Kaos GL’den sözlü tarih çalışması: “Patikalar: Resmi Tarihe Çentik”
Patikalar: Resmi Tarihe Çentik, Kaos GL Derneği’nin 2018 yılından beri yürüttüğü sözlü tarih çalışmasının bir ürünü.
Kitap; “Evvel Zaman İçinde”, “Karşılaşmalar” ve “Çoğalmalar” gibi bölümlerle LGBTİ+ hak savunucularının hayat hikâyelerine odaklanan pasajlardan oluşuyor. Patikalar: Resmi Tarihe Çentik’le 90’lar ve 2000’lerin başında Kaos GL ve Lambdaistanbul’la yolları kesişen 17 kişinin anılarına, tanıklıklarına şahit olacağız.
Kitabı yayına hazırlayan Yıldız Tar, “Devam eden sözlü tarih çalışmamızda bir durak olarak görebileceğiniz bu kitabı okumaya, istediğiniz sayfadan başlayabilirsiniz. Her bir pasajda size seslenecek, sesine ortak olabileceğiniz bir hikâye ile karşılaşacaksınız,” diyor.
Kitaptaki kişisel hikâyeler, Kaos GL dergisinin yola çıkışı, Lambdaistanbul’un kuruluşu, 1993 yılındaki İstanbul Onur Yürüyüşü denemesi, ODTÜ’de LEGATO’nun kuruluşu, Kaos GL ve Lambdaistanbul’un kültür merkezleri, Ülker Sokak, 90’larda gece hayatı, Sappho’nun Kızları, Lambdaistanbul’un Açık Radyo’daki programı, BaharAnkara ve Güztanbul buluşmaları, 1 Mayıs 2001’de Kaos GL’nin sokağa çıkması, 2003 yılındaki Lezbiyen ve Geylerin Sorunları ve Toplumsal Barış İçin Çözüm Arayışları Sempozyumu, 2003 İstanbul Onur Yürüyüşü, Lambdaistanbul Danışma Hattı’nın kurulması, dernekleşme süreçleri ve derneklere açılan kapatma davaları, Pembe Hayat’ın kurulması, Kadın Kadına Öykü Yarışması ve 2006 yılında Bursa’daki linç girişimi ile kesişerek, belleğe kişilerin tanıklıkları üzerinden ışık tutuyor.
Patikalar: Resmi Tarihe Çentik, toplumsal hafızadaki dayatılmış ezberleri bozmanın, klasik tarih anlayışından sıyrılıp gündelik hayata, kişisel deneyimlere, mücadelelere, görmezden gelinen dönemeçlere kulak vererek resmî tarih yazımına çentik atmanın mümkünlüğü adına ortaya çıkmış bir çalışma. Şair ve yazar Karin Karakaşlı’nın düzelti ve son okumasını yaptığı kitabın önsözünden bir bölüm şöyle:
“Resmî anlatıları sadece devletler oluşturmaz. Tıpkı faşizme de sadece makro politikada rastlanmadığı gibi. Hatta ne kadar alıntılasak o kadar yetmeyecek olan Ingeborg Bachmann’ın dediği gibidir: ‘Faşizm, atılan ilk bombalarla başlamaz, her gazetede üzerine bir şeyler yazılabilecek olan terörle başlamaz. Faşizm, insanlar arasındaki ilişkilerde başlar, iki insan arasındaki ilişkide başlar.’ Hâl böyle olunca, toplum hafızasındaki ezber söylemleri yıkmak için biricik insan hikâyelerine, çatlaktan sızan hakikate bakmak gerekir. Patikalar: Resmi Tarihe Çentik kitabının yaptığı tam da bu işte.”
Dernek, sözlü tarih çalışmasını sürdürmeye, genişletmeye ve yeni içerikler, yayınlar üretmeye devam edecek.
Derneğin sözlü tarih çalışmasının bir diğer ürünü olan Renkli Ekran video serisi ise Kaos GL’nin YouTube kanalında devam ediyor.
Yazı: Mine Metin
