Haftalık gezegen ahvâli: 14-20 Nisan 2014
Ukrayna’nın doğusunda Slovyansk’ta hükümet binalarını işgal eden silahlı bir grup Rusya’dan asker göndermesini istedi, askerle işgalciler çatıştı, Donetsk’te bir başka silahlı grup hükümet binasını ele geçirdi. Rusya Başkanı Putin, Ukrayna’nın iç savaşın eşiğinde olduğunu, Ukrayna’ya asker gönderme “hakkını” kullanmak zorunda kalmamayı umduğunu açıkladı, Moldova’da 1990’dan beri tek taraflı bağımsızlık ilan eden Transdinyester bölgesi, bağımsızlığın tanınması için Rusya’ya resmî başvuru yaptı. Ukrayna, Rusya ve Avrupa Birliği, Cenevre’deki toplantıda Ukrayna’daki tansiyonun düşürülmesi kararı aldı. Ukrayna’da Başkan ve Başbakan ülkede Rusça dili haklarının genişletileceği sözü verdi. Rusya parlamentosunun alt kanadı Duma’da düzenlediği basın toplantısında bir kadın gazetecinin Ukrayna ile ilgili sorusuna sinirlenen aşırı sağcı lider Jirinovski, korumalarına gazeteciye saldırıp küfretmeleri, öpmeleri ve sert biçimde taciz etmeleri emri verdi. Almanya’da tecavüz kurbanı kadınların açtıkları davalarda sanıkların sadece yüzde 8’inin cezalandırıldığı hesaplandı. Malta Parlamentosu eşcinsellere evlenme ve evlat edinme hakkı verilmesini kabul etti. Hindistan Anayasa Mahkemesi, cinsiyet değiştirenlerin doğum belgesi, kimlik, pasaport ve ehliyetlerdeki cinsiyet hanesine “transseksüel” yazılabilmesine, tüm kamusal haklardan üçüncü cins olarak herkesle aynı şekilde yararlanabilmesine karar verdi; Yeni Delhi Eyaleti’nde ağrı şikâyetiyle hastaneye başvuran bir 63 yaşındaki bir adamın bağırsaklarından 45 bin lira değerinde 12 tane küçük altın çıktı.
MİT’in görevlerini savcıların yetki kapsamı dışına alan; belgeleri ve mensupların kimliklerini yayınlayanlara hapis cezası öngören; banka ve kamu kuruluşları hariç bütün bilgi, belge ve arşiv, veri tabanı ve bilgi işlem merkezlerini teşkilatın kullanımına açan; her vatandaşı MİT’e karşı sorumlu kılan yasa TBMM’de kabul edildi. Başbakan Erdoğan özel hayatının yasadışı dinlemelerle ihlal edildiği ve bu ihlallerle ilgili mahkeme kararlarının uygulanmadığı gerekçesiyle AYM’ye başvuruda bulunup devletten 50 bin lira tazminat istedi. İzmir’de bilim insanlarının fareler üzerinde 2 yıl boyunca yaptığı eletromanyetik alan deneyinden kablosuz internete maruz kalan çocuklarda büyüme hormonu bozukluğu ve erken ergenlik meydana geldiği sonucu çıktı. Türkiye’nin ilk ateizm derneği kuruldu, 9 Şubat’ta yayına başlayan Karşı gazetesi son kez yayınlandı, Çanakkale’de bir askerî birlikte tanktan yapılan eğitim atışında 17 asker yaralandı, Şırnak’ta 1994’te 38 köylünün hava saldırısıyla öldürülmesi dosyası kapandı. BM, Kuzey Kore’deki çalışma kamplarında 80 bin ila 120 bin arasında siyasi tutuklu bulunduğunu açıkladı. Güney Kore’de, çoğu öğrenci 476 kişiyi taşıyan feribotun batması sonucu 36 ceset çıkartıldı, 266 kişi kayboldu, öğrencilerin ait olduğu okulun müdür yardımcısı kendini astı. Nijerya’da bir liseye baskın yapan Boko Haram militanları 85 kız öğrenciyi kaçırdı, başkent Abuja’da bir otobüs garına koyulan bomba 71 kişiyi yok etti. BM’nin Güney Sudan’da sivillerin sığındığı kampına yapılan silahlı saldırıda 58 kişi öldürüldü. 16 kişinin çığ altında kaldığı kaza, Everest tırmanışları tarihinin en çok ölümlü kazası oldu.
Dünya Sağlık Örgütü, Gine’de Ebola’dan ölenlerin sayısının 122’ye yükseldiğini açıkladı. ABD’de Portland’da bir adam şehrin içme suyu deposuna işerken kameralara yakalanınca 144 bin ton suyun boşaltılmasına karar verildi; yakalanan adam suya değil, yanındaki duvara işediğini söyledi. California’da uyuşturucu bulundurmaktan mahkemeye çıkan bir adam duruşmasına yetişebilmek için araba çalınca tutuklandı. İrlanda’da arkadaşlarının şaka olsun diye yumurtalıklarını sıktığı 17 yaşındaki bir çocuk kalp krizi geçirip komaya girdi. İngiltere’de bir mahkeme, bir babanın 9 ve 13 yaşındaki çocuklarına tamamı büyük harflerden oluşan mailler atmasını, çocuklar kendilerine bağırılıyor zannettikleri için yasakladı. Twitter’ın kayıtlı 974 milyon kullanıcısının yüzde 44’ünün hiç tweet atmadığı hesaplandı. Ohio’da 70 yıldır evli olan bir kadın ve bir erkek doğal sebeplerden birer gün arayla 91 ve 92 yaşında, Meksika’da Yüzyıllık Yalnızlık ve daha birçok kitabın Nobel ödüllü yazarı Gabriel Garcia Marquez 87 yaşında, 1966’da cinayet suçlamasıyla tutuklanıp 19 yıl sonra suçsuz olduğu anlaşılarak serbest bırakılan boksözr Rubin “Hurricane” Carter 76 yaşında öldü. Kanadalı bilim insanları insanların bilişsel becerilerinin 24 yaşında en üst düzeye ulaştığını, beynin ondan sonraki gerilemeyi kurnazlaşarak telafi ettiğini buldu. 8 Mart’ta Çin’in güneyinde kaybolan Malezya Havayolları 370 sefer sayılı uçağı bulunamadı, Kepler teleskopuyla çalışan NASA astronomları 490 ışık yılı uzaklıktaki Cygnus takımyıldızında özellikleri Dünya’ya çok benzeyen bir gezegenle karşılaştı.
Doruk Yurdesin
Foto: Kabil, Afganistan. Bir çocuk şehre tepeden bakan bir tepede futbol antrenmanı yapıyor. Wakil Kohsar – AFP / Getty Images
