Yangın rejimi ne demek? Ekosistemle nasıl bir ilişkisi var?: İsmail Bekar yanıtlıyor

Türkiye’nin dört bir yanında günlerdir tanıklık etmekte olduğumuz orman yangınlarının tekrar hatırlattıklarıyla aydınlanma ve anlamaya çalışma çabalarımız sürerken ilgili alanlarda çalışmalar yürüten kişi ve oluşumların kapılarını çalıp, bazı sorularımıza cevaplar arıyoruz.

İlk durağımız, yangın ekoloğu İsmail Bekar.

Akdeniz Havzası’nın yangına bağımlı ekosistemlerin bir bileşeni olduğunun, türlerin/komünitelerin milyonlarca yıllık süreçte bu şekilde evrildiğinin bilincindeyiz. Son yaşananların doğal akışın bir parçası olduğu gerçeğinin yanı sıra küresel çaptaki iklim değişikliğinin de tesirlerini hesaba katarsak, yangınların kapsama alanının bu boyutlara varacağının öngörüldüğünü varsayabilir miyiz? İleride daha feci manzaralarla karşılaşmamak; orman ekolojisini oluşturan klimatik, edafik ve biyotik faktörlere zarar vermemek adına ne gibi aksiyonlar alınabilir?

İsmail Bekar: Sorunuza düzgün yanıt verebilmek için öncelikle yangın rejimi dediğimiz kavramı bilmekte fayda var. Yangın rejimi bir bölgedeki yangınları tip, sıklık, mevsim ve birkaç diğer özellikle birlikte sınıflandıran bir kavramdır. Her bölgenin bir yangın rejimi vardır ve ekosistemler bu yangın rejimlerine adaptasyon gösterir. İklim değişikliğinin yangınlarla olan ilişkisi işte tam da bu noktada devreye giriyor. Bir bölgedeki tarihsel yangın rejimi değişmeye başladığında -çok basit bir örnekle her 20 sene yerine 10 senede bir yangın çıkmaya başlıyorsa- bölgedeki ekosistem bundan etkilenmeye başlayacaktır çünkü uyum sağladığı yangın rejimi bu değil.

Ekosistem buna da uyum sağlayamaz mı? Normal şartlar altında sağlayabilir ama iklim değişikliğinin hızını ve dolayısıyla yangın rejimlerinin değişme hızını düşündüğümüzde bunun doğal süreçlerden çok daha hızlı bir şekilde gerçekleştiğini fark edeceğiz. Dolayısıyla ormanlarımız buna uyum sağlamakta zorlanacak.

Peki ne yapabiliriz? Yasa yapıcıların orman yangınlarının doğal bir süreç olduğunu kabullenip, yangınlara hemen engellenmesi gereken ve asla ekosistemlerde yer almaması gereken bir olgu olarak bakmayı bırakması lazım. Bu sebeple şu an uygulanan yangın politikalarımızda ciddi şekilde değişiklikleri konuşmamız gerekiyor.