Nene H ya da pasaportunda yazan adıyla Beste Aydın’ı geçtiğimiz temmuzda yayımladığı ilk albümü Ali علي’den epey zaman önceden beri, Soundcloud’un çok daha aktif kullanıldığı günlerden bu yana takip ediyorum. Avrupa’nın techno başkenti Berlin’i merkez alarak birçok farklı kentte tam manasıyla partinin en sıkısını, en derinini yaşatmakla meşgul kendisi. Ali علي’yi, yayımladığını duyduğum ilk an kulaklığa verdim ve birkaç gün etkisinden çıkamadım. 

Albümde techno mesaisinin yoğun etkileri olsa da bu çok daha çeşitli bir elektronik müzik serüveni. Synth melodilerinin ve atmosferik gürültülerin kaynaştığı, techno ile ambient arasında ip cambazlığı yapan bir albüm Ali علي. Başa sarıp sarıp döndürdüm, bazı şarkılara özel ilgi alaka gösterdim ve sonunda onunla röportaj yapmaya karar verdim. Önce menajerine ulaştım, o beni röportaj konusuyla ilgilenen bir başkasına yönlendirecekken bir anda bizzat kendisinden gelen “Nene burada” başlıklı oldukça samimi bir mesaj ile şenlendi posta kutum. Vakit kaybetmeden sözleştik. Dünya ve ülke sorunlarının ciddi manada önbellek yediği bir pazartesi öğleninde o Berlin’de ben İstanbul’da hem albümü hem diğer projelerini konuştuk. Konu ister istemez yabancı olmak, yabancı hissetmek gibi birtakım başlıklara da geldi.

Selam, şu an neredesin ve neler yapıyorsun?

Dün Kosova’dan geri döndüm. Pazartesi günleri turne sonrası toparlanmak zor oluyor açıkçası. Yolculuk etmek de daha sıkıntılı eskiye kıyasla, korona sebebiyle kısıtlamalar, prosedürler yoruyor. Gerçi o kadar evde oturduk ki çok şikayetçi de değilim aslında. 

Nasıl gidiyor performanslar peki? Hiç albümden bir şeyler çaldığın oluyor mu? 

Şu an performanslar güzel gidiyor, çalarken epey keyif alıyorum. Albümü pek dans müziği bakış açısıyla kurgulamadığım için çalmıyorum ama birkaç tanesini daha deneysel sularda dolanan bir internet yayını için çaldım. Essen’da Ruhr müzesinde kaydedildi bu performans, drone kameralarla kayıtlar alındı.

Seni bir techno DJ’i olarak tanıdı insanlar. Şimdi techno ve ambient gibi uçlara dokunan, atmosfer yaratmakta epey usta bir albümle karşımızdasın. Albümü epey döndürdüm ve bir veda albümü olduğunu da biliyorum, ama senden dinlemek istiyorum çok yorum yapmadan, anlatsana “Ali”yi biraz.

14 yıldır Almanya’dayım ve senede sadece bir iki kez Türkiye’ye geliyordum. Ancak 3 sene önce babamı kaybettiğim süreçte çok daha sık bir şekilde Türkiye’de bulunmam gerekti. Babam kalp krizi geçirdi ve üç ay komada kaldı. Vefatı ve sonrasındaki süreçte ailemle birlikteydim. Sadece performanslar için Almanya’ya geliyordum. O süreçte yaşadıklarım, tüm o hissiyatlar bu albüme sirayet etti. Bu albümdeki müziğin dili, kullandığım materyallerden hissiyata kadar o dönemde olanlardan besleniyor. 

Albümde elektronik müziğin farklı janrları arasında dolanan bir çeşitlilik var. Fakat bu çeşitliliğe rağmen bir ortak dil tutturmuşsun ve neredeyse pürüzsüz denebilecek bir doku birliği oluşmuş parçalar arasında. Bu nasıl oldu? 

Bu biraz zor oldu aslında. Bazı parçalar çok başka yerlere gitmişti ve onları kesip biçerek farklı farklı versiyonlar oluşturdum. Sound’da bir bütünlük yaratmaya çalıştım, bu şekilde bir bağlantı kurmaya gayret ettim. Synthler, noise’lar, vokal gibi farklı elementler üzerinden bağlantılar kurdum. “Rau”da mesela sözleri önce yazmıştım, o şarkının en az 5 tane farklı versiyonu var. Farklı versiyonların elimde olması da bütünlüğü kurarken işime yaradı.

Albümün açılış parçası “Lament”ta babana onun da anlayacağı bir dilde veda etme çabası var sanki değil mi? O şarkıda açık bir Karadeniz kıyısı hissi var. Ailenizin kökeniyle bir ilişkisi var mı bunun? 

Babam Azeri, annem Karadenizli, Trabzonlu. O parça aslında annemin acısıyla ilgili. Annem ve babam çok yakın arkadaşlardı. Birbirlerini çok severlerdi, en yakın arkadaşlardı. Bizim için de ağırdı ama annem için çok daha farklıydı acısı. O sonuçta 35 yılını beraber geçirmiş, ben gittim ve evde büyümedim, ama onlar hep birlikteydi. 3 yıl geçmesine rağmen ağırlığını hâlâ taşıdığını biliyorum. 

“Partilemeyi sadece hedonizm olarak görmeyen, bu ortamı kendileri için güvenli ve kendilerini ifade edebilecekleri bir alan olarak gören insanlar var. Ben de buna hizmet etmeye çalışıyorum açıkçası.”

Bu sadece bir veda albümü değil. Başka şeyler de barındırıyor. Mesela sınıf kininin gizli başrol üstlendiği “Rau” var, o nasıl çıktı ortaya? O sözler ve o müzik nasıl bir araya geldi? 

Türkiye’de ailemin durumu ile buradaki insanların arasında çok büyük bir fark var. Ben sınıfsal olarak çok rahat bir aileden gelmiyorum, burada bazen o insanların arasında olmak bile bana bir yabancılaşma hissi veriyor. Bir apartman dairesinden gelmişsin ama karşında ayağındaki ayakkabı 700 euro olan çocuklar var. Onların benim nereden ve nasıl geldiğimi gerçekten anladıklarını da sanmıyorum, hatta bazen benim orada olmam da garip bir konsept gibi geliyor bana. 

Müziğine hem sosyal hem duygusal anlamlar, sorumluluklar yüklemek senin için önemli diye anlıyorum. Üretim herkes için bu anlama gelmiyor. Bunun sendeki sebebi üzerine düşündün mü hiç? 

İçimden geliyor! Burada “gurbetçi” bir noktadan konuşmak istemem ama bizde duygusal olarak birçok şeye anlam yükleme hâli var sanırım. Diğer taraftan ben partilemeye ilk başladığımda da hiçbir zaman hedonist bir yerden yaklaşmadım bu konuya. Daha çok kendimi aradığım ve kendimi bulduğum yer oldu. Beni parti yaparken ilgilendiren şeyler farklıydı ve benimle aynı şekilde hisseden çok fazla insan olduğunu düşünüyorum. Sadece hedonizm olarak görmeyen, bu ortamı kendileri için güvenli ve kendilerini ifade edebilecekleri bir alan olarak gören insanlar var. Ben de buna hizmet etmeye çalışıyorum açıkçası. Çünkü dürüst bir şeyler yapmak istiyorum. Kendimden bir şeyler çıksın ve karakterimden bir parça olsun sunduğum şeyde. Fakat hep öyle olmak zorunda da değil, bir sürü techno parçası da yaptım, sadece stile odaklandığım da oldu, buna da karşı değilim yani. 

Seni araştırırken fark ettim klasik müzikle de ciddi bir ilişkin olduğunu. Stuttgart’ta eğitim almışsın. Epey “beyaz” bir ortam değil mi? Artık sıkı bir partici olmanı sağlayan, iplerini koparman konusunda seni motive eden şeylerden biri o sıkıcı ve kuralcı insanlar olabilir mi?

Stuttgart’a gittiğimde 20 yaşındaydım ve açıkçası şu an 20 yaşında olan insanlar gibi bazı konulara karşı uyanık da değildim. Gençler kendilerini ve dünyayı daha çabuk tanıyorlar artık, ırkçılık nedir vesaire bunları çok iyi biliyorlar. Ben 20 yaşındayken böyle şeyleri bilmeden geldim, algı kapasitemin çok uzağındaydı böyle şeyler. Ben farklıyım ve aynı olmaya çalışmam lazım sanıyordum, bunun için çabalıyordum. Buna rağmen tabii ki kabul edilmiyorsun. Ortadoğu’dan gelen bir insan klasik müzik çalıyor ve bu onlar için sadece “şaşırtıcı” olabilir, daha ötesi yok. Bu Fazıl Say için bile böyle oldu, ne zaman ki Türk müziği yapmaya başladı o zaman “inanılmaz bir piyanist” oldu. Açıkçası ben de elektronik müzik işinin başında girdiğim, tırnak içinde “oryantalist” yoldan bu sebeple çıktım, o şekilde kabullenilmek istemedim. Hem olmak istemediğim ortamlarda olmaya başlamıştım hem de sana karşı duyulan his, yaptığın işe saygı değil, “aa ne kadar değişik” yaklaşımı oluyor. Bunu istemedim. Öncelikle müzisyen olarak kendimi ispat etmek istiyorum daha Batılı bir sound ile, belki sonra geri dönerim o yollara. 

Eğitiminin artıları oluyordur, eminim, bu tahmin edilebilir bir şey. Fakat eksileri de oluyordur muhakkak; seni sınırlayan, baskılayan ve hatta belki mükemmeliyetçi olma baskısı getiren durumlar. Bu konuda neler söylersin?  

İlk başta çok oluyordu, şimdi biraz daha azalmış olabilir. Başta hâlâ klasik müzik metotlarıyla bakıyordum olaya ama elektronik müzik aslında farklı bir şekilde işliyor, zamanla alıştım tabii o şekilde bakabilmeye. Ben hâlâ aynı ineğim, okulda nasıl disiplinliysem hâlâ aynı disiplin devam ediyor. Bir yandan güzel aslında, çok fazla iş sığdırıyorum sonuçta, fakat bir yandan da olayın rastlantısallığı, kendiliğinden oluşu kayboluyor. Benim için çalışma alanı, çalışma süreçleri bunlar hep kuralları olan şeyler. 

Geçen yıl CTM’de ilk temsilini yapan Chela’dan bahsedelim mi? Açıkçası bu performansı görmediğim için pek bir şey bilmiyorum içeriğe dair. Neden bir Gürcü koroyla çalıştın, bu ekiple nasıl tanıştın? Kendi müziğinin hangi ögeleriyle paralel bir yolda yürüttün ya da kesiştirdin? 

Gürcü koro müziği dünyanın bilinen en eski polifonik koro müziklerinden bir tanesi. Karadeniz müziğine de benziyor, ancak polifonik bir sistem, yani klasik müziğe yakın, daha tonal bir yapısı var. Fakat aynı zamanda modal bir sisteme de sahip. Yani hem bize hem Batı’ya yakın tarafları var. İlk dinlediğimde ben salya-sümük-gözyaşı oldum direkt. 2017’de onlarla çalmak için bir proje geliştirdim, ancak onları getirecek maddi kaynağım yoktu. 10 kişiyi buraya getirmek, uçak biletleri, konaklama vesaire boyumu aşıyordu. CTM destekleyeceğini söylediğinde hızlandı proje. Daha çok modalite ve harmoni üzerine çalıştığım kompozisyonlar yazdım koro ile birlikte olacağı için, ancak ritmik olarak da zengin tabii.

Geleneksel bir erkek koro ekibi, tamamı erkek müzisyenlerden oluşan bir koro yani, nasıldı iletişim? Çalışmak zor olmadı mı?

Karadenizli 10 tane adam geliyor ve Berghain’da çalıyorsun. Ortam bu! Acayip bir geceydi, çok güzel bir kültürel kaynaşma oldu bence. Bunlar çok Ortodoks dindar insanlar, Berghain ise biliyorsun çok fazla farklı kültürden insanın, particilerin, queerlerin olduğu renkli bir yer. Sahne arkasında bunların kafaları karıştı tabii biraz. Lyra Pramuk falan geziyordu arka tarafta, biraz şok oldular. Fakat bir miktar içtikten sonra aşağıda çok iyi partilediler, bir gay performans sanatçısı vardı, onunla epey dans ettiler. Latekslere bayıldılar, çok güzel bunlar dediler. Önyargı sadece bize dönük bir şey değil, onu gördük o gün canlı olarak, aslında onlar da bu önyargıyı hak etmiyorlar. Bu iki dünyanın bir arada olabileceğini yaşayarak gördük.

Chela yayımlanacak mı? Ve son olarak bundan sonra neler yapmayı düşünüyorsun?

Chela gelecek sene yayımlanacak. Plak şirketinin programıyla alakalı süreçleri bekliyoruz. Kayıtlar yapıldı bitti, parçalar hazır. Bir de canlı performans seti hazırlıyorum, analog ekipmanlarla çalacağım. Şimdiye kadar hiç yayımlamadığım parçalardan oluşacak bir set olacak bu, onun için de heyecanlıyım.

  1. Peter Kennard 50 yıldır fotoğraf bozuyor ve liderlerin tadını kaçırıyor

    Fotomontajlarıyla 50 küsur yıldır hem müzelerde hem eylemlerde olan meşhur sanatçı Peter Kennard’ın hâlâ üretmesi önemli olabilir. Ama kendini genç kuşağın yanında konumlandırması çok daha önemli. BM iklim zirvesi COP26 ile eş zamanlı göstereceği yeni enstalasyonuna hazırlanırken Kennard’la çevrimiçi ortamda karşılıklı bir çay içtik.

  2. 6 derece uzak teorisinden ilhamla 8 fotoğraf sanatçısı

    Cansu Yıldıran, Cemre Yeşil Gönenli, Devin Yalkın, Aino Väänänen, Civan Özkanoğlu, Ekaterina Solovieva, Ege Kanar ve Cemil Batur Gökçeer, görsel hikâyeleştirme diyarlarından bildiriyor.

  3. Deviantart’ın altın günlerinden hipertüketici algoritmalar devrine

    Meme’lere sadece mizah aracı olarak değil minik dijital bilgi paketçikleri olarak bakabilir miyiz? Şitposting sadece bir trollük yöntemi değil de neredeyse Dadaist bir post-internet tepkisi olabilir mi? Sanatçı Bora Akıncıtürk’le Mehmet Ekinci, internete özgü kültürel formlar ve akımlar üzerine bir muhabbete oturdu.

  4. Canlı müzik geri dönerken ekolojik kriz ve COVID bize neler söylüyor?

    Devasa miktarda karbon salımıyla küresel ısınmaya çanak tutan müzik sektörünü yeni normalimiz çerçevesinde nasıl iyileştirebiliriz? Venüler, festivaller ve turneler kapsamında “canlı” müziğin sürdürülebilir dönüşümü için yapılabileceklere bakıyoruz.

  5. Playlistlere yeniden kulak vermek ve dinlemeyi geri kazanmak

    Reklamcılık ve pazarlama stratejilerinin dışında kalan, dinleyicisini ve elbette sanatçıları pasifize etmeyen kataloglama/listeleme yöntemleri bulma hayali çok mu naif?

  6. Hissettirdikleri ve öğrettikleriyle The Velvet Underground

    Yeni Todd Haynes belgeseli sağ olsun, 2021 sonbaharına The Velvet Underground nostaljisi hâkim... Bugünlerde yeni albümlerini yayımlamış üç müzisyenden, grubun kendileri için ne ifade ettiğini kelimelere dökmelerini istedik. İşte Vanishing Twin, Anika ve Shannon Lay’den The Velvet Underground mektupları.

  7. Aklımdakiler: Islandman

    “Bizden önceki ve sonraki nesil arasında köprü görevindeyiz. Y kuşağı olarak görevimiz.”

  8. Anika’nın kendine tuttuğu aynada hepimizden yansımalar var

    Hem edebi hem sonik üslubuyla duyarlı ve her birimizle konuşmaya çalışan, beraber sorgulamaya çağıran “Change” albümünü irdelemek üzere Anika’ya bağlandık.

  9. Nene H hedonizmin değil, dürüstlüğün peşinde

    “Partilemeyi sadece hedonizm olarak görmeyen, bu ortamı kendileri için güvenli ve kendilerini ifade edebilecekleri bir alan olarak gören insanlar var. Ben de buna hizmet etmeye çalışıyorum açıkçası.”

  10. Bir piyanistin galaksi rehberi

    Ardı ardına yayınlar, tarzlar ötesi yaklaşım, rengârenk bir palet. Bize biraz anlatsana Çağrı Sertel.

  11. Müzik sayesinde yeniden bağ kuran iki kardeş ve Hermanos Gutiérrez ruhu

    Hermanos Gutiérrez şarkılarının; kronik uykusuzluğa deva olan çarkıfelek çiçeği çayından sıkı bir bardak içmişsiniz gibi bir etkisi var. Üretim pratikleri ve müzikal geçmişlerinin detaylarını Gutiérrez kardeşlerden dinleyelim.

  12. Fink ile “her ihtimale karşı” bir alternatif nostalji seansı

    Fink’in esas kişisi Fin Greenall, “IIUII” isimli nostalji atılımının ortaya çıkışını anlatıyor: “Ne zaman sahnede şarkı söylesem, şarkıyı söylediğim o orijinal yere gitmek zorunda kalıyorum. Bu yüzden derinlerde gezinen sanatçılar, seyirciyle hiç konuşmuyorlar veya onlara şakalar yapmıyorlar.”

  13. Tekel müziği

    Bugünün egemen sınıfları kültürün bütününe ya meta ya da eğlence muamelesinde bulunuyor. Bizler iki tanımlamayı da kabul etmemeliyiz.

  14. 8 görüntü yönetmeniyle konuştuk

    Üretim süreçleri nasıl işliyor? Yönetmen ile verimli bir iletişim süreci nasıl yürütülüyor? Ne gibi durumlarda inisiyatif kullanıyorlar? Teorik eğitimin gerekli olduğunu düşünüyorlar mı? Kalpleri pelikül mü dijital için mi atıyor?

  15. Céline Sciamma ile çocukluğun duygusal yoğunluğu ve “Petite Maman” üzerine

    “Ortaya çıkan işin çocukluk deneyimiyle uyumlu olduğunu umuyorum.” Hattın öbür ucunda, son filmi “Petite Maman”a dair sorularımızı yanıtlamak üzere Céline Sciamma var.

  16. A’dan Z’ye The Sopranos

    “The Many Saints of Newark” gündeminden hareketle: Katı senaryo kurallarından Emmy karnesine, “Sıkı Dostlar” ile görünmez bağlarından kendine has jargonuna, bir “The Sopranos” sözlüğü.

  17. Ozan Açıktan’ın 90’ları ve “Geçen Yaz” ile “Neyi unutmak istemezdin?” seansı

    Ozan Açıktan’la çok da bir şeyini özlemediğini söylediği 90’larda geçen son filmi “Geçen Yaz”ı konuştuk. Filmden 90’lara dair detayları sorduk ve bize kişisel tarihindeki yerlerinden bahsetmesini istedik.

  18. Nefretin büyüsü ve “hate-watching” dedikleri

    Seyir deneyiminizin aniden nefret duygusuyla yoğrulduğu, izlediklerinden kopamadığınız gibi duyduğunuz nefretten de istemsizce zevk almaya başladığınız oluyor mu? Evet, muhtemelen hate-watching’in büyüsü altındaydınız.

  19. 80’lerden bugüne video nasty: Neydi, ne oldu, ne olacak?

    Prano Bailey-Bond'un ses getiren “Censor”ını vizyonda izlemişken dünü, bugünü ve yarınıyla “Video nasty 101” dersi.

  20. Sinema alanında HIV anlatılarının seyri

    İhmalkârlık politikalarından ortak mücadelelere ve umutta kenetlenmelere.

  21. Sınırları belirsiz karakter müzesi “Cryptozoo”, artık “bizlerin”

    MUBI kataloğuna eklenen “Cryptozoo”nun yaratıcısı Dash Shaw’la, prodüksiyon süreci, karakterlerin ardındakiler ve güncel bağımsız animasyon sektörüne dair bir sohbet.

  22. “Dune” evreni hakkında sıkça sorulmayan sorular, bölüm 1

    Başlangıç noktamız Frank Herbert'ı bu kült uzay sagasını yazmaya iten motivasyonlar: Uzay operası nedir? “Dune”, kahraman figürüne nasıl yaklaşıyor? Bir bilim kurgu sagası için ekoloji neden önemli? Arapça terminoloji nereden geliyor?

  23. “Dune” evreni hakkında sıkça sorulmayan sorular, bölüm 2

    “Dune”un zaman çizelgesini anlamak için bir beyin fırtınası. Matematik dehası, zırh tasarımcısı Holtzman kimdir? Butleryan Cihadı neden önemli? Yapay zekâ olmayan bir evrende galaksiler arası yolculuk nasıl mümkün?

  24. “Dune” evreni hakkında sıkça sorulmayan sorular, bölüm 3

    “Dune”un politik yapısı evrende nasıl bir düzen yaratıyor? 3 büyük aile ne zaman kuruldu? Bene Gesseritler nasıl yeteneklere sahipler? Çöl solucanlarının baharat Melange ile alakaları ne?

  25. Künye

    yayın imtiyaz sahipleri ve etkinlik direktörleri Aylin Güngör [email protected] J. Hakan Dedeoğlu [email protected] yayın ve proje danışmanı Ekin Sanaç [email protected]