Polis şiddetini eleştiren sinemacılar İran rejimince tutuklanıyor

Son kurmaca uzun metrajı Sheytan vojud nadarad / There Is No Evil (2020) ile Altın Ayı kazanan; filmleriyle Berlin, Cannes, Hong Kong, Tribeca, Rotterdam gibi birçok prestijli festivale konuk olmuş yönetmen Mohammad Rasoulof, İran otoriter rejimini eleştirdiği muhalif paylaşımları nedeniyle çalışma arkadaşı Mostafa Al-Ahmad ile birlikte tutuklandı. Çok geçmeden, İran Yeni Dalgası’nın öncü isimlerinden Jafar Panahi‘nin de gözaltına alındığı ortaya çıktı. Panahi, gelişmeleri takip etmek amacıyla Tahran’daki Evin Cezaevi’ni ve soruşturmayı yürüten savcının ofisini ziyaret etmişti.

İran’ın güneybatısında yer alan Huzistan eyaletine bağlı Abadan kentinde, en az 41 kişinin hayatını kaybetmesine yol açan 10 katlı iş merkezinin çökmesi, mayıs ayında hükümet karşıtı protestolara sebep olmuş ve polisler bu protestolara silahla ateş açarak karşılık vermişti. Polisin ateşli silah ve orantısız güç kullanmayı acilen bırakması gerektiğine dair çağrıların sosyal medyaya taşınması sonrası, paylaşımlarıyla sesini yükselten iki sinemacının ve süreci takip eden Jafar Panahi’nin tutuklandığı ortaya çıktı.

İlk karar sonrası İran sinema endüstrisinden 70’e yakın kişi, Rasoulof ile Al-Ahmad’in ifade özgürlüğünü savunan bir metin imzaladılar. Metinde “Yetkilileri temel insan haklarına ve sivil özgürlüklere olan saygısızlıklarından ve kararlı, bağımsız İranlı sinemacılara uygulanan ısrarlı baskı ve zaptetme girişimlerinden dolayı şiddetle kınamaya devam ederken; meslektaşlarımızın derhal ve koşulsuz olarak serbest bırakılmasını talep ediyoruz. Tutuklu sanatçıların serbest bırakılması için dünyanın her yerindeki sanatçılardan destek bekliyoruz.” cümleleri geçiyor. Jafar Panahi’nin tutuklanmasının ardından Cannes ve Berlin gibi başat film festivallerinden kararı kınayan açıklamalar geldi.

Mohammad Rasoulof’un filmografisinde Bé omid é didar / Goodbye (2011), Dast-neveshtehaa nemisoosand / Manuscripts Don’t Burn (2013), Lerd / A Man of Integrity (2017) gibi ödüllü yapımlar bulunuyor. İran sinemasının en önemli figürlerinden Jafar Panahi’nin kariyerinde ise Se rokh / 3 Faces (2018), Altın Ayı ödüllü Taxi (2015), Afsaid / Offside (2006), Dayereh / The Circle (2000) gibi çeşitli duraklar var.