Documentarist İstanbul Belgesel Günleri 10 Haziran’da, “Yaprak döker bir yanımız, bir yanımız bahar bahçe.” sloganıyla, 16. defa izleyiciyle buluşmaya hazırlanıyor. 15 Haziran’a kadar devam edecek olan festival, Baltık Şiirsel Belgesel Ekolü’nü odağına alıyor. 

Bu yazının devamı, kaçırılmaması gereken birçok yapım barındıran festival programından ne seçeceğine karar veremeyenlere 10 öneri sunuyor. Seçkide yer alan Kim Mihri, Bu Ben Değilim ve Suriyeli Kozmonot’un yönetmenleriyle yaptığımız röportajlar da film isimlerine tek tıkla okunabilir.

Festival filmlerine bu sene Müze Gazhane, Fransız Kültür Merkezi, Aynalı Geçit Metrohan ve Caddebostan Kültür Merkezi’nde ulaşmak mümkün. Türkiye yapımı belgesellerin, yan etkinliklerin ve Müze Gazhane gösterimlerinin ücretsiz olduğunu belirtelim. Gösterimlere katılmak ve ücretsiz etkinliklere yer ayırmak için çevrimiçi olarak ya da etkinlik mekânlarının gişelerinden bilet satın alabilirsiniz. 

Festivalin detaylı programını Documentarist’in web sitesinden bulabilir, etkinliklerden haberdar olmak isterseniz sosyal medya hesaplarını takip edebilirsiniz.

Muz Ağaçlarının Sessizliği / The Silence of the Banana Trees 

Uluslararası Panorama kategorisinde karşımıza çıkan film, 70’li yaşlarındaki Mihály Fekete ile kızı Réka’nın öyküsüne odaklanıyor. Yönetmen Eneos Carka kopuk ailevi ilişkileri merkezine alırken; tatil slaytları, çizimler, mektuplar ve videolardan yararlanıyor. Filmi 12 Haziran saat 17.00’de Aynalı Geçit etkinlik mekânında veya 14 Haziran saat 18.00’de Fransız Kültür Merkezi’nde izlemek mümkün.

Barış İçin Kadın Sesi

Özel Gösterimler kapsamında izleyebileceğimiz Barış İçin Kadın Sesi filmleri beş yapımdan oluşuyor. Savaş, barış, Kürt meselesi, kadın bakışı konularını işlemek üzere bir araya gelen ekibin işleri, 11 Haziran saat 15.00’te, Aynalı Geçit etkinlik mekânında görülebilecek. Kısaca filmlerden bahsetmek gerekirse:

Barışa adanmış bir ömür: Aysel Tuğluk

HDP Eş Genel Başkan Yardımcısı’yken tutuklanan Aysel Tuğluk, cezaevinde olduğu süreçte demans hastalığına yakalanmış, sağlık raporuna rağmen tutsaklığı devam etmişti. Türkiye’den ve dünyanın çeşitli yerlerinden kadınlar Aysel Tuğluk’un serbest bırakılması ve sağlıklı yaşam hakkına kavuşması için mücadele etmişti. Ekim 2022’de tahliye edilen Tuğluk’un hikâyesini Eren Keskin, Sırrı Süreyya Önder, Reyhan Yalçındağ, Ahmet Türk gibi isimlerden; Güliz Sağlam yönetmenliğinde dinliyoruz.

Rosa: Haklarımız ve hayatlarımız için

2018’de Diyarbakır’da kurulan Rosa Kadın Derneği, kadına karşı her türlü şiddete karşı durmak için çalışmalar yürütüyor. Yönetmen Güliz Sağlam aracılığıyla bu mücadelede yer alan kadınların hikâyesiyle buluşuyoruz.

Hakikat, İnat, Cesaret: Eren Keskin

İnsan Hakları Derneği Eş Genel Başkanı Eren Keskin’in insan hakları mücadelesi üzerine Ayşegül Doğan ile yaptığı ve Nesrin Ölmez’in çektiği söyleşi, Türkiye siyasi tarihinin de kısa bir özetini sunuyor. Gösterim sonrası Eren Keskin’in hayatını daha yakından incelemek isteyenler için bir de kitap önerisi bırakalım: Bircan Değirmenci’nin yazdığı Eren Keskin: Keskin Bir Hayat.

Kezî

Fatma Çelik yönetmenliğinde izlediğimiz bu kısa belgesel ile kendi imkânlarıyla okuma yazma öğrenen ve Jin TV’de bir programı da bulunan Fatma Taşlı Tunç’un hayat mücadelesine, yazdığı şiirler aracılığıyla tanıklık ediyoruz. 

Kadın, Yaşam, Adalet

Bu video belgeselle Diyarbakır Barosu Kadın Hakları Merkezi’ndeki kadın avukatların hikâyesini dinlerken, kadın mücadelesini adalet başlığı altında inceleme şansı yakalıyoruz. Yönetmen koltuğunda ve kurgu masasında Ekin Çalışır oturuyor.

…Ve Çorba Vaktinde Hazır / …Ja Supp on Valmis õigel Ajal 

Baltık Şiirsel Belgesel Ekolü ile tanışmaya gelmişken, bu kategoriden film önermeden olmaz. Valeria Anderson’un 1983 tarihli Estonya yapımı …Ja Supp on Valmis õigel Ajal; Klementi Dikiş İşletmesi’nde çalışan ve yaptıkları işten fazlasıyla memnuniyet duyan bir grup işçiyi -gündelik hayatları, endişeleri ve sevinçleri üzerinden- portreliyor. Duygular üzerine çıkacağınız bu yolculuk için 12 Haziran saat 18.00’de Fransız Kültür Merkezi’nde veya 14 Haziran saat 17.00’de Aynalı Geçit etkinlik mekânında yerinizi alabilirsiniz.

Görebildiğin Kadar / Al wat je ziet

Yedi yaşında bir çocukken İran’dan ayrılan yönetmen Niki Padidar’ın kendi derdiyle yüzleştiği Al wat je ziet ile topluma uyum sağlama süreçlerini göçmenlerden dinliyoruz. Bir Aradalık bölümünde izleyeceğimiz filmde yönetmen kamerayı, süreci konuşmak üzere üç göçmene çeviriyor. Film 10 Haziran saat 17.00’de Caddebostan Kültür Merkezi’nde ve 13 Haziran saat 16.00’da Fransız Kültür Merkezi’nde gösterimde.

Ulysses Çevirmek / Wergerandina Ulyssesê

Yine Bir Aradalık bölümünde izleyebileceğimiz bu Hollanda – Türkiye ortak yapımı filmin yönetmen koltuğunu Aylin Kuryel ile Fırat Yücel paylaşıyor. Kürtçeye hâkimiyeti dillere destan olan Kawa Demir’in sınırlarını zorlayarak James Joyce’un Ulysses’ini Kürtçeye çevirme süreci konu alınıyor. Film, 11 Haziran saat 19.00’da Metrohan’da ve 12 Haziran saat 19.00’da Caddebostan Kültür Merkezi’nde izleyiciyle buluşuyor.

Aşk, Ateş ve Anarşi Günleri: Türk Sinemateki ve Onat Kutlar

Geçtiğimiz aylarda 42. İstanbul Film Festivali kapsamında prömiyerini yapan belgesel, 1960’lı yıllara götürüyor izleyiciyi. Kurulduğu dönem oldukça ilgi gören, Türkiye’de sanat sinemasının gelişiminde büyük katkı payı olan Türk Sinematek Derneği’nin öyküsünü Önder Esmer rejisiyle izliyoruz. Sinematek ile Yeşilçam çatışmasının derinine inen filmin gösterimi, 12 Haziran 19.00’da Aynalı Geçit etkinlik mekânında gerçekleşecek.

Boşlukta

Festivalin üç farklı yönetmenin üç filmine yer veren, geleneksel 3×3 bölümünde Somnur Vardar’dan Boşlukta, İstanbul Berlin’de ve Yolun Başında belgeselleri de yer alıyor. Bu seneki SİYAD Ödülleri’nde ve İstanbul Film Festivali’nde En İyi Belgesel ödüllerini alan Boşlukta, atanamamış bir öğretmen ile kuzeninin hikâyesini konu alıyor. Başka yol bulamayınca inşaatta duvarcılık yapan iki gençle beraber, işçi koğuşlarındaki yaşamlara tanık oluyoruz. Gösterimler, 10 Haziran Cumartesi 19.00’da Metrohan ve 14 Haziran 19.00’da Caddebostan Kültür Merkezi’nde.

Erivan Radyosunun Sesi Nerede? / Denge Radyoya Rewanê li ku ye?

Yönetmenliğini Mustafa Orman’ın yaptığı, Türkiye Panorama bölümünde izleyeceğimiz bu filmde bir radyonun etrafında toplanıyoruz: Erivan Radyosu. Kürt kültüründe kendine bir yer açmayı başarabilmiş radyonun sesini umuda olan katkısıyla, dayanışma duygusuyla, kavuşmaları ve anılarıyla dinliyoruz. Kamera önünde Erivan Radyosu dinleyerek büyümüş bir kuşak var. Bu sese kulak vermek isteyenler için 10 Haziran 17.00’de, Aynalı Geçit etkinlik mekânı kapılarını açıyor.

REC

Geçtiğimiz yıl Stoppani belgeseli ile tanıştığımız yönetmen Rezan Mir Uğurlu, Türkiye Panoraması bölümünde yer alan REC’le koyun sürülerinin arasına karışmak üzere bir köy yolculuğuna çıkıyor bu kez. Soru şu: “Çekim ekibi kameranın başından kısa bir süreliğine ayrılırsa ne olur?” Yanıtı, 11 Haziran 19.00’da Aynalı Geçit etkinlik mekânındaki gösterimde alacağız.

Hatay: 17-24 Nisan 2023

Son olarak çok da uzak olmayan bir tarihe, Nisan ayına gidiyoruz. Ekümenopolis: Ucu Olmayan Şehir’den tanıdığımız İmre Azem’in 17- 24 Nisan’da Hatay’da yaptığı görüşmeler çerçevesinde, deprem sonrası yasa tanık oluyoruz. Tüm katmanlarıyla yaralanmış bir şehir üzerinden, anlamak ve unutmamak üzerine… Belgesel, 10 Haziran Cumartesi saat 16.00 Müze Gazhane ve 15 Haziran saat 19.00 Metrohan gösterimlerinde izlenebilir.