Müfredatlara alınası LGBTİ+ belgeseller seçkisi
İskoçya’da, devlet okullarında öğretilmek üzere hazırlanan yeni müfredata LGBTİ+ hakları ve tarihinin ekleneceği geçtiğimiz günlerde kesinleşti. Böylece İskoçya, 2021 itibariyle, LGBTİ+’ları kapsayan eğitimi tüm okullarında uygulayan ilk ülke olacak. Biz de Onur Ayı’nı selamlarken, bugünden 1980’ler yapımlarına uzanan, müfredatlara alınası bir LGBTİ+ belgeseller seçkisi hazırladık. Seçkiyi oluştururken özellikle çevrimiçi izlemeye açık olanlara ağırlık verdik.
A Secret Love (2020)
Yönetmen: Chris Bolan
Alıntı: “El ele, bir başımıza yürüdük…”
Nedir? 1947 yaşında birbirine aşık olan Pat Henshel ve profesyonel beyzbol oyuncusu Terry Donahue’nün sır aşkını dönemin politik iklimini düşünerek anlamamızı sağlıyor. Bununla da kalmıyor; o dönem spor alanında hakim olan cinsiyetçi bakış açısına da değiniyor.
Fragmana buradan ulaşabilir. Filmi Netflix üzerinden izleyebilirsiniz.
Disclosure (2020)
Yönetmen: Sam Feder
Alıntı: “Sanki kuir translar ve siyahların aynı zamanda aynı yerde bulunması yasaktı. Bu durum, benim kuir trans ve siyah bir birey olmam konusunda ne söylüyor?”
Nedir? Amerikan kültürünü, Hollywood’da transların görünürlüğüne, nasıl tasvir edildiklerine ve bu durumların onların hayatlarını ne şekillerde etkilediğine dair sunulan detaylı bakış üzerinden tartışıyoruz.
Fragmana buradan ulaşabilir. Filmi Netflix üzerinden izleyebilirsiniz.
Lemebel (2019)
Yönetmen: Joanna Reposi Garibaldi
Alıntı: “1987-1988 yıllarında diktatörlük rejimi altındaki Şili’de homoseksüellik kabul edilebilir bir şey değildi. İnsanlar sokaklarda öldürülür, canlı canlı yakılırlardı.”
Nedir? 1980’lerden itibaren Latin Amerika’daki kuir hareketinin en önemli temsilcilerinden olan Şili asıllı yazar, aktivist ve görsel sanatçı Pedro Lemebel’in hayatını belgelendiren film, kendisinin ölümsüzlük özlemini şiirsel ve provokatif bir dille anlatıyor.
Fragmana buradan ulaşabilirsiniz.
Being Marcus (2019)
Yönetmen: Cathy Heffernan
Alıntı: “Ona söz verdim. Bundan sonra ona Marcus olarak hitap edeceğim.”
Nedir? İşitme engelli trans bir erkeğin deneyimlerine bakış sağlayan gözlemsel bir belgesel.
Filmi buradan izleyebilirsiniz.
Love, Scott (2018)
Yönetmen: Laura Marie Wayne
Alıntı: Jones açık bir gey. Ailesi ve arkadaşları bu nedenle saldırıya uğradığına inanıyor.
Nedir? Bir nefret saldırısı sonucunda belden aşağısı felç olan müzisyen Scott Jones’u yaşadığı bu travmatik olay sonrasında takip ediyoruz.
Fragmanı buradan izleyebilirsiniz.
A Year In Transition (2018)
Yönetmen: Lorne Clarkson
Alıntı: “Kendimi kadın olarak da, erkek olarak da tanımlamıyorum. Bu kategoriler benim için yeterli değil.”
Nedir? Filmde 20 yaşındaki Arap asıllı Amerikalı bir trans erkeğin uyum sürecinin ilk yılını izliyoruz.
Filmi buradan izleyebilirsiniz.
Leitis In Waiting (2018)
Yönetmen: Dean Hamer, Joe Wilson, Hinaleimoana Wong-Kalu
Alıntı: “Babam elbise giymemden hiçbir zaman hoşlanmadı. Ve şunu çok iyi hatırlıyorum ki ben sokakta gündüz vakti elbise giyen ilk kişiydim…”
Nedir? Güney Pasifik’te Tonga Krallığı’nda köktendincilik ve hoşgörüsüzlükle savaşan bir grup yerli trans kadını merkeze alan yapım, gelenekler tarafından yönetilen bir toplumda farklı olmanın ve kim olduğunuzdan vazgeçmeden kabul edilmenin ne anlama geldiğini sorguluyor.
Filmi buradan izleyebilirsiniz.
Bayard & Me (2017)
Yönetmen: Matt Wolf
Alıntı: “Bayard Rustin’ı herkes Washington’da, Martin Luther King’in meşhur ‘I Have a Dream’ konuşmasını yaptığı eylemi düzenleyen kişi olarak tanırdı.”
Nedir? 60’ların ünlü İş ve Özgürlük İçin Washingtona’a Yürüyüş’ünün arkasındaki aktivistlerden biri olan Bayard Rustin, ABD sivil haklar hareketinin lider isimlerinden biriydi. Bu kısa metraj belgesel, partnerine evliliğin sağladığı yasal hakları kazandırabilmek amacıyla, Rustin’in sevgilisini evlat edinmeye karar verişini anlatıyor.
Filmi buradan izleyebilirsiniz.
Of Love and Law (2017)
Yönetmen: Hikaru Toda
Alıntı: “Keşke en başa dönüp sıfırdan başlayabilsem.”
Nedir? Eşcinsel bir avukat çift kariyerlerini birlikte yürütmeye karar verir ve Japonya’nın LGBTİ+ odaklı ilk hukuk bürosunu kurar. Belgesel, -dünyadaki farklı imajının aksine- Japonya’yı kuir toplulukların ciddi sıkıntılar yaşadığı, geleneklerine bağlı, muhafazakâr bir ülke olarak tasvir ediyor.
Fragmanı buradan izleyebilirsiniz.
Out Of This World (2017)
Yönetmen: Matt Lambert
Alıntı: “Çok küçük bir yerde büyüdüm. Etrafımda kuir varoluşa dair herhangi bir şey yoktu ve o yüzden oldukça yabancılaştırıcı bir deneyimdi.”
Nedir? Amerikalı aktivist rap sanatçısı Mykki Blanco’nun Johannesburg’daki LGBTİ+ kültürünün izini sürdüğü bu deneysel yapım, Güney Afrika’nın alternatif kuir sahnesini dünyaya tanıtıyor.
Filmi buradan izleyebilirsiniz.
The Death and Life of Marsha P. Johnson (2017)
Yönetmen: David France
Alıntı: “Bugüne kadar o kadar çok trans kadın katledildi ki… Hepsi mezarlarından adalet diye bağırıyorlar…”
Nedir? Stonewall’dan beri New York gettolarında yaşayan kuirlerin sesi olmuş aktivist ve drag queen Marsha P. Johnson, 1992’de hayata veda etmişti. Johnson’ın kalıcı politik kazanımlarını kutlayan film, onun NYPD tarafından intihar olarak yansıtılan şüpheli ölümünün de gizemini çözmeye çalışıyor.
Fragmana buradan ulaşabilir, filmi Netflix üzerinden izleyebilirsiniz.
Kiki (2016)
Yönetmen: Sara Jordenö
Alıntı: “Heteronormatif sistemler içinde yaşamaya çalışıyoruz ama olmuyor. Bizi baskılıyorlar. O halde neden kendi sistemimizi yaratmayalım ki?”
Nedir? Efsanevi belgesel Paris Is Burning’den 25 yıl sonra New York’un kuir eğlence kültürüne yeniden dalıyor ve bir grup LGBTİ+ gencin Kiki isimli sahnedeki zorlu performans savaşlarına tanık oluyoruz.
Fragmanı buradan izleyebilirsiniz.
#direnayol (2016)
Yönetmen: Rüzgar Buşki
Alıntı: “Biz bir işgal ettik mi, her şeyi işgal ederiz.”
Nedir? Gezi olaylarına LGBTİ+ kadrajından bakan #direnayol, kuir topluluğun süreçte yer aldığı konumu ve direnişin onlar üzerindeki etkilerini gözler önüne seriyor. Belgeselde ayrıca aynı sene yapılan Onur Yürüyüşü’ndeki çok renkliliğe ve yeşeren umutlara şahit oluyoruz.
Fragmanı buradan izleyebilirsiniz.
MUXES (2016)
Yönetmen: Ivan Olita
Alıntı: “Burada kadınlar kadın, erkekler erkek, muxeler de muxedir.”
Nedir? Meksika’nın uzak köşelerindeki Juchitán isimli kasabada, yerli topluluklar cinsiyetleri yalnızca erkek ve kadın olarak tanımlamamaktadır: bir de bu belgeselin konusu olan “muxeler” vardır. Muxeler, yaşadıkları bölgelerde saygın bir konuma sahipler ve din adamlarından dahi kabul görüyorlar.
Filmi buradan izleyebilirsiniz.
Beautiful By Night (2014)
Yönetmen: James Hosking
Alıntı: “Yüzüne makyaj yapmamış kimse var mıdır?”
Nedir? San Francisco’daki bir eğlence salonunda çalışan yaşı ilerlemiş üç drag sanatçısını odağına alan Beautiful by Night, yaş alma, emek verme ve kendini kabul etme gibi temalar üzerinden düşünmeye davet ediyor.
Filmi buradan izleyebilirsiniz.
My Prairie Home (2013)
Yönetmen: Chelsea McMullan
Alıntı: “Başta lezbiyen olduğumu düşünmüştüm. Demek ki bu yüzden uyum sağlayamıyorum, demiştim.”
Nedir? Bu belgesel/müzikal filmde Rae Spoon isimli müzisyenin eğlenceli, meditatif ve bazen de melankolik dünyasına tanık oluyoruz. Filmde yer alan çeşitli performanslar, röportajlar ve müzikal sekanslarla Rae Spoon’un bir sanatçı ve trans birey olarak portresi ortaya koyuluyor.
Filmi buradan izleyebilirsiniz.
Benim Çocuğum (2013)
Yönetmen: Can Candan
Alıntı: “Benim sevgili oğlum benim sevgili oğlum değilmiş. Başka biriymiş.”
Nedir? Çocukları LGBTİ+ olan Türkiyeli bir grup anne ve babanın yaşadıklarını ele alan Benim Çocuğum; LİSTAG’lı yedi ebeveynin kişisel deneyimlerini, çocuklarıyla birlikte geçtikleri zorlu yolları ve ebeveyn olmanın gerekliliklerini yeniden öğrendikleri süreçleri seyirciye aktarıyor.
Filmi buradan izleyebilirsiniz. Bu arada Pembe Hayat Kuirfest’in web sitesinden birçok başka yapıma da ulaşabilirsiniz.
Not Broken, Not Alone (2012)
Yönetmen: Rodney Uhler
Alıntı: “LGBTİ+ hareketinin hâlâ bir kısmı bizim varlığımızdan rahatsızlık duyuyor.”
Nedir? Londra’daki Onur Yürüyüşü’ne hazırlanan bir grup aseksüel bireyle tanıştığımız bu kısa metraj belgesel; yalnızca aseksüellerin LGBTİ+ toplumu içinde karşılaştığı sorunları değil, görünür olma ve varlıklarını tüm insanlığa kabul ettirme çabalarını da ele alıyor.
Filmi buradan izleyebilirsiniz.
United In Anger: A History of ACT UP (2012)
Yönetmen: Jim Hubbard
Alıntı: “İlaç şirketleri bizim hayatımız üzerinden fırsat kovalıyor. Artık bunu kabul edemeyiz!”
Nedir? AIDS aktivist hareketi ACT UP’ı merkezine alan yapım; örgütün sosyal kayıtsızlık, kurumsal açgözlülük ve hükümet ihmaliyle mücadele ederken gösterdiği çabaları röportajlar aracılığıyla sözlü tarih hâline getiriyor ve sık sık arşiv görüntülerinden faydalanıyor.
Fragmanı buradan izleyebilirsiniz.
The Ballad of Genesis and Lady Jaye (2011)
Yönetmen: Marie Losier
Alıntı: “Çocuk sahibi olmak yerine kendimizden yeni kişiler yaratsak nasıl olurdu?”
Nedir? 14 Mart 2020’de hayata veda eden, bu dünyaya bıraktığı birikimle avangart sanat tarihinin en değerlilerinden biri olmaya devam edecek müzisyen, sanatçı ve aktivist Genesis P-Orridge ve partneri Lady Jay, birbirlerine daha çok benzemek için yaptırdıkları estetik ameliyatlar ile ruhsal bağlılıklarının farklı bir ifadesini ortaya koyuyorlar.
Filmi buradan izleyebilirsiniz.
Beyaz Atlı Prens Boşuna Gelme (2009)
Yönetmen: Aykut Atasay, İzlem Aybastı, Zeliha Deniz
Alıntı: “Çünkü eşcinsel deyince herkesin aklına erkekler geliyordu.”
Nedir? Türkiye’de kendini lezbiyen veya biseksüel olarak tanımlayan kadınların yüzleştiği temsil, varoluş, ayrımcılık ve önyargı sorunlarını araştırıyor.
Filmi buradan izleyebilirsiniz.
Dzi Croquettes (2009)
Yönetmen: Raphael Alvarez, Tatiana Issa
Alıntı: “Ama hayal kurmak serbestti…”
Nedir? Belgesele adını veren dans ve tiyatro grubu, yetenek, hırs ve mizahını kullanarak, diktatörlükle yönetilen 70’ler Brezilya’sına meydan okuyor.
Fragmanı buradan izleyebilirsiniz.
Screaming Queens (2005)
Yönetmen: Susan Stryker, Victor Silverman
Alıntı: “Gördükleri tacizlere dur demek isteyen drag queenler San Francisco polisine karşı ayaklandı.”
Nedir? 1966 yılında translar ve drag queenler, San Francisco’daki Compton Cafeteria’da maruz kaldıkları polis şiddetini protesto ediyor.
Fragmanı buradan izleyebilirsiniz.
Dangerous Living: Coming Out in the Developing World (2003)
Yönetmen: John Scagliotti
Alıntı: “Kendini öyle tanımlamadığın sürece bir gey olarak yaşayabilirsin.”
Nedir? 2001 yılında Kahire’de bir grup erkeğin sadece eşcinsel olmaları sebebiyle tutuklanmalarını merkez alan film, üçüncü dünya ülkelerinde LGBTİ+ olmanın bedellerini inceliyor.
Fragmanı buradan izleyebilirsiniz.
Southern Comfort (2001)
Yönetmen: Kate Davis
Alıntı: “Onlardan nefret etmiyorum. Ama beni en çok üzen, muhtemelen doğru şeyi yaptıklarını düşünüyor olmaları…”
Nedir? Yumurtalık kanseri teşhisi konan trans erkek Robert Eads, son günlerini, trans komünitesinden oluşan “seçilmiş” ailesi ve biyolojik ailesi arasında bir denge kurarak geçiriyor.
Filmi buradan izleyebilirsiniz.
Gendernauts (1999)
Yönetmen: Monika Treut
Alıntı: “Trans kelimesi, içinden geçtiğimiz birçok kimliği barındıran çok geniş bir spektrumu kapsıyor.”
Nedir? Bir grup sanatçının öncülüğünde, akışkan ve farklı kimlikler arasında, 1999 yılı San Francisco’suna bir yolculuk.
Fragmanı buradan izleyebilirsiniz.
Dragtime (1997)
Yönetmen: Patti Kaplan
Alıntı: “Drag’in o kadar çok farklı şekli var ki…”
Nedir? RuPaul’s Drag Race dönemi başlamadan önce, Amerika’nın meşhur drag queen’lerinin yaşamlarını ve yeteneklerini gözler önüne seriyor.
Filmi buradan izleyebilirsiniz.
Bloodsisters (1995)
Yönetmen: Michelle Handelmen
Alıntı: “Haz herkes için öncelikli bir konu olmalıdır.”
Nedir? 1990’lar San Francisco’sunda, kendilerini leather dykes olarak adlandıran lezbiyen kadınlar topluluğuna detaylı bir bakış.
Filmi buradan izleyebilirsiniz.
The Homecoming: A short film about Ajamu
Yönetmen: Topher Campbell
Alıntı: “Bu gördüğünüz siyah queer perspektiftir.”
Nedir? Kuir aktivist ve fotoğraf sanatçısı Ajamu, kişisel, kültürel ve cinsel kimliğini yansıtmak istediği yeni bir proje için yıllar önce terk ettiği evi Huddersfield’a döner…
Filmi buradan izleyebilirsiniz.
Wigstock (1995)
Yönetmen: Barry Shils
Alıntı: “Wigstock’a hoş geldiniz. Burada her gün iyi saç günüdür.”
Nedir? New York’un geleneksel drag festivali Wigstock’ta rengarenk kıyafetler, abartılı makyajlar, kocaman peruklar ve akıl almaz sahne şovlarıyla yer yerinden oynuyor.
Fragmanı buradan izleyebilirsiniz.
Forbidden Love: The Unashamed Stories of Lesbian Lives (1992)
Yönetmen: Lynne Fernie, Aerlyn Weissman
Alıntı: “İlk gerçek ilişkimi 22 yaşındayken yaşadım. Yani 1946 yılında. Onunla bir arkadaşım vasıtasıyla tanışmıştım ve bende bir dinamit etkisi yarattı.”
Nedir? Kanada’nın zengin kuir kültürünü keşfe çıkarken 40’lı, 50’li ve 60’lı yıllarda cinsel kimliklerini var etmeye çalışan lezbiyen kadınların hikayeleri anlatılıyor.
Filmi buradan izleyebilirsiniz.
Paris Is Burning (1990)
Yönetmen: Jennie Livingston
Alıntı: “Burası beyaz Amerika. Azınlık olan herkesin hayali ve gayesi beyazlar kadar iyi görünmek ve iyi koşullarda yaşamak.”
Nedir? 1980’lerde New York drag sahnesinin yapıtaşı olan “ballroom” kültürünün derinliklerine yolculuk…
Fragmanı buradan izleyebilirsiniz.
Tongues Untied (1989)
Yönetmen: Marlon Riggs
Alıntı: “Sessizliğe dur de bebeğim. Birlikte gerçekten devrim yapabiliriz.”
Nedir? Yaşamları boyunca homofobi, ırkçılık ve ötekileştirmeye maruz bırakılan siyah eşcinsel erkeklerin seslerine kulak veriyoruz.
Fragmanı buradan izleyebilirsiniz.
All Out! Dancing in Dulais – Lesbians and Gays Support The Miners (1986)
Yönetmen: Colin Clews
Alıntı: “Grevden önce lezbiyenler ve geyler hakkında ne düşünüyordunuz?”
Nedir? 1984-1985 yıllarında Güney Galler’deki madenciler ve Londra’daki genç LGBTİ+’lar, alışılagelmedik bir iş birliği yapıp sisteme karşı ayaklandılar…
Filmi buradan izleyebilirsiniz.
Before Stonewall (1984)
Yönetmen: Greta Schiller, Robert Rosenberg
Alıntı: “Bir sonraki gece, hayatımda ilk kez 12 diğer lezbiyenle birlikte aynı odadaydım ve inanılmaz bir histi!”
Nedir? 1969 Stonewall Ayaklanması’ndan önceki yıllara odaklanarak, yargılayıcı toplumun özellikle sansür ve polis güçleriyle LGBTİ+’lar üzerinde kurduğu baskılar belgeleniyor.
Fragmanı buradan izleyebilirsiniz.
Gay Black Group (1983)
Yönetmen: Isaac Julien
Alıntı: “Aileme açıldığımda beni evden attılar. Bunun nasıl açıldığımla da ilgisi vardı. Sanırım onlara beyaz orta sınıfların açıldığı gibi açılmıştım.”
Nedir? Siyah LGBTİ+’lardan oluşan Gay Black Group, sadece Londra’nın Bloomsbury semtindeki Gay is the Word adlı kitapçıda kendi benlikleriyle var olabiliyorlar.
Filmi buradan izleyebilirsiniz.
