İstanbul’un yeni bir festivali daha var: Fringe Istanbul

Ve İstanbul’un bir festivali daha var… 1947 yılında Edinburg Festivali’nde deyim yerindeyse “birden” ortaya çıkan ve performans sergileyen sekiz ekibin sürpriz gösterisi Fringe festivalinin temelini oluşturuyor. Ve 2019’da festivalin Türkiye ayağı ilk kez İstanbul’da gerçekleşiyor. 18 Eylül – 22 Eylül tarihlerinde dopdolu bir program sunan Fringe Istanbul’un detaylarını ekipten dinleyelim…

Röportaj: Hande Sönmez 

Öncelikle Fringe Festival İstanbul’a hoş geldi diyoruz. Fringe Festival’ın çıkış noktasını, nasıl köklü bir festival haline dönüştüğünün hikâyesini dinlemek isteriz…
Hoşbulduk! Fringe’in hikâyesi 1947 yılında Uluslararası Edinburg Festivali’ne davetsiz olarak katılan ve gösterilerini “bir kenarda” sergileyen sekiz ekip ile başlıyor.  Bu oluşum, çağdaş gösteri sanatları alanındaki en prestijli festivallerden biri olarak görülen Edinburg Fringe’e dönüşüyor. Bugün Fringe Festivalleri, her yıl dünyanın farklı şehirlerinde farklı ölçek ve formlarda düzenleniyor ve alternatif ve yenilikçi işler üreten genç sanatçılara işlerini uluslararası platformda sergileme imkânı sunuyor.

Festivalin İstanbul ayağı için oluşturulan ekipten biraz bahsedecek olursak, sahne arkasında kaç kişi var; aranızda nasıl bir görev dağılımı var?
İstanbul Fringe ekibi farkı disiplinlerden sekiz kişiden oluşuyor. Denizhan Çay, Kopenhag Dansehallerne, Brüksel Espace Catastrophe, Fiziksel Tiyatro ve Komedi Okulu gibi kurumlarda eğitimler aldı. Hareket ve Oyun Laboratuvarı (Harolab) kurucularından Emre Yıldızlar, Brüksel’de Ecole LASSAAD’da fiziksel tiyatro eğitimi gördü. Şu an Sarı Sandalye ve Compagnie du Paon ile çalışıyor. Denizhan ve Emre festivalin sanat direktörleri. Emirhan Altunkaya, akademik kariyerinin yanı sıra BMI’da Pazarlama ve İş Geliştirme Danışmanı olarak çalışıyor. Istanbul Fringe’de sponsorluk ve ortaklıklardan sorumlu. Paris EHESS’te siyaset bilimi doktorası yapan Zeynep Uğur, tezinde Türkiye’de kamusal alanda kültürün dönüşümünü tiyatro üzerinden okuyor. Aynı zamanda danışmanı Nilüfer Göle’nin Public Space Democracy projesinde çalışıyor ve Istanbul Fringe’in kültür politikası sorumlusu. Festivalin iletişiminden sorumlu Eda Erman uzun süre Pozitif, bomontiada, Alt, Babylon, Cappadox, ENKA Kültür Sanat gibi oluşumların iletişim danışmanlığını yürüttü, bir yandan Tiyatro Öteki Hayatlar’da oyunculuk yapıyor. Bilgi Üniversitesi’nde Kültür Yönetimi yüksek lisansı yapan Gizay Akdoğan, FiTiKO’da koordinatör ve Alice Müzikali’nin yapım asistanı, Istanbul Fringe’de operasyonlardan sorumlu. Yasemin Demirel Istanbul Fringe’in görsel dünyasını yaratan isim. Afrika tiyatrosu ve performans etnografisi üzerine çalışan Zeynep Demir daha önce Prag Fringe Festival’de görev aldı, Istanbul Fringe’de sosyal medya ve mekan sorumlusu olarak yer alıyor.

“Biz seyirciden ziyade katılımcı demeyi tercih ediyoruz aslında; çünkü amacımız insanlara aktif olarak katılacakları ve bir parçası olacakları bir festival atmosferi yaratmak.”

Istanbul Fringe Festival’da seyirciyi neler bekliyor olacak?
Biz seyirciden ziyade katılımcı demeyi tercih ediyoruz aslında; çünkü amacımız insanlara aktif olarak katılacakları ve bir parçası olacakları bir festival atmosferi yaratmak. Katılımcıları onları bu şekilde beraber olmaya davet eden, yurtdışından ve yurtiçinden gösteri sanatlarında yenilikçi işleri takip edebilecekleri bir festival bekliyor. Festival programında tiyatro, dans, performans gösterilerinin yanı sıra workshoplar, partiler, film gösterimi ve söyleşiler yer alıyor.

Şu ana kadar en çok ilgi gören oyunlar ya da şovlar hangileri oldu?
Ne mutlu bize ki festival gösterileri genel olarak çok ilgi görüyor. Sabancı Müzesi’ndeki açılış gösterisi Wreck – List of Extinct Species, Moda Sahnesi’nde oynayan Chess Player ve İranlı ekip Işıg’ın Kumbaracı50’deki oyunu Travel of Clowns en hızlı sold out olan gösteriler oldu.

Türkiye’den de DasDas’da sahnelenen, Nadir Sönmez, İlda Özgürel, Öner Erakn ve Esme Madra’nın yer aldığı Ama ve Mine Çerçi’nin yönettiği Vicdani’nin İçinde bir Hissikablelvuku da en çok ilgi gören oyunlar arasında.

Festival kapsamındaki bilet fiyat politikası nedir? Ücretsiz katılınabilecek oyun ya da atölyeler var mı?
Istanbul Fringe’in benimsediği temel prensiplerden bir tanesi erişilebilirlik. Bu nedenle bilet fiyatlarının özellikle gençler ve öğrenciler tarafından karşılanabilir seviyede olmasına özen gösterdik. İstanbul’un alternatif tiyatro sahnesinin belli bir fiyat standardı var; o çerçeve içinde yabancı oyunlar da benzer fiyatlara seyredilebilsin istedik. 60 TL tam, 40 TL öğrenci bileti fiyatları olarak belirlendi.

Festival boyunca ücretsiz etkinlikler de var. 15 Eylül Pazar akşamı 20.30’da Boğaziçi Caz Korosu Kalamış Parkı’nda bir konser verecek. Ece Ger’in Edinburg Fringe’in kurucularından Jim Haynes’in hayatını anlattığı belgesel Meetin Jim 19 Eylül’de 18.00’de Feriye’de herkese açık olarak gösterilecek. 20 Eylül’de DasDas’da Ama ve Awakening oyunlarının ardından bütün katılımcılara açık bir partimiz var. 21 Eylül’de 17.00-19.00 arası Kadıköy Mecra Salon’da gerçekleşecek “Kamusal Alanı Gösteri Sanatlarıyla Deneyimlemek” başlıklı panel de herkese açık. Festival ekibinden Zeynep Uğur, gösteri sanatları kolektifi Dadans, Mine Çerçi, festivalin yabancı konuklarından Effigies (Yunanistan), Awakening (Macaristan) ve The Sensemaker (İsviçre) farklı kent deneyimleri üzerinden gösteri sanatları ve kamusal alan ilişkisi üzerine konuşacak.

Festivalin açılış ve kapanış partileri zannederim diğer festival partilerinden biraz farklılaşıyor; partilerde neler olacak onun da detaylarını dinlemek isteriz…
Festival atmosferi yaratmada aynı anda, aynı mekânda, aynı deneyimi yaşama dinamiğine çok önem veriyoruz. Bugün farklı insanların birbiriyle tanıştığı, sosyalleştiği, beraber eğlendiği mekânlar da belki bugün en çok gece hayatında ortaya çıkıyor. Bu nedenle partileri çok titizlikle organize ettik. İyi bir festivalin iyi partileri olmalı diye düşünüyoruz.  Açılış bir parti değil kokteyl ve Wreck – List of Extinct Species ile başlıyor. Festival boyunca oyun ve etkinliklerden sonra partiler olacak. 20 Eyül Cuma akşamı DasDas’da, 21 Eylül Cumartesi günü Mecra’da’yız, Fringe hafta sonunda katılımcılarla ve sanatçılarla beraber eğlenmek istiyoruz. 22 Eylül Pazar akşamı da Anahit Sahne’de kapanış partimiz var, herkese açık ve girişler ücretsiz.

Fringe Festival’in her yıl uğradığı duraklardan birisi İstanbul olabilir mi, biraz festivale ilgi de önemli olacaktır mutlaka ama; şu ana kadar nasıl gidiyor? Sizin gelecek öngörünüz nasıl?
Öncelikle şunun altını çizmekte fayda var, Edinburg Festivali 2019’da İstanbul’a uğramıyor, biz tamamen İstanbul’dan bir ekip olarak İstanbul’da bir Fringe festival düzenliyoruz. Hedefimiz Istanbul Fringe’i her sene gerçekleştirmek. Sadece festivalle de sınırlı kalmayıp Türkiye’nin uluslararası alanla ilişkisinde çalışan bir sanat mecrası olmak. Festivale ilgi beklediğimizden çok büyük oldu, şimdiden pek çok gösterinin biletleri tükendi. Bizim hedefimiz sürdürülebilir, devamlı ve yaşayan bir festival yapmak, umarız daha çok buluşacağız!

Bir sonraki Fringe Festivali’nde yer almak isteyen yerli sanatçılar için tavsiyeleriniz ya da katılım için yönlendirebileceğiniz bir adres var mıdır?
Istanbul Fringe’le ilgilenen herkes festivale ilişkin yenilikleri sitemizden, Facebook ve Instagram hesaplarından takip edebilir.

Giriş fotoğrafı: Soldan sağa Emirhan Altunkaya, Zeynep Demir, Zeynep Uğur, Eda Erman, Emre Yıldızlar, Gizay Akdoğan.