8 Ekim’de Bant Mag. Mekân’da açılan Mevsimler – Fasıl III sergisinde son dönem işlerinden bir seçkiyi göreceğimiz Mert Tugen ile profesyonelleşme süreci, “göz” takıntısı ve sergide yer verdiği işleri üzerine konuştuk.
Çizimlerini Bant Mag. sayfalarından da bir hayli iyi tanıdığınız illüstratör Mert Tugen, aksak orantılı karakterleriyle kağıtta uzadıkça uzayan, gözü çektiği kadar bakanın içini ısıtan masalsı bir stilde çalışıyor. Desen ve motiflerle derinleşen baskı tadındaki portreleri doğal ve kasıtlı çizgiler ortaya koyarken, kitap ve dergiler için yaptığı illüstrasyon çalışmaları, animasyon ve gifleri de insanlık halini sade ve cana yakın bir dilde paylaşıyor. Bant Mag. Mekân’da 8 Ekim’de açılacak Mevsimler – Fasıl III sergisinde Ali Omar ile beraber yer alacak sanatçıyla profesyonelleşme sürecini, çok gözlü figürlerini ve sergide yer alacak çalışmalarını konuştuk.
Seni çizime, resim yapmaya ilk çeken neydi? Güzel sanatlar lisesine başladığından bu yana, işler profesyonelleştikçe bakış açın nasıl değişti?
Ben de kendini bildi bileli çizenlerdenim aslında. İlkokulda, ortaokulda bilinçsizce defter, kitap kenarlarını dolduruyordum sürekli resimlerle. Bunun üzerine düşünmem de ortaokuldaki resim öğretmenimin beni keşfetmesiyle ve güzel sanatlar lisesinin varlığından haberdar olmamla başladı. Lisede de beni birçok kişiden ayıran kısım, ders dışında da sürekli bir şeyler karalıyor oluşumdu. İnternet sayesinde çok fazla sanatçı görüp etkilenme sürecim oldu ki bu çok uzun bir süreç aslında. O zamanlar yaptığım şeylerle sadece eğleniyor ve gelişmeye çalışıyordum. İşler ciddiye bindiğinde ve işin içine maddi dertler de eklendiğinde, yaptığım iş benim hem sahip olduğum en değerli şey, hem de yeni problemlere açılan bir kapı oldu. Çünkü profesyonelleşirken bir yandan mümkün olduğunca özgür olmaya çalışırken, diğer yandan bu işten para kazanmaya çalışınca bazı kalıplara sıkışıp kalıyormuş gibi hissediyorum. Bundan rahatsız oluyor ve elimden geldiğince bunu kırmaya çalışıyorum.
Çalışmalarının çoğu karakter odaklı ve yalnızca yanı başlarındaki detayları, biraz desen tadında kapsıyor. Ama bu sadelikte bile insan halini içtenlikle yansıtıyor. Resmettiklerini, çalışmalarında yakalamaya çalıştıklarını sen nasıl tarif ediyorsun?
Aslında figürler ve onların etrafındaki detaylar, genelde benim hayatımın bir noktasından çıkıyor ve benim hayatım da birçoğumuzun hayatının aynısı neredeyse. Yine de ben işlerimde öyle büyük şeylerden bahsetmiyorum. Belli bir noktadan yola çıkıyor ve kendimi akışına bırakıyorum. Sonuç bambaşka olabiliyor.
İllüstrasyonlarındaki karakterlerin, yüzlerin orantıları hep biraz aykırı. Bu stile nasıl ulaştın? Bir de nereden geliyor o fazladan gözler?
İllüstrasyon yaparken beni en çok çeken kısım bu aslında. Figürlerle oynamayı, hikâyeye oradan başlamayı çok seviyorum ve bu uzun zamandır böyle. Lisede yaptığım çizimlere baktığımda, o zamanlardan bunun kıpırtılarının başladığı belli oluyor. Kendi içlerinde bir tutarlılık olsa da bozmaya çalıştığım portreler, zamanla şekillenmeye de devam ediyor.
Fazladan gözlere vereceğim cevap herkesi hayal kırıklığına uğratacak belki ama aslında hiçbir anlamı yok benim için. Sadece estetik açıdan çok hoş buluyorum ve şu sıralar takıntı haline gelmiş bile olabilir. Üzerine afili hikâyeler yazabilirim belki, ama gerek yok. İşlere bakan insanlar yeterince güzel hikâyeler çıkartıyorlar zaten. Belki artık ben de bu “fazladan göz” sevdasını çok uzatmasam iyi olur.
Daha önce yaptığın röportajlarda animasyon için biraz sabırsız olduğundan, illüstrasyonun hızını tercih ettiğinden bahsetmiştin. Peki bize yaptığın gif çalışmalarını biraz anlatabilir misin? İkisinin arasında tatlı bir denge bulmuş oldun mu?
Gif üretmek, animasyon yapmak isteyip enerji bulamadığım ve illüstrasyondan sıkıldığım zamanlarda ilaç gibi geliyor. Bence muhteşem bir denge hareketli illüstrasyon.
Bize yaratma sürecinden, kullandığın malzemelerden biraz bahsedebilir misin? Belirli bir iş üzerinde çalışmadığın zaman bu ne şekilde değişiyor?
Genelde ufak bir görsel oluyor kafamda. Onu eskize dökmeye ve bunu birkaç defa denemeye başlayınca hikâye şekilleniyor, bazen bambaşka yerlere gidiyor.
Bütün bunlar olurken suluboya kesinlikle yanımda olur. Çoğunlukla kağıt üzerine çalışıyorum zaten. Suluboya ya da guaşlar, akrilikler ve rapidolar eşlik eder. Arada tuval ya da ahşap üzerine bir şeyler denerim. O zaman da akrilikle, marker ve posca kalemlerle çalışırım.
“DUYGUSAL YOĞUNLUK YAŞADIĞIM ZAMANLAR KENDİMİ İŞİN BAŞINA ATMAYA ÇALIŞIYORUM. HEM O DÜŞÜNCELERDEN SIYRILMAK, HEM DE DAHA SAMİMİ İŞLER ORTAYA ÇIKARABİLMEK İÇİN…”
İdeal olarak çocuk kitaplarında okuyucunun hayal gücüne, özgürlüğüne biraz yer bırakmak lazım. Bunu çizerken nasıl yakalıyorsun? Çocuklar için çizerken nelere dikkat ediyorsun?
Aslında çocuk kitaplarında resmedilen sayfalar dışındaki bütün kısımların okuyucunun emrinde olduğunu düşünüyorum. Biz sadece çocuğun gözünde, çizimlerle kabataslak bir harita oluşturuyoruz ve bu haritanın bütün boşlularını dolduracak olan çocuklar oluyor diye düşünüyorum.
Genelde karşılaştığım bir soru bu, daha önce de benzer cevapları vermiştim. Çocuk kitaplarına çizerken dikkat etmeye çalıştığım temel bir nokta var, o da klişelerden, sıkıcı çizgilerden uzak durmaya çalışmak. Bazen farkında olmadan bunun dışında şeyler çizerken de yakalıyorum kendimi, ama en çok düşündüğüm kısım bu.
Sana ilham kaynağı olan, seni karalama bile olsa iş başına oturmaya iten şeyler neler? Bu aralar takip ettiğin sanatçılar kimler?
Son zamanlarda, duygusal yoğunluk yaşadığım zamanlar kendimi işin başına atmaya çalışıyorum. Hem o düşüncelerden sıyrılmak, hem de daha samimi işler ortaya çıkarabilmek için. Bunu yaparken de bir nevi meditasyon yapıyormuşum gibi hissediyorum.
Düzinelerce isim var esasında söyleyebileceğim, ama ilk aklıma gelenler; Maria Herreros, Ricardo Cavolo, Os Gemeos, Eleanor Davis ve Luis Safa.
Özellikle portre çalışırken nereden başlıyorsun? Aklında yakalamak istediğin bir ifade oluyor mu?
İfadeyi hiç düşünmüyorum aslında, o yüzden genelde ifadeler donuk kalıyor hep. Kafamda bir prototip oluyor genelde ve yüzün dış hatlarını belli ederek başlıyorum. Sonrası çok eğlenceli… Önce burun, sonra gözler, sonra yine gözler.
En sona da eskizde belirlediğim detayları, dövme yapar gibi karakterin yüzüne işliyorum.
Mevsimler sergisinde göreceğimiz çalışmalarından biraz bahsedebilir misin?
İşlerin hepsini kapsayacak bir kelime bulabilsem onu kullanacağım, ama farklı hikâyeleri olan işler olduğu için biraz açıklamam gerekecek.
Bir yanda hayvanlarla ya da motiflerle bezeli portreler var. Kendimi tamamen çizginin akışına bıraktığım ve düşünmekten uzaklaşıp doğaçlama takıldığım işler bunlar.
Diğer tarafta da endişelerden, hüzünden, aşk acılarından boynu bükük ve sıkışmış figürler var. Küçük hayatlarımızın, küçük kaygıları diyelim.
