İlklerin ve alışılmışların festivali: Moscow Music Peace Festival 1989

Moskova’da Amerikalı organizatör Doc McGhee ve Sovyet müzisyen (aynı zamanda Stalin döneminde iç ve dış ticaretten sorumlu politikacı Anastas Mikoyan’ın torunu) Stas Namin’in iş birliğiyle 12-13 Ağustos 1989’da gerçekleşen Moscow Music Peace Festival, Rusya’da düzenlenen ilk rock müzik festivali olmasının yanı sıra ülkede Soğuk Savaş’ın sonlanmasına vesile olan müzik hareketi olarak da anılıyor.

Ozzy Osbourne, Mötley Crue, Scorpions, Bon Jovi gibi “batılı” rock yıldızlarını programında buluşturan Moscow Music Peace Festival, Sovyet rejiminin son dönemlerine denk gelmesi itibariyle çeşitli kültürel yeniliklerin yaşandığı bir organizasyon. Bunların başında da “dinleyicilerin ayakta ve dans ederek eşlik edebildiği” ilk konser etkinliği olması var. Make A Difference isimli bir sivil toplum kuruluşu için gelir elde etme amacıyla düzenlenen Moscow Music Peace Festival’ın isminin nasıl konduğunu organizatörlerden Stas Namin şöyle anlatıyor:

“Sovyet otoritelerini bunun gerçek bir rock festivali olacağını anlamadan nasıl ikna edebileceğimizi bulmaya çalıştığımız diplomatik bir oyundu. Festivalin ismine ‘rock’ kelimesi yerine ‘peace’ (barış) kelimesini koymamızın temel sebebi buydu.

“Dünya barışı” mesajı vermek üzere gerçekleşen ve tabuları yıkan festival, MTV’den de günlük yayınlarla takip ediliyordu. Oturma kapasitesi 100.000 olarak belirlenmiş, o dönem Central Lenin Stadium, şimdilerdeyse Luzhniki Stadium olarak bilinen stadyumun ev sahipliği yaptığı Moscow Music Peace Festival, perde arkasında yaşanan müzisyen krizleriyle de hatırlanıyor. Glam metal sahnesinin birçok büyük grubunu bir araya getiren iki günlük festival, çeşitli kaynaklarda müzisyenlerin ego problemleri sebebiyle söz konusu akımın sonunun başlangıcını işaretleyen etkinlik olarak geçiyor.

Festivalde sahne alacak grupların beşer şarkılık setler çalacağı açıklanmasına rağmen, hard rock ve metal gruplarına nazaran popüler kültüre ait görülen Bon Jovi’nin daha uzun bir set çalacak olması organizasyon öncesinde problemlerin başlangıcı olmuş. Bon Jovi’nin sahne prodüksiyonunun ve kulis taleplerinin de diğer gruplardan daha fazla olmasıyla gerilim iyice büyümüş ve Ozzy Osbourne “Headliner benim” diyerek, Bon Jovi’den önce çalması durumunda festivale katılmayacağı tehdidinde bulunmuş. Bu krizi çözen de Ozzy’den önce çalmayı festival ekibine bizzat öneren Bon Jovi olmuş. Bu değişikliğin ardından Mötley Crüe öncesinde sahneye çıkacak olan Ozzy, yeni slotundan da pek memnun kalmamış olacak ki başka bir krize daha sebep olmuş. Çözümü konser saatlerini bir kez daha değiştirmekte bulan festival ekibi, MTV yayınında önce Ozzy Osbourne sonra Mötley Crüe performanslarını yayınlayarak kafa karıştırıcı bir politika seçmiş. Odağında dünyaya barış mesajları yaymak olan bir festivalin perde arkasında tüm grupların birbirine girmesiyle organizasyon öyle sıkıntılı bir hal almış ki Mötley Crüe üyesi Tommy Lee, kuliste organizatör Doc McGhee’ye yumruklar savururken görülmüş. Hatta ünlü davulcu, MTV’de yayınlanan festival özel programında muhabire “Doc size onu nasıl yere serdiğimiz anlattı mı?” diye de sorarken görülüyor.

Nihayetinde kimi grubun beş kimi grubun dokuz şarkı çaldığı iki günlük festival, grupların farklı üyelerinin bir araya geldiği kapanış performansıyla Led Zeppelin klasiği “Rock & Roll” eşliğinde sona erdi. Yalnızca spor amaçlı kullanılan bir stadyumda düzenlenen ilk rock müzik festivali olan Moscow Music Peace Festival, birçok değişimi ve birçok değişmezi içinde barındırıyor. Toplumsal açıdan belirleyici dönüşümlere sebep olan müzik festivalleri arasında gösterilen, hatta “bir savaşı bitirmiş olduğu” söylenen Moscow Music Peace Festival için Ozzy Osbourne şunu söylüyor: “Benim için herhangi bir konser gibiydi.”