En köklü festivallerde bile işleyen sansür mekanizmalarının nasıl da sektöre gölge düşürebildiğine şahit olduğumuz, bir yandan da gösterilen dayanışma ruhuyla umutları diri tutmaya çabaladığımız bir yıldı yerli sinema için.

2023’te Türkiye’de festival yolculuğuna başlamış, geniş gösterimini gerçekleştirmiş veya prömiyerini yapmış yerli filmler üzerinden yaptığımız değerlendirmede; radarımıza giren yedi tanesi (alfabetik sırayla) aşağıdalar. 60. Antalya Altın Portakal Film Festivali’nin iptali sonrası Türkiye prömiyerleri ertelenmiş yapımları, bahsi geçen kriterler nedeniyle değerlendirmeye alamadığımızı ekleyelim.

---

Aniden
(Yön: Melisa Önel)

Uzun süredir Hamburg’da yaşayan Reyhan, eşiyle birlikte bir süreliğine İstanbul’a gelir ve dönüşlerine kısa bir zaman kala koku alamadığını fark eder. Ciddi bir sağlık sorununa işaret edebilecek bulguları reddeden ve bu andan itibaren doktorla irtibatını da kesen Reyhan, İstanbul’da kalmaya karar verip geçmişinin peşine düşer. Duyuların hafızayla ilişkisi üzerine bir çırpıda içine çeken bir hikaye anlatan yapım, hem sinematografi hem oyunculuklar hem su gibi akan diyaloglarla güçlü hislere vesile.  Deniz Dursun

---

Kavur
(Yön: Fırat Özeler)

Şiirsel ve şahsına münhasır sinemasıyla Anayurt Oteli’nden Kırık Bir Aşk Hikâyesi’ne Türkiye sinemasına nice başyapıtlar kazandırmış Ömer Kavur; bir sinemasal üretimin yaratıcısı değil, öznesi olarak karşımıza çıkıyor bu defa. Yönetmeni Fırat Özeler’in sözleriyle, “bir Kavur filmi gibi olma gayesiyle çekilmiş” bu Kavur belgeseli; kurmaca ve belgeselin, hayaller ve gerçekliğin iç içe geçtiği anlatım diliyle öne çıkıyor. Ezgi Oğraş

Özeler ile Kavur üzerine sohbetimiz burada.

---

Kör Noktada
(Yön: Ayşe Polat)

Ötekiler ve Mirasçı’nın ardından üçlemeyi tamamlayan gerilim. Almanya’dan gelen belgesel ekibinin, oğlu kayıplara karışmış Hatice annenin hikâyesini işlerken bir yandan da anısını canlı tutmak için sürdürdüğü ritüele tanık olmalarıyla başlarına gelen olayları takip ediyor. İlhamını Cumartesi Anneleri’nden alan; didaktik ve yargılayıcı bir şekilde yönetmenlik yapmamaya büyük önem veren ve yorumu izleyicisine bırakan Polat, 42. İstanbul Film Festivali’nde Altın Lale Ödülü’ne uzandı. Burcu Teker

---

Kuru Otlar Üstüne
(Yön: Nuri Bilge Ceylan)

Nuri Bilge Ceylan sinemasının gücünün nelerden köklendiğini, beyazperdede insanın doğasını ve davranış özelliklerini bir tartışma alanına çevirebilmenin önemini ve edebiyatla kurduğu yakın bağın nelere muktedir olduğunu ortaya tüm çıplaklığıyla döken bir olgunluk dönemi eseri. İnsanın sevilme arzusunun, yeni ve taze olanın saçtığı enerjiye duyduğu açlığın, sınırsız ve sonsuz bencilliğinin çeşitli durumlar üzerinden geldiği noktaları öyle dürüst ve dolaysız bir yerden tartışmaya açıyor ki izleyici koltuğunda bu kışkırtma karşısında soğukkanlılığı korumak güçleşiyor. Melikşah Altuntaş

---

Sanki Her Şey Biraz Felaket
(Yön: Umut Subaşı)

İstanbul’da yaşayan, benzer kuşaktan dört genç; Türkiye gerçekliğinin yarattığı atmosferde boğuştukları sorunlarla kendi yöntemleriyle başa çıkmaya çalışıyor. Belirsizliklerle barışık ve çelişkilere alışık olanların, acınası bir hâle gülmekten gizli bir haz alanların, parçalı anlatılara ilgi duyanların seveceği Sanki Her Şey Biraz Felaket; dünya prömiyerini Rotterdam Film Festivali’nde yaptıktan sonra Türkiye yolculuğuna devam ettiği İstanbul, Adana ve Ayvalık festivallerinden ödülle ayrıldı. Deniz Dursun

Yönetmen Umut Subaşı’yla sohbetimiz de burada.

---

Ulysses Çevirmek
(Yön: Aylin Kuryel ve Fırat Yücel)

James Joyce’un Ulysses’i İstanbul-Diyarbakır-Mardin-Amsterdam arasında geçen 10 yıllık bir sürecin sonunda Kawa Nemir tarafından Kürtçeye çevrilmiş; kitap, 21 Mart 2023’te Avesta Yayınları baskısıyla yayımlanmıştı. Kawa Nemir’in bu yolculuğunu kayda alan Aylin Kuryel ve Fırat Yücel, belgeselin yedi ayrı bölümünde farklı anlatım biçimleri benimseyerek; Nemir’in serüveni üzerinden, günümüzde yankıları devam eden kâğıt krizini de işliyor. Esra Ece Kuleci

Aylin Kuryel ve Fırat Yücel ile belgesele dair sohbetimiz burada.

---

Unutma Biçimleri
(Yön: Burak Çevik)

Çevik, ayrılmalarından 14 yıl sonra Nesrin ve Erdem çiftini filmine çağırarak onlardan ilişkilerini, ayrılıklarını yeniden değerlendirmelerini istemiş. Aslında tam olarak neden ayrıldıklarını hatırlamıyor ikisi de. Film bir yandan bu çiftin hatırladıklarıyla unuttukları arasındaki boşlukları diyaloglarla verirken, antik harabelerden terk edilmiş veya henüz inşa edilmemiş mekânlara uzanan birtakım kişisel görüntüleri aktarıyor. İstanbul Modern’deki Türkiye prömiyerinin ardından 14 yıl boyunca müzede saklı bekleyecek Unutma Biçimleri; belleğin geçmişi kurgulayıcı rolü üzerine sinemasal bir deneme gibi… Müge Turan

Filmin başrol oyuncuları Nesrin Uçarlar ve Erdem Şenocak ile sohbetimiz de burada. 

---

Değerlendirme: Asena Büyük, Aybüke Sanuç, Aylin Güngör, Aysu Uzer, Banu Üsküdarlı, Barbaros Altuğ, Berk Çakmakçı, Beyza Yıldırım, Biçem Kaya, Burcu Teker, Cem Kayıran, Cemre Öztürk, Deniz Bankal, Deniz Dursun, Deniz Kuzuoğlu, Elif Öz, Elif Yılmaz, Ekin Sanaç, Esin Çalışkan, Eylül Ege, Ezgi Oğraş, Hatice Melike Gürer, Hikmet Demirkol, Güven Yalın, İlayda Güler, J. Hakan Dedeoğlu, Kiraz Mısırlıoğlu, Mehmet Ekinci, Melikşah Altuntaş, Melis Tire, Meltem Demiraran, Merdan Çaba Geçer, Murat Can Kabagöz, Müge Turan, Olcay Özer, Sadi Güran, Sesim Gökmen, Seray Soylu, Sezen Sayınalp, Şevval Öztemur, Tuana Özcan, Tuğçe Özdenoğlu, Tuvana Adalı, Utkan Çınar, Yağmur Ruken Kahraman, Yiğit Atılgan, Zelal Buldan, Zeynep Naz Günsal, Zeynep Saçar.