Haftalık gezegen ahvâli: 28 Nisan – 4 Mayıs 2014
Ukrayna’da doğuya operasyon başladı, Odessa’da Rusya yanlılarının olduğu bir sendika binasında çıkan yangında 38 kişi yandı, Rusya yanlıları Slavyansk’ta üç askerî helikopteri düşürdü, Kharkiv’de belediye başkanı vurularak öldürüldü. Rusya’nın Kırım’ı ilhak etmesinden bu yana Ukrayna’nın ekonomik kaybı 80 milyar doları geçti. Mısır’da dokuz dakika süren duruşmada aralarında Müslüman Kardeşler Teşkilatı Rehberlik Konseyi Başkanı’nın da olduğu darbe karşıtı 683 kişi hakkında idam kararı verildi. Nijerya’da Abuja’da iki hafta önce saldırıya uğrayan otobüs garında yine bombalar patladı. Orta Afrika Cumhuriyeti’ndeki iç savaşta başkent Bangui’den 1,300 Müslüman tahliye edildi. 3 Haziran’da seçimlere hazırlanan Suriye’de Halep’te varil bombaları patladı, Şam’da bir okul havan topuyla vuruldu. Seçimlerden hemen önce bir mitinge yapılan bombalı saldırının 50 kişiyi öldürdüğü Irak’ta sandığa katılım oranı yüzde 60 oldu. Güney Asya’da Brunei’de şeriat hükümleri ceza kanunu olarak benimsendi. Afganistan’da Badahşan’da yağışların yol açtığı heyelanda 300 aileden 2 bin 100 kişi toprak altında kalıp yok oldu. Güney Kore’de cumhurbaşkanı 200’den fazla kişinin öldüğü feribot kazası için özür diledi, başkent Seul’de iki metro treninin çarpışmasında 172 kişi yaralandı. 8 Mart’ta kaybolan Malezya Havayolları 370 sefer sayılı uçakla ilgili El kaide bağlantılı 11 kişi tutuklandı.
Dünya’da yaklaşık yüz ülkede 1 Mayıs kutlandı. İstanbul’da 270 kişi gözaltına alındı, valilik 19’u polis 90 kişinin yaralandığını, İstanbul Tabip Odası binlerce kişinin polis copu, plastik mermi, tazyikli su, biber gazı ve fişeği yediğini, en az dört kafa travması, bir kulak kesiği, bir kol kırığı, 15-20 gaz kapsülüyle yaralanma, gaz yüzünden yüzlerce klinik başvurusu ve bir göz kaybına yol açabilecek göz yaralanması olduğunu açıkladı. Şırnak’ta oynanan bir futbol maçında kavga çıkınca polis olaya gaz bombaları ve TOMA’yla müdahale etti. Freedom House’un basın özgürlüğü raporunda 15 yıldır “kısmen özgür” kategorisinde olan Türkiye 142’inci sıraya düşerek “özgür olmayan ülkeler” kategorisine girdi. Birleşmiş Milletler’in Türkiye’de yaptığı bir araştırmada 18-25 yaş arasında gençlerin yüzde 40’ının bebeğin geliştiği organın adını, yüzde 25’inin üreme organının ismini, yüzde 10’unun HIV/AIDS’in ne olduğunu bilmediği anlaşıldı. Bursa’da selfie çekmek gözetleme kulesine çıkan iki genç aşağı düştü, biri öldü. Meclis Çevre Alt Komisyonu, Hayvan Hakları Yasa Tasarısı’nda yapılan değişiklikte hayvanların evde beslenmesi için eğitim sertifikası şartı koydu.
Suudi Arabistan’da Ortadoğu Solunum Sendromu olarak bilinen MERS enfeksiyonu sayısı 371’e yükseldi, nisan ayındaki artış oranı yüzde 89 oldu, ABD’de ilk MERS vakası teşhis edildi. Basel Üniversitesi’nden bilim insanları Mısır’da Luksor kenti yakınlarındaki Krallar Vadisi’nde 50’den fazla prens ve prenses mumyası buldu. ABD’de 19 yaşındaki bir kadını öldürdüğü için yeni bir ilaç karışımıyla idam edilen 38 yaşındaki mahkûmun ölmesi 43 dakika sürdü, bir porno sitesi izlenen her 100 video için bir ağaç dikme kampanyası başlattı. Filipinler’de internette kadınları kullanarak soyunmaya teşvik ettikleri erkekleri kameraya çekip uluslararası şantaj yapan bir çeteye yapılan baskında 58 kişi gözaltına alındı. İngiltere’de aşk ve beyin fonksiyonlarının incelendiği bilimsel bir çalışmada aşk hâlinde romantizmin süresi 937.5 gün olarak hesaplandı. ABD’deki Wisconsin Madison Üniversitesi’nden bilim insanları 11 yıl süren araştırmalarında bekârların evlilerden çok daha az stresli ve mutlu olduğunu ortaya çıkardı. Cornell Üniversitesi’nden araştırmacılar tavuğu kemikli yiyen çocukların daha agresif olduğunu buldu. Fizikçi Stephen Hawking, yapay zekânın kontrolden çıkması hâlinde insan ırkının son başarısı olacağını söyledi. Aktör Bob Hoskins 71 yaşında öldü.
Doruk Yurdesin
Foto: Londra, İngiltere. Dev bir kedi posterinin önündeki gözetleme kamerası. Oli Scarff -Getty Images