Tallinn’de yeni bir toplum kurma hayali: “Yeni Dünya”

SALT’ın Perşembe Sineması “EVDE” programıyla bu hafta Yeni Dünya filmiyle, Estonya’nın başkenti Tallinn’deyiz. 1 Ekim saat 19.00 itibariyle çevrimiçi erişime açılacak film, üç gün boyunca saltonline.org üzerinden izlenebilecek. Kasım sonuna kadar sürecek programdaki 10 filme yalnızca Türkiye’den erişilebileceğini de hatırlatalım. 

Yeni Dünya, Tallinn’de, kendi mahallelerini özgür iradeleri doğrultusunda kendi kurallarıyla şekillendirmek isteyen New World Society adlı aktivist grubun hikâyesini aktarıyor. Filmin merkezinde arabaların yerini bisikletlerin aldığı, insanların sanat ve kültürel diyalog etrafında bir araya geldiği yeni bir toplum inşa etmek isteyen Erko var. Kendi gibi düşünen başka insanlarla bir araya gelerek sivil itaatsizlik eylemleri düzenlemeye başlıyor. Eylemleriyle zaman içinde ses getiren grubun Tallinn’de bir toplum merkezi kurmak için fon desteği almasıyla birlikte yeni bir sürece giriliyor. Erko, sonu gelmeyen kâğıt işleri, izinler ve bütçe yetersizliği gibi konularla uğraşmanın hayalindeki “yeni dünyayla” pek de bağdaşmadığını anlıyor. 

Yeni Dünya, belgeselci Jaan Tootsen’in ilk yönetmenlik denemesi. Bu filmi yapmak için grubu beş yıl boyunca takip etmiş. Belgeselinin Estonya özelinde bir hikâye anlatma amacı taşımadığının altını çiziyor; daha ziyade yerel yönetimde söz sahibi olarak yaşadıkları çevreyi değiştirmeyi hedefleyen bir grup gencin eylemlerini ve hayatlarını farklı katmanlarıyla sunmanın, izleyiciye ilham vermenin peşinden gidiyor. Hatta bir arkadaşından ödünç aldığı ifadeyle bunun bir aktivizm filmi değil, “aşk filmi” olduğunu söylüyor. Nitekim sosyal temelli konuları ele alırken yalnızca aktivizme odaklanmak onun için yeterli değil. 

Jaan Tootsen’in takip ettiği kişilerin hayatları beş yıl süresince hâliyle birçok değişimden geçmiş. Grup üyeleri arasındaki ilişkilere de yoğunlaşan film, “liderin” davranışları üzerinden izleyiciye yer yer etik sorular da sorduruyor. Mahallelerinin araç trafiğine kapatılması talebiyle yola çıkan genç idealistlerin zamanla karşısında durdukları güç ve otoritelerden kabul görmesinin hareketin içinde yarattığı çalkantılar da Yeni Dünya’daki anlatının tam merkezinde. 

Yeni Dünya, 2011 yılında Estonya Sinema Yazarları Derneği’nden En İyi Film ödülüne layık görüldü. Jaan Tootsen’in bu sene izleyici karşısına çıkan son belgesel filmi Fred Jüssi. The Beauty of Being, doğayla iç içe ve yavaşlığa övgü niteliğinde bir yaşam süren filozof Fred Jüssi’nin hikâyesini aydınlatıyor.