Barış Atay ve Funda Eryiğit ile bugün gösterime giren "Eksik" üzerine

Yaşanan sansür olayları nedeniyle “Ulusal Yarışma” bölümü iptal edilen 34. İstanbul Film Festivali’nde prömiyerini yapmaya hazırlanırken, yaşanan olaylar sonrasında geri çekilme kararı alan tüm yarışma filmlerinden biri olan Eksik bugün vizyona girdi. Yönetmeni Barış Atay ve başrol oyuncularından Funda Eryiğit, 1980 darbesinin etkilediği bir ailenin hikayesini konu alan filmin, ajitasyondan uzak bir yerde durduğunu ve bir propaganda filmi olmadığını söylüyor.

Röp Doğukan Güvercin

Film 1980 darbesinden yola çıksa da daha çok darbe sürecini yaşayan, bu süreç içinde parçalanan ve daha sonra geçmişe dair yaralarını sarmaya çalışan bir ailenin hikâyesini konu alıyor. Dolaylı ya da direkt olarak darbe dönemini anlatan filmlerden biraz olsun farklı kılıyor bu durum Eksik‘i. Genelden biraz olsun uzaklaşarak aile içindeki yaralara odaklanıyor film. Sizi meseleye böyle bir yerden bakmaya iten şey neydi?

Barış Atay: Sadece sinemada değil, genel olarak da darbenin yaşandığı döneme odaklandığımızı, darbeden etkilenen devrimci insanların ve ailelerinin, sonraki yıllarda neler yaşadığını çok fark edemediğimizi düşünüyorum. Temel sebep yaşadıklarının, hayatlarını ne derece etkilediğine olan merakım ve buna dikkat çekme isteğimdi.

Giderek muhafazakârlaştığımız bir dönemde filmin cesur bir bakış açısına sahip olduğunu söylemek mümkün. Hâlâ bıçak sırtı sayılabilecek böylesi konuyu beyazperdeye taşırken çekinceleriniz oldu mu?

Barış Atay: Sinemanın; belge niteliği taşıması gerektiğine inanan biri olarak özellikle konuşulmaması istenen konulara eğilinmesi gerektiğini düşünüyorum. O yüzden herhangi bir çekincem olmadı.

Bir oyuncu ya da yönetmen olarak filmin içinde durduğunuz yer size samimi geldi mi, o gerçekçi atmosfer tamamen içinize sinerek sağlanabildi mi?

Barış Atay: Her iki açıdan da mümkün olduğunca yalın ve doğal olmak gibi bir hedefim vardı. Ben hedeflediğime en yakın sonucu aldığıma inanıyorum ama yine de kararı seyirciye bırakmak lazım…

Funda Eryiğit: Filmin başta senaryosu itibariyle ajitasyona izin vermek istemeyen bir yerde durduğunu düşünüyorum. Benim için samimiyet bu noktada başlıyor. Benim oynadığım sahneler 80 döneminde geçiyor. Kendi adıma çevrenin, ilişkilerin ve sahnelerin atmosferinin gerçekçiliği adına iyi çalışıldığını düşünüyorum. Sonuç seyirciye de böyle yansır umarım.

“Neye inanmamız gerektiğini, nasıl düşünmemiz gerektiğini söyleyen yapıtlar objeleşmeye, bir ideolojinin ya da siyasi sistemin malzemesi haline gelmeye açık olurlar.”

İnsanların filmi bir sanat yapıtından ziyade siyasi obje olarak değerlendirmesi sizi üzer mi? Politik filmlerle ilgili böyle yaklaşımları nasıl değerlendiriyorsunuz?

Barış Atay: Hayır üzmez, sadece yanlış değerlendirildiğini düşünürüm ama bunu kendi filmim açısından söylüyorum. Bir film siyasi obje olması amacıyla da çekilmiş olabilir. Propaganda filmleri var buna örnek olarak ama Eksik bu türün dışında sayılır diye düşünüyorum.

Funda Eryiğit: Eksik’te hikayenin derdi bir dönemin siyasetinin yarattığı bir sancıdan doğuyor, dolayısıyla politik bir iddiası var bence. Sonbahar, Duvar, Açlık, Kanlı Pazar ve hatta Chaplin’in Modern Zamanlar’ı ya da şu an aklıma gelmeyen başka bir çok politik film örnekleri var. Bu filmleri bir siyasi obje olarak değerlendirebilir miyiz? Ya da propaganda yaptıklarını söyleyebilir miyiz? Bence hayır. Neye inanmamız gerektiğini, nasıl düşünmemiz gerektiğini söyleyen yapıtlar objeleşmeye, bir ideolojinin ya da siyasi sistemin malzemesi haline gelmeye açık olurlar. Eksik’in böyle bir film olduğunu düşünseydim oynamazdım.

Röportajın tamamı Bant Mag.’in Mayıs sayısında yayınlanacak.