Friends yıldızı Matthew Perry, rubik küplerinin mucidi Erno Rubik, Adınla Çağır Beni’nin yazarı André Aciman, Disability Visibility Project’in yürütücüsü Alice Wong, gerçek bir Amerikan ikonu Paul Newman… 2022’de yayımlanan otobiyografi, anı, anlatı türünde 10 kitap önerimiz var.

Bob Odenkirk – Komedi Komedi Komedi Dram
(Holden)

Bir komedyen olma uğruna girilen sancılı yolda, varlığı her daim sorgulamaya açık olsa da ensenize köklenen o zorunluluklar: Köhne komedi kulüplerinde doğaçlama şovlar, çökmek üzere sahnelerde bazı gösteriler ve suya sabuna yazılan skeçler. Bob Odenkirk bu otobiyografik kitap ile hayatı boyunca katlandığı benzer zahmetlerin ucu bucağı olmadığını kanıtlıyor, yoksulluk-başarısızlık-daha çok başarısızlık çemberini kırma mücadelesini ve Saturday Night Live, Ben Stiller Show, Breaking Bad gibi kırılma noktalarıyla dolu hayatını içtenlikle ortaya seriyor. 

Haruki Murakami – Bir Kediyi Terk Etmek
(Doğan Kitap)

Murakami’nin bugüne kadarki en kişisel anlatısı olan Bir Kediyi Terk Etmek, aralara görseller serpiştirilmiş biçimi ile bir anı kitabından çok, yatmadan önce okunan bir yetişkin / çocuk kitabı hislenimleri ile dolu. İlk anısı, çocukken bir kediyi sahile terk etmeleri ve kedinin bir şekilde evi yeniden bulması ile başlayan kitapta; Murakami, yetişkin hayatında uzak olduğu babasıyla vedalaşırken, onun hem kişisel tarihindeki yerini gösteriyor hem de hayatları savaşın tozuyla dağılmış bir nesle saygı duruşunda bulunuyor. 

Erno Rubik – Küp: Bulmacalarla Dolu Bir Hayat
(İthaki)

Odanın bir köşesinde, kitaplığın hemen ucunda, yeni girilen bir evin kurcalanan ilk oyuncağı konulu beyin fırtınasının rubik küplere ulaşmadığı bir son eh pek mümkün değil. Heykeltıraş ve mimari profesör Erno Rubik, 1974’ten bu yana geçen yaklaşık yarım asırda, rubik küplerin, nasıl mekanik bir bulmacanın ötesinde bir ilham kaynağı, bir metafor havuzu, bir zihinsel izdüşüm hâline geldiğini anlatıyor ve keşif süreci olmaksızın sorunların çözülemezliğini tartışıyor. Küp, yeni speedcubing rekorlarının kırıldığı günümüzde, göz önünde olmak istemeyen bir yaratıcının, icadı ile kurduğu mütevazı ilişkiye dair dokunaklı satırlarla yüklü.

Alice Wong – Year of the Tiger: An Activist’s Life
(Vintage)

Engelli medya / kültürü yaratmaya, paylaşmaya ve güçlendirmeye adanmış bir çevrimiçi topluluk olan Disability Visibility Project‘in yürütücüsü Alice Wong’un yeni kitabı. Orijinal denemelerden oluşan koleksiyonlar, daha önce yayımlanmış çalışmalar, konuşmalar, fotoğraflar, engelli ve Asyalı Amerikalı sanatçılar tarafından üretilen eserleri buzdağının sadece görünen kısmı. Alice, bu kitapta, kendi de Asya kökenli Amerikalı bir engelli olarak hayatının izlenimci bir albümünü paylaşmak için benzersiz yeteneğini kullanıyor.

Matthew Perry – Friends, Lovers, and the Big Terrible Thing: A Memoir
(Flatiron Books)

“Güleceksiniz, ağlayacaksınız. Kendimden biliyorum.” Friends dizisinin Chandler Bing’i Matthew Perry; Friends, Lovers, and the Big Terrible Thing adlı kitap ile ebeveynleri arasında savrulan bir çocuk, ulusal düzeyde bir tenis yıldızı ve elbette gıpta edilen bir oyuncu kimliklerini bir bir üstünden söküyor. Şöhret, uyuşturucu bağımlılığı ve hayatını tehdit eden bir kazanın ardından iyileşmeye uzanan dallar, bu kez her biri gerçekleşen hayallerin dolduramadığı boşluk duygusunu sarıyor. Korkusuzca dürüst ve evet gürültülü bir şekilde komik.

André Aciman – Mısır’dan Çıkış
(Livera) 

2007’de yayımlanan olağanüstü şahanelikte Adınla Çağır Beni’yi, devamı niteliğindeki Bul Beni’yi ve hâlâ ara ara kalplerimizin derinliklerinden yeryüzüne sızan biricik hisleri çok özlemiştik ki André Aciman, göğsünün üstüne kondurduğu tazecik bir kitapla çıkageldi. Mısırdan Çıkış, bizi, birbirinden ilginç karakterlerle dolu ailesinin İstanbul’dan ayrıldıktan sonra bir dönem yaşadığı Mısır’a götürüyor. Kişisel tarihin yanı sıra dönemin politik ortamını da gözler önüne seren kitap, bir kez daha büyüme mefhumuna adanıyor.

Jennette McCurdy – I’m Glad My Mom Died
(Simon&Schuster) 

“Bazı zamanlarda annemin benden özür dilemiş ya da ilişkimizin düzelmiş olduğunu hayal ediyorum ama bu sadece bir hayal.” Nickelodeon’un iCarly’sinde ve serinin spin-off dizisi Sam ile Cat’te yer alan Jennette Mccurdy, yeni otobiyografi kitabıyla hep hayal ettiği yazarlık konumuna kavuşuyor. McCurdy’nin eski bir çocuk oyuncu olarak verdiği mücadele, annesinin “kalori kısıtlaması” dediği tüm hayatını ele geçiren rutinlerden yeme bozuklarına, kaygı, utanç ve kendinden tiksinme dolu yıllardan hayatının kontrolünü hepten yitirişine uzanıyor. I’m Glad My Mom Died, annesinin ölümü ile yazmayı, terapiyi ve yalnızlığı tekrar keşfeden bir kadının yenilenişi.

Ralph Macchio – Waxing On: The Karate Kid and Me
(Dutton)

80’lerde Karate Kid ile sinema dünyasında bir çocuk yıldıza evrilen, senelerce bu şöhretle ve Karate Kid imajını aşmakla boğuşan Ralph Macchio, 35 yıl sonra Cobra Kai dizisi ile yine Daniel LaRusso karakterine döndü. Bu cümle bile yaşantısını kendi ağzından dinlemek için heyecanlanmaya sebep. Nitekim kendisine bir otobiyografi yazması yönünde teklifler, Cobra Kai serüveninden çok daha önce başlamış. Waxing On: The Karate Kid and Me ile 80’lerden bugüne başından neler geçtiğini, başarısızlıkla sonuçlanan diğer film seçmelerini, Elisabeth Shue ile ilişkisinin detaylarını detaylı bir şekilde kaleme aldı Macchio.

Paul Newman – The Extraordinary Life of an Ordinary Man: A Memoir
(Knopf)

Akademi, Altın Küre, Cannes ve Emmy gibi ödül törenleri ve festivallerini tozunu attıran bir Amerikan ikonu ararsa gözler, Paul Newman’a çevrilir şüphesiz. 1986’da Newman ve yakın arkadaşı, senarist Stewart Stern’in projesi olarak başlayan bu sözlü tarih çalışması; Newman’ın ailesi ve Joanne Woodward, George Roy Hill, Elia Kazan gibi pek çok ismin oyuncunun hayatı hakkındaki konuşmalarını içeriyor. Her seferinde Newman, hikâyenin kendi tarafını aktarıyor. Binlerce sayfa transkript herrr şeyi kapsıyor: Travmatik çocukluğu, türlü güvensizlikleri, yıldızlığa yükselişi, ilk rakipleri (Marlon Brando ve James Dean), oğlu Scott’ın yası, arzuları…

Alan Rickman – Madly, Deeply: The Diaries of Alan Rickman
(Henry Holt and Co.)

Alan Rickman, Die Hard’daki olağanüstü rolünden, Harry Potter filmleri ile yetişmiş bir neslin çocukluğunu ele geçiren performansına; Galaxy Quest’ten, yönettiği son projesi A Little Chaos’a yeri doldurulamaz bir figür. Madly, Deeply kitabı, 1993’ten 2016’daki ölümüne kadar uzanan günlükler ile Rickman’ın zihnine ender bir davet. Fotoğraf eki, Emma Thompson’ın önsözü ve Rima Horton’un son sözünü içeren satırlar, olağanüstü ve sıradan, ruhani ve dünyevi, mükemmel ve kusurlu. Onları okumak, yakın bir arkadaşla sohbet etmek gibi, iyi ki var.