix

4 Haziran 1967 günü, yani albümün yayınlanmasından sadece üç gün sonra, Londra’da Saville Theatre’da sahne alan Jimi Hendrix Experience, konsere “Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band” şarkısının bir yorumuyla başlar. Seyirciler arasında yer alan George Harrison ve Paul McCartney’i epey şaşırtan bu olay için McCartney’nin şu sözleri söylediği kaydedilmiş: “Perdeler açıldı ve Jimi gitarıyla ‘Sgt. Pepper’ı çalarak seyircilere doğru yürümeye başladı. Bu herhangi bir insan için fazlasıyla büyük bir iltifat. Kesinlikle kariyerimin en gurur dolu anlarından biriydi.”

Ken Townsend

Geoff Emerick, Adrian Ibbetson, Malcolm Addey, ve Peter Vince’in yanısıra Abbey Road stüdyolarının vazgeçilmez isimlerinden biri olan ve daha önce Revolver ve Rubber Soul albümlerinde de The Beatles’la çalışan Ken Townsend, Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band’in kayıt sürecinde de önemli bir rol oynadı. Abbey Road Stüdyoları’nda, 1 Şubat 1967 günü sabah saat 7’de albüme adını veren parçanın kayıt seansı başlamıştı. Dokuz “take” alındıktan sonra Paul McCartney bas gitarla farklı bir şey denemek istedi. Amfiyi mikrofonlamak yerine, kayıt masasına sinyali dengeleyerek doğrudan ulaştırmaya yarayacak bir kutu Ken Townsend tarafından icat edildi. Bugün DI kutuları olarak bildiğimiz bu teknolojinin dünyadaki ilk kullanımıydı.

Lucy in the Sky with Diamonds

Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band albümünün belki de en popüler parçalarından biri olan “Lucy In The Sky With Diamonds”, John Lennon’ın oğlu Julian’ın anaokulunda yaptığı bir resimden yola çıkarak yazılmış. Julian’ın, sınıf arkadaşı Lucy’yi çizdiği resme verdiği isim olan “Lucy In The Sky With Diamonds” (Lucy elmaslarla birlikte gökyüzünde), John Lennon’ın zihninde hemen bir şeylerin canlanmasına sebep olmuş. Geniş kitleler tarafından şarkının LSD ile ilgili olduğu iddia edilse de grup üyeleri bunu birçok kez yalanladı. John Lennon’ın şarkıyı yazarken Alice In Wonderland’in belirli sahnelerinden fazlasıyla etkilendiği de bilinenler arasında.

Image

Mal Evans

The Beatles’ın uzun süreler turne menajerliğini yapan ve grup konser vermeyi bıraktıktan sonra da farklı alanlarda ekiple çalışmaya devam Mal Evans ve Paul McCartney’nin Kenya’ya yaptığı bir seyahatin ardından bindikleri uçak, Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band albümünün isminin ortaya çıkmasına sebep olan unsur. McCartney, o dönemde henüz yeni yeni üzerine çalışmaya başladıkları albüm için isim aradıklarını ve bu sebeple dönüş yolculuğunda bir kelime oyunu oynadıklarını anlatıyor. Kendilerine servis edilen yemeklerle birlikte gelen tuz ve karabiber paketlerinin üzerlerinde yazan S (salt) ve P (pepper) harflerini gören Mal Evans’ın, bu harflerin ne anlama geldiğini McCartney’e sormasının ardından efsanevi müzisyenin verdiği cevap “Sgt. Pepper” olmuş.

Nargile

Birçok ikonik ismin yer aldığı albüm kapağında, grup üyelerinin bizzat seçtiği farklı objelerle de karşılaşıyoruz. John Lennon’ın evinden getirilen küçük bir heykel, bir Pamuk Prenses figürü ve Paul McCartney’e ait küçük bir televizyon gibi detayların arasında bir de nargile bulunuyor. Nargilenin, özellikle George Harrison üzerinde çok etkisi olan Hint müziği ve kültürünü temsilen albüm kapağında yer aldığı tahmin ediliyor.

Only a Northern Song

George Harrison bestesi olan “Only a Northern Song”, Sgt. Pepper’s albüm kayıtları esnasında kaydedilmiş olsa da albüme dahil edilmemiş şarkılardan biri. Harrison’ın 1967 yılında yazdığı birçok diğer şarkısı gibi, “Only a Northern Song” da Hammond B3 Organ’la yazılmış bir şarkı. Grubun 1963 yılında telif haklarını muhafaza etmek için kurduğu Northern Songs firmasındaki konumundan duyduğu mutsuzluktan yola çıkarak yazılan “Only a Northern Song”, sonraki yıl yayınlanan animasyon film Yellow Submarine’de kullanılmıştı.

Peter Blake

Birçok tabuyu yerle bir eden Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band albüm kapağının tasarımını eşi Jann Haworth’la birlikte yapan sanatçı. Albüm kapaklarının genelde 50 pound civarında ücretlere yapıldığı bir dönemde, 3 bin pound’a mal olan kapak, 1968 yılında sanatçıya bir de Grammy ödülü kazandırmıştı. Kariyeri boyunca reklam, kitap, televizyon programı ve konserlere çalışmalar yapan Peter Blake, sanata katkılarından dolayı 2002 yılında “Sör” unvanı kazandı.

Image

Ringo Starr
Albümdeki tek bestesi “With A Little Help From My Friends” şarkısı olan Ringo Starr, Sgt. Pepper’s kayıtlarına dair ilginç bir açıklama yapmış ve müzikolog Walter Everett’in kayıtlar sırasında çok fazla sıkılmış olduğunu dile getirmişti. Kendisinin kayıtlara dair en önemli anısıysa, satranç oynamayı bu esnada öğrenmiş olması.

Strawberry Fields Forever
Söz konusu albüm için yazılan ilk şarkı olan “Strawberry Fields Forever”, plak şirketi EMI’ın ısrarı sonucunda albümden dört ay önce, “Penny Lane”le birlikte bir single olarak yayınlanıyor. “Strawberry Fields Forever”, ismini John Lennon’ın Liverpool’da çocukluğunu geçirdiği mahallede yer alan bir yetimhaneden almış. Psikedelik rock türünün en önemli başyapıtları arasında gösterilen şarkıyı sonradan yorumlayan isimler arasında Peter Gabriel, Debbie Harry, Ben Harper ve Todd Rundgren yer alıyor.

Tara Browne

Tara Browne, albümün kapanış şarkısı “A Day in the Life”a ölümüyle birlikte ilham kaynağı olan Guinness varisi. Şarkının sözleri, 1966 yılında bir trafik kazasında, 21 yaşında hayatını kaybeden Tara Browne hakkında Daily Mail’de çıkan bir haberden yola çıkarak yazılmış. Sözleri yazarken sadece kazayı anlatmaktan ziyade içinde bulunduğu ruhsal durumu da yansıttığını açıklayan John Lennon, arkadaşı Tara Browne’la ilgili çıkan haberlerin olayın aslından ziyade Guinness mirasına odaklanmış olmasına dikkat çekiyor.

U2

“Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band” parçasının Jimi Hendrix yorumunun yanı sıra Londra Hyde Park’ta, 2 Temmuz 2005 tarihinde düzenlenen Live 8 konserinin açılışı için Paul McCartney ve U2 tarafından gerçekleştirilmiş düetinden de bahsetmeden geçmeyelim. Konserin açılışı için bu parçanın seçilmesinin arkasında yatan özel sebep, şarkının sözlerinin “20 yıl önce bugündü” şeklinde başlamasıydı. Nitekim Live 8 etkinliğinde, Bob Geldof’un Etiyopya’da yaşanan kıtlığa dikkat çekmek için James Ure’yle birlikte organize ettiği Live Aid konseri de 20. yılında anılmaktaydı. McCartney ve U2’nun birlikte gerçekleştirdiği bu özel performansın kaydı, geliri bağışlanmak üzere iTunes’dan yayınlandı ve tüm zamanların en hızlı online satış gerçekleştiren şarkısı olarak bir dünya rekoruna imza attı.

Varga Girl  
Perulu sanatçı Alberto Varga’nın İkinci Dünya Savaşı döneminde Esquire için çizdiği ve Varga Girls (Varga Kızları) olarak bilinen pin-up çizimlerinden birini de albüm kapağında görmek mümkün. Kolajda en arka sırada yer alan Varga Girl’le birlikte, George Petty’nin pin-up kızları Petty Girls’den de iki figür, Sgt. Pepper’s kapağında karşımıza çıkıyor.

Yogi

57 fotoğraf ve 9 balmumu heykelin kolajından oluşan albüm kapağında, George Harrison’ın isteği üzerine Self-Realization Fellowship (Kendini Bulma Kardeşliği) üyesi dört yogi de yer alıyor. Söz konusu dört gurudan biri olan Mahavatar Babaji, yüzyıllar boyunca Himalayalar’da yaşadığına ve yüzlerce spiritüel eğitmene uzaktan kılavuzluk yaptığına inanılan bir yogi. Mahavatar Babaji’nin öğretilerinin ilham verdiği isimler arasında Harrison’ın yanı sıra Steve Jobs ve Roger Hodgson gibi isimler bulunuyor. Babaji’yle birlikte kapakta görülen diğer üç guruysa, Lahiri Mahasaya, Sri Yukteswar ve Paramahansa Yogananda.

Zappa
Döneminin en orijinal müzisyenlerinin başında gelen Frank Zappa’nın 1964 yılında kurduğu The Mothers of Invention grubuyla yayınladığı Freak Out! albümü, Sgt. Pepper’s albümünün en büyük ilham kaynaklarından biri. Öyle ki, albüm kayıtları sırasında Paul McCartney’nin stüdyoda birçok kez, “Bu albüm bizim Freak Out!’umuz!” dediği de bilinenler arasında. Buna rağmen Frank Zappa’nın The Beatles’tan pek hoşlanmadığı da bir gerçek. Hatta Zappa, The Mothers of Invention’ın 1968 yılında yayınlanan satirik albümü We’re Only In It For Money’de Sgt. Pepper’s albümü ve hippi kültürüyle dalgasını geçiyor.

Image
  1. Her sakallıyı deden sanma: Bearded Brutes

    İngiltere çıkışlı fotoğraf ve film sanatçısı Mark Leeming’in toplumsal cinsiyet normlarını pembe bir çiklet balonu gibi küstahça suratımıza patlattığı sim, sakal ve stil dolu portrelerinden oluşan Bearded Brutes serisinin şekerli tadı, bakanın gözünde kalıyor.

  2. Bir tür “tasarlanmış sinestezi”: Lewis Heriz

    Başta Sofrito ve Soundway olmak üzere birçok plak şirketinin görsel kimliğinin oluşmasında önemli rol üstlenen Lewis Heriz’le albüm kapakları üzerine zihin açıcı bir sohbet.

  3. A’dan Z’ye: Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band

    Müzik tarihine yön veren albüm, 1 Haziran’da 50. yaşını kutluyor!

  4. Kendrick Lamar ve ‘mütevazı’ iş birlikleri

    Terrace Martin’den BadBadNotGood’a, The Alchemist’ten Rihanna'ya; Kendrick Lamar’ın geçtiğimiz haftalarda yayınlanan yeni albümü DAMN.’de bir araya geldiği isimlere göz atıyoruz. 

  5. Fikirler arası kozmik bir yolculuk: Jane Weaver

    İngiliz müzisyen Jane Weaver, Fire Records etiketiyle yayınlanan yeni albümü Modern Kosmology’nin perde arkasını anlatıyor.

  6. Tuhaf ve orijinallerin evi: Fire Records

    “Muhtemelen duymamış olduğunuz müziklere ışık tutmak bizi heyecanlandırıyor.”

  7. Nostalji ya da değil: 1990’lar shoegaze sahnesinin tam takım dönüşü

    Peşi sıra gelen yeni The Jesus And Mary Chain, Slowdive ve Ride albümleri üzerine...

  8. Teftiş: Bu ay ne dinlesem?

    Yakın zamanda keşfettiğimiz, etkilendiğimiz ve paylaşmak istediğimiz müziklerden bir seçki.

  9. Sadece bir kahve içecek vakti olanlara: Rakamlarla Twin Peaks

    Nefis bir zaman yolculuğu vadeden yeni Twin Peaks sezonu için geri sayımın sonuna gelmiş bulunuyoruz.

  10. Akıl uçuran tüm filmleriyle: Danny Boyle

    İngiliz sinemasının nevi şahsına münhasır yönetmenlerinden Danny Boyle’un, Trainspotting’in efsane karakterlerini 20 yıl sonra geri döndürmesi şerefine, filmleri arasında nostaljik bir yolculuğa çıkmanın cazibesine kapıldık.

  11. Her şeye rağmen dimdik: Derdo Ana ve Ceviz Ağacı

    İstanbul Film Festivali’nde En İyi Belgesel kategorisinde birinciliğe layık görülen Derdo Ana ve Ceviz Ağacı’nı, yönetmeni Serdar Önal ve filmin yapımcısı Nagehan Uskan’dan dinledik.

  12. Bir duygunun yolculuğu: Murtaza

    Özgür Sevimli’yle, yönetmenliğini ve senaristliğini yaptığı ilk filmi Murtaza’yı ortaya çıkarırken peşinden gittikleri, kullanmayı seçtiği yöntemleri, motivasyonları ve tutkularını konuştuk.

  13. Cannes Film Festivali tarihinde 8 büyük olay

    Bu yıl 17-28 Mayıs tarihleri arasında gerçekleştirilecek 70. Cannes Film Festivali, önce Photoshoplu posteri, sonra Netflix filmleriyle ilgili bir başka tartışmayla çalkalandı. Ancak bunlar, dünyanın en ünlü festivalinin ilk skandalları değil elbette.

  14. Richard Mosse’un merceğinden: Sıcak-soğuk dalgaları ve mülteci kampları

    Mülteci krizini görüntülemek için termal kamera kullanmayı seçen Mosse, fotoğraflarına bakan insanlarda acıma ve kasvet hislerinden çok, bu insanlık dramına uzaktan bakarak suç ortaklığı ve empati hislerini uyandırmayı amaçlıyor.

  15. Bağımsız, uçuk ve özgün: Milenyumda öne çıkan 10 LGBTİ+ dergi

    Şimdi sizi 2010’lardan bu yana birçok yaratıcı fikre ev sahipliği yapan, ilham verici LGBTİ+ dergilerle dolu bekleme odasına alalım...

  16. Gerçekle kurgu arasında, yapay doğa manzaraları: Burcu Perçin

    Şehrin farklı noktalarında yaratılan yapay peyzaj kurgularını irdelediği çalışmalarını x-ist’te açtığı Yeşili Doldurmak adlı bir sergide bir araya getiren Burcu Perçin’le üretim süreci, doğa-insan ilişkisi ve dahasını konuştuk.

  17. Plaja banyo havlusu serenlerin kitabı: Anne, kız harikasın!

    Elif Türkölmez’le sadece güçlü ve sade anlatımıyla değil aynı zamanda içindeki yemeklerle de iştah kabartan öykü kitabı Anne, Kız Harikasın’ı konuştuk.

  18. Açılmaya cüret eden kalpler ve bir performans olarak aşk: biriken

    Mayıs ayında Kıyamete Kadar Kapattım Kalbimi oyununun son sezon gösterimlerini gerçekleştiren ve Sharjah Bienali’nin İstanbul ayağı için yeni bir iş hazırlayan biriken’le sanal ortamda buluştuk.

  19. Künye

    yayın imtiyaz sahiplerive etkinlik direktörleri Aylin Güngö[email protected] J. Hakan Dedeoğ[email protected] genel yayın yönetmeni Ekin Sanaç[email protected] kreatif direktör Aylin Güngö[email protected] editörler