Çin’in “tek çocuk politikası”nın saklanan tarihi: “One Child Nation”

Bu yıl Sundance Film Festivali’nde ilk gösterimini yapan ve ABD Belgesel bölümünde Jüri Ödel Özülü’nün sahibi olan One Child Nation’dan ilk fragman yayınlandı. One Child Nation’da aha önce Hooligan Sparrow ve I Am Another You belgesellerine imza atan Nanfu Wang, Çin’in “tek çocuk politikasının” yarattığı toplumsal trajediyi bütün yönleriyle ele alıyor.

1979’da Çin’de aşırı nüfus artışını kontrol altında tutabilmek amaçlı yürürlüğe giren “tek çocuk politikası”, yaşlı nüfusun artması ve iş gücü kaybının yaşanmasından dolayı 2015’te yürürlükten kaldırılmış ve iki çocuk sahibi olabilme izni çıkmıştı.

Yasa her ne kadar yürürlükten kaldırılsa da, bu sosyal deneyin toplumda açtığı yaralar hâlen taze. Birden fazla çocuk sahibi olan ailelerin çalışma kamplarına sürülmesi, zorla uygulanan kürtajlar, terk edilen yenidoğanlar gibi, yasanın sebep olduklarının saklanan travmasından iyileşmeye çalışan toplumda, Wang hem bu insanlık suçunu işleyenlerin hem de suçun kurbanlarının bu döneme dair anlattıklarıyla bir sözlü tarih çalışması yapıyor.

Wang, yaptığı ilk doğumdan da hareketle bu çarpıcı dönemi kendi deneyimlerini de göz önünde bulundurarak aktarıyor. Amerika’da vizyon tarihi 9 Ağustos 2019 olarak duyurulan One Child Nation, Çin’in tekil “çözümü” üzerinden global bir sorun olan nüfus problemiyle baş etmenin insancıl yollarını da düşündürüyor.

(Yazı: Merve Coşkun)