Aylardan ağustos, yerlerden Bodrum, sahnede bale
Yazı: Eylül Ege
Türkiye’nin ilk ve tek bale festivali, bu yıl 21. edisyonuyla 3 – 22 Ağustos’ta Bodrum’da. Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü tarafından, İş Bankası ana sponsorluğunda düzenlenen Uluslararası Bodrum Bale Festivali; dünyanın farklı köşelerinden dansçılar, koreograflar ve bale topluluklarınca hazırlanmış altı temsili Bodrum Kalesi Kuzey Hendeği’ndeki sahneye taşıyacak. Programdan detaylar şöyle:
Festival 3-4 Ağustos’ta, klasik balenin en özel örneklerinden biri olan Pyotr Ilyich Tchaikovsky eseri Kuğu Gölü ile başlayacak. Koreografisini M. Petipa ve L.Ivanov’dan sonra A. Volkan Ersoy ve G. Armağan Davran’ın üstlendiği iki perdelik performansta İzmir Devlet Opera ve Balesi’ne, Kuğu Gölü’nün 1877’de ilk kez sahnelendiği Bolşoy Tiyatrosu’nun bugünkü baş dansçılarından Denis Rodkin ve Eleonora Sevenard eşlik edecek. Büyücü Rothbart’ın gündüz kuğu, gece insan bedeninde yaşamaya mahkum ettiği Odette ve onu bir göl ziyareti esnasında gören Prens Siegfried’in büyük aşkı… 21. doğum günü onuruna düzenlenen baloda, evlenmek üzere bir eş seçmesi şart koşulunca Prens; kendisi bir baron, kızı Odile’i de Odette kılığına sokan büyücü Rothbart tarafından kandırılınca, vuslat biraz gecikiyor. Moskova’da gerçekleşen prömiyerinin ardından kısa sürede repertuvardan kaldırılan eserin başarısızlığından kendini sorumlu tutan Tchaikovsky’nin 12 sene boyunca bir başka bale parçası bestelemediğini biliyor muydunuz? Bu uzun arayı art arda ürettiği Uyuyan Güzel ve Fındıkkıran sonlandırmış. Kuğu Gölü’nün klasikleşmesi ise bestecinin ölümünden sonraya rastlıyor.
7-8 Ağustos’ta Bodrum Kalesi, Samsun Devlet Opera ve Balesi’ni konuk edecek. Topluluk; koreografi ve librettosu Carlos Vilan, müzik düzenlemesi Tulio Gagliardo Varas imzası taşıyan Carmen’i sahneye koyacak. Fransız besteci Georges Bizet’nin prömiyerini 1875’te, Paris’teki Opera Komik’te yapan bu klasikleşmiş eserinin hikâyesi, Fransız yazar Prosper Mérimée’nin aynı adlı kısa romanından alınmış. İspanya’nın Sevilla kentindeki bir tütün fabrikasında işçi olarak çalışan, tabiatı ateşli genç kadın Carmen, onunla birlikte olabilmek için nişanlısını bırakıp askerlikten kaçan onbaşı Don José ve Carmen’in sonradan gönlünü kaptırdığı boğa güreşçisi Escamillo arasındaki kural tanımaz aşk üçgenini anlatıyor. Gidişat yine benzer seyrediyor aslında. Başlangıçta ahlak yıkıcı olarak itham edilmiş Carmen; Bizet ise ilk temsilden üç ay sonra hayatını kaybetmiş, eserinin operada ulaşılması güç bir ilgiye mazhar olduğunu görememiş.
Programdaki üçüncü temsil, 11-12 Ağustos’ta Mersin Opera ve Balesi tarafından sahnelenecek Muhteşem Gatsby. Koreografi ve libretto A. Volkan Ersoy ile G. Armağan Davran’a ait. F. Scott Fitzgerald’ın 1920’lerin Caz Çağı’nı tasvir eden başyapıtını, George Gershwin’in caz altyapılı besteleri ve balenin zarif adımlarıyla birleştiren performans; zengin muhiti Long Island’daki villasında partiler verip gösterişli bir hayat süren yakışıklı genç Jay Gatsby ve saplantılı biçimde âşık olduğu Daisy Buchanan’ın dünyasına davet ediyor seyirciyi. O ışıltılı hayatın arkası, yalnızlık ve hayal kırıklığı ne yazık ki.
21. Uluslararası Bodrum Bale Festivali kapsamında 15 Ağustos’ta; müziği Mercan Dede, koreografisi Beyhan Murphy’nin ellerinden çıkmış Güldestan, İstanbul Devlet Opera ve Balesi performansıyla 25. yaşını kutlayacak. Bir müzik ve dans prodüksiyonu sözleriyle tarif edilse de bu iki disiplinin yanı sıra tiyatro, edebiyat, fotoğraf ve sema unsurlarına da yer veren eser, tasavvufi ve elektronik tınıları örerek, Osmanlı’dan günümüze İstanbul’un yolculuğunu sahneye taşıyacak. İçeride Evliya Çelebi ve Orhan Pamuk’tan kimi metinler de var.
Festivale 21. yılında, ilk defa Brezilya’dan bir topluluk konuk olacak. 17-18 Ağustos’ta klasik müzikten Latin ezgilerine, tangodan bale adımlarına uzanan geniş bir repertuvarla, Ballet Latino Tango gösterisiyle sahnede olacak Basileu França Topluluğu; Simone Malta’nın sanat yönetmenliğinde, dünyaca ünlü koregraflar Binho Pacheco ve Ricardo Amarante’nin eserlerini sunacak.
Devlet Opera ve Balesi’nin yerleşik sahnelerinde her temsili kapalı gişe sahnelenen Zorba balesi, bu kez Ankara topluluğunun performansıyla 21-22 Ağustos’ta Bodrum Kalesi’ne misafir olacak. Yunan besteci Mikis Theodorakis’in, Yunan yazar Nikos Kazancakis imzalı aynı adlı kült romanından uyarladığı eserin koreografi ve librettosu Lorca Massine’ye ait. Hayatından kaçmak isterken yolu küçük bir Yunan kasabasına düşen ABD’li John; burada tanıştığı ve destek aldığı, hiçbir şey ummayıp hiçbir şeyden korkmayarak özgürlüğünü ilan etmiş Alexis Zorba ve John’un parçası olmak istediği bu kültüre ait Marina adlı aşkı etrafında gelişen hikâye, büyük bir dans tutkusu da barındırıyor.