Queer sanatçı Derek Jarman’ın “Prospect Cottage” projesi emin ellerde

70’ler ve 80’lerin queer sanat âleminin adeta amiral gemisi olarak görülen Britanyalı queer yönetmen, senarist ve aktivist Derek Jarman’ın hayatının son dönemlerini geçirdiği ve aynı zamanda sanatçının son projesi de olan evi Prospect Cottage, eşi benzeri görülmemiş bir bağışla koruma altına alındı. 22 Ocak’ta başlatılan kampanyaya Britanyalı sanat çevrelerinin yanı sıra uluslararası boyutlarda da pek çok destek geldi ve on haftanın sonunda toplamda 3,6 milyon sterlini bulan rekor bağış toplanmış oldu. Bu sayının, Birleşik Krallıkta şu âna kadar toplanan en büyük bağış tutarı olduğu söyleniyor. 

Sanatçının bir nevi kültürel mirası olarak görülen Prospect Cottege, içerisinde sanatçıya ait özenle hazırlanmış geniş bir sanat koleksiyonunu, eşyalarını ve sanatçının ölmeden önce yazdığı metinleri barındırıyor ve bu anlamda sanatçının son projesi olarak adlandırılıyor. Jarman, 80’ler Britanya’sının anti-gey propagandalarına ve ayrımcılığına rağmen eşcinsel olarak açılan nadir ünlülerden biriydi. Israrla sürdürdüğü queer aktivizmini sanatsal üretimine de taşımaktan çekinmemişti. 

Kariyerinin başlarında deneysel kısa filmler çeken yönetmen, ilk uzun metraj filmi Sebastiane’i 1976 yılında çekmişti. Homo-erotik bir evrende Latince diyaloglar dinlediğimiz Sebastiane, aziz ve bir şehit olan Saint Sebastian’ın hikâyesinin queer bir yorumuydu. Bundan yaklaşık bir sene sonra yönetmenden bu kez Birleşik Krallık’ta çekilen ilk punk filmi sayılan Jubilee geldi. Adam and the Ants, Wayne County & the Electric Chairs ve Toyah Willcox gibi dönemin parlayan punk grupları ve figürlerini anlattığı Jubilee, Derek Jarman’ın baş yapıtı kabul edilir.  

1994’te ölümünden yaklaşık sekiz sene önce hayranlarıyla HIV pozitif statüsünü paylaştıktan sonra Jarman, Prospect Cottege / Kent’e taşınmıştı. AIDS’e dikkat çekmek adına pek çok kampanyaya liderlik etmiş, hatta çektiği son filmi -ve bir tür vasiyetnamesi sayılan- Blue’da dönemindeki AIDS’e dair önyargıları eleştirmişti. 

Jarman’ın hayranlarından İngiliz grup Chumbawamba, yönetmenin anısına “Song for Derek Jarman”ı yazmıştı. Sex Gang Children grubunun kurucusu ve vokalisti Andi Sex Gang ise Jarman’ın Last of England filminden esinlenerek yönetmenin anısına, aynı adı verdiği bir albüm hazırlayıp albümdeki parçaların hepsine yönetmenin filmlerinin adını vermişti. 

Sanatçının son dönemlerini geçirdiği ve bir döneme tanıklık eden siyah duvarlı sarı pencereli evin koruma altına alınmış olması hem sanatseverlere hem de Jarman’ın hayranlarına verilebilecek en güzel hediyelerden biri olsa gerek. 

Yazı: Işıl Saykan